‘Ik ben er trots op dat wij als krijgsmacht zo wendbaar zijn’
Met een ‘relatief bescheiden clubje’ in twee dagen twee droppings uitvoeren boven Gaza. Commandant Air Mobility Command (AMC) kolonel Jorrit de Gruijter is een tevreden mens als hij er een week later over vertelt. Zeker omdat 2023 al een druk jaar was voor het AMC met onder meer noodhulp na de aardbeving in Turkije, de evacuatie van Nederlanders uit Soedan en het stand-by staan op Cyprus. “Ik ben er trots op dat wij als krijgsmacht zo wendbaar zijn.”
Tekst: Kirsten de Vries | Foto’s en video: Defensie
‘Binnen 48 uur konden we deze missie uitvoeren’
Eigenlijk zijn De Gruijter en zijn mensen al in november klaar voor de droppings als een C-130 met ondersteuning paraat staat op Cyprus. Dan blijft het voor de vooruitgeschoven eenheid bij oefenvluchten. In de tweede week van januari krijgen ze een waarschuwing dat het er nu toch écht aan zit te komen. “Het was eerst vooral nog staf- en planwerk. Daarna begon het voorbereiden op de inzet zelf: onderhoudswerkzaamheden verrichten, voldoende toestellen hebben om de inzet te kunnen plegen. En lokaal goederen verwerven om de airdrop te kunnen uitvoeren. De Jordaniërs hadden niet alles beschikbaar, dus moesten we snel spulletjes kopen.” Wat De Gruijter enorm helpt: er was al een notice to move door operatie Mistral vanwege de onrust in het Midden-Oosten. “Binnen 48 uur konden we deze missie uitvoeren.”
‘Dropping precies zo uitgevoerd zoals gepland, tot op de minuut nauwkeurig’
Gezagvoerder 336 Squadron
“Dit was voor ons een speciale gebeurtenis. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de locatie waar we de bundels met hulpgoederen naartoe stuurden in combinatie met het type lading. Wij trainen dit geregeld, onder meer in de Verenigde Staten. Maar een daadwerkelijke inzet komt minder vaak voor. Wij berekenen vooraf precies waar wij de bundels eruit gooien, onder andere door de winden goed in kaart te brengen. Zo vliegen de pakketten met behulp van een gps-gestuurde parachute naar het doel.
De droppings voerden we ’s avonds uit omdat dan de dreiging vanaf de grond minder is. Wij vliegen met alle lichten uit, dus eigenlijk zie je ons niet. En door de afstand waarop wij vliegen, zijn wij ook niet hoorbaar. We hebben de dropping precies zo uitgevoerd zoals gepland, tot op de minuut nauwkeurig.”
‘Je kunt je snoepje maar een keer weggeven’
Structurele planning
De grootste uitdaging voor het AMC bij de missie boven Gaza is de capaciteit, waaronder ook specifiek die van de staf. Een ad hoc-missie als deze komt bovenop de gewone werkzaamheden en dat betekent dus een extra belasting. “Je moet capaciteit reserveren die je niet ergens anders voor kunt aanwenden en je kunt je snoepje maar een keer weggeven", geeft De Gruijter aan. "De totaalsom houden we elke keer in de gaten: wat verstoort het voor de planning die we hadden?” Sinds februari 2023, toen de aardbeving in Turkije plaatsvond, had het AMC met in totaal drie maanden aan onvoorziene inzetten te maken. En dat zet het command aan het denken. De Gruijter wil dan ook aansturen op een meer structurele planning. “De inzetten zijn bijna doorlopend; het gaat niet alleen om de onvoorziene. We hebben het wel over mensen. Niet alleen de militairen zelf, maar ook de familie en vrienden van de militair. Waarmee je altijd rekening moet houden, is de balans. We proberen een stukje duidelijkheid te geven zodat militairen weten: ‘deze periode sta ik stand by’. Dan kan je dus bepaalde dingen als familie of vriendengroep niet doen.”
‘Voor Hoofdtaak 2 had je altijd voldoende tijd’
Taakstelling herbezien
Om duidelijk te maken hoe groot de impact van onvoorziene inzetten is voor zijn command, gebruikt de kolonel een Engels gezegde: you punch above your weight, oftewel: je levert meer dan van je verwacht wordt. “De aandacht voor de taakstelling en het herbezien van onze opdracht is wederom bevestigd. De command and control komt nog steeds vanuit de Hoofdtaak 2-gedachte: bevorderen van de – internationale – rechtsorde en stabiliteit. Daarvoor had je altijd voldoende tijd om een inzet voor te bereiden. Ad hoc-missies vergen een andere gereedheid van je. Je moet anders aansturen om de snelheid te kunnen waarmaken. En hoe verhoudt zich dat dan tot je ambitieniveau?”
‘Natuurlijk raakt me dat’
De Hoofdtaak 2-gedachte wordt voor deze missie ingeruild voor Hoofdtaak 3: ondersteunen van civiele autoriteiten en leveren van bijstand bij rampen en crises. Het is namelijk de eerste keer dat het AMC betrokken is bij een airdrop met humanitaire goederen met behulp van JPADS, gps-gestuurde parachutes. In 2014 was er de noodzaak om in Irak de Jezidi’s te bevoorraden omdat ze ernstig bedreigd werden in het land. Defensie kon er geen rol in spelen, tekent De Gruijter aan. “Op vrij korte termijn is toen geïntroduceerd dat we ook kunnen airdroppen. Ik ben er blij mee dat die keuze gemaakt is. Het is erg mooi dat we de capaciteit nu op verschillende manieren kunnen aanwenden.” De rol van de commandant voor deze Hoofdtaak 3-inzet verandert niet echt, maar de context en de dynamiek zijn wel degelijk anders. Vooral de confrontatie met het menselijk leed doet de kolonel veel. “Natuurlijk raakt me dat. Als mens gun je iedereen een menswaardig bestaan en fatsoenlijke voorzieningen. Het vervult me met trots dat je dan toch een bijdrage kunt leveren aan een ernstige situatie.”
‘Twee uur werk ligt in twintig seconden buiten’
Loadmaster 336 Squadron
“We hebben samen met de Jordaniërs in totaal elfduizend kilo aan hulpgoederen gedropt, elf bundels van elk duizend kilo met voedsel, water en medicijnen. Het duurt ongeveer een kwartier voordat de goederen de grond raken nadat ze het vliegtuig verlaten hebben. Voorafgaand aan de drop vindt op de grond een inspectie van de bundels plaats. Dit om te zorgen dat de bundels op een veilige manier het vliegtuig verlaten. Daar zit een voorbereiding aan van wel twee uur, maar die bundels liggen in twintig seconden buiten. Alle hulpgoederen die wij vanuit Nederland hebben meegenomen, zijn bij het veldhospitaal terechtgekomen.”
Samenwerking
Voor de missie, die uitgevoerd wordt door 336 Squadron, krijgt het AMC hulp van onder andere de Defensie Para School, Buitenlandse Zaken en de Jordaanse strijdkrachten. De Gruijter noemt de samenwerking met de laatstgenoemde groep “exemplarisch”. “Je ziet de verschillen en het is dan de kunst om daarvoor respect te hebben. Waar zit de verbinding, waar kunnen we elkaar versterken? Het meest zichtbare is het filmpje waar je de vracht het toestel uit ziet rollen. Maar dit kan alleen maar omdat iedereen z’n rol heeft gepakt.”
Zien hoe de bundels in een paar seconden de C-130 uit glijden? Bekijk dan onderstaand filmpje.
