5 vragen over 5e generatie luchtmacht

Bouwsteen Cyber

Aan de 5^e generatie luchtmacht is in de Vliegende Hollander al eerder aandacht besteed, maar in 2019 moeten de bouwstenen waaruit die 5^e generatie is opgebouwd concreet vorm krijgen. Daarom passeren ze dit jaar 1 voor 1 de revue, met deze maand Cyber. Luitenant-kolonel Henk, Hoofd Bureau Cyber Warfare Team, legt uit waarover dat gaat.

“Tegenwoordig is alles digitaal. Van radar tot wapensysteem. Overal zit een computer in die je kan hacken. Daartegen moeten wij ons wapenen en verdedigen. Daarom is het belangrijk dat mensen begrijpen wat cyber is, hoe zij zich kunnen beschermen, maar ook welke mogelijkheden er zijn om via cyber non-kinetische effecten te kunnen leveren. Dat is waar onze bouwsteen zich voor inzet. 
Cyber gaat over mensen, processen en technieken. Met cyber awareness-trainingen maken we mensen bewust van de risico’s. Maar we kijken ook naar de technische kant. Door middel van risicoanalyses onderzoeken we in hoeverre onze systemen veilig zijn voor aanvallen van hackers. Want de informatie waarmee we werken binnen de luchtmacht moet vertrouwelijk blijven, maar ook integer en beschikbaar zijn.
We moeten op cyber-gebied zogenoemde mission assurance leveren zodat we altijd kunnen doorvechten, ook tijdens digitale aanvallen. Daarin werken we samen met andere Defensieonderdelen zoals het Defensie Cyber Security Centrum en het Defensie Cyber Commando maar ook met de andere OPCO’s.”

“Iedereen! Cyber geldt voor elke luchtmachter. Het is niet alleen kantoorautomatisering of een ver-van-mijn-bed show. We werken allemaal met computers, hebben allemaal een mobiele telefoon en gebruiken onze wapensystemen. We komen dus allemaal iedere dag in aanraking met cyber. Daarom is digitale weerbaarheid zo belangrijk.”

“Op de onderdelen, de squadrons, maar ook tijdens oefeningen, op missie en thuis worden we omringd door digitale systemen. Cyber is dus overal van belang en daarom proberen we de risico’s van cyber overal onder de aandacht te brengen. Eerder dit jaar hebben we meer dan 700 mensen op Volkel getraind om bewust te worden van de risico’s van cyber. Deze cyber awareness-trainingen worden vanaf november ook gehouden op de Staf CLSK. Zo proberen we stap voor stap de hele luchtmacht te bereiken.
Tegelijkertijd doen we onderzoek naar hoe we met het luchtwapen cyber kunnen ondersteunen zodat we non-kinetische effecten kunnen bereiken. Dit noemen we Cyber ElectroMagnetic Activities (CEMA). Hiermee komen we in de toekomst naar de onderdelen toe.”

“Als bouwsteen Cyber zijn we dagelijks bezig met cyberincidenten vanuit ons eigen Cyber Security Operation Center (SOC) binnen het National Air and Space Operations Center in Breda (zie daarvoor DVH 04, 2019, red.). Van virusbesmettingen, verkeerd gebruikte USB-sticks tot het veiliger maken van de kritische systemen. Allerlei zaken waarvan hackers misbruik kunnen maken. Dat gevecht is continu aan de gang. Vandaar dat het zo belangrijk is om te trainen, de systemen te verdedigen en te leren omgaan met de risico’s van cyber, zodat we ons kunnen weren tegen de digitale dreiging. Ook moeten we ons bewust zijn van onze afhankelijkheid van systemen. Want we moeten kunnen doorvechten, ook als er systemen uitvallen.”

“Zowel defensief en offensief. Denken en doen, dat is onze aanpak. In het afgelopen jaar hebben we verschillende projecten opgestart, zoals de cyber awareness-trainingen. Een goede digitale weerbaarheid begint met de mens en dus de luchtmachter zelf. Dan onze cyber readiness index, waarin we risicoanalyses uitvoeren voor onze bestaande en nieuwe systemen. Zonder goede cyber security kunnen onze vliegtuigen niet vliegen. Ook weten we dan niet of de inlichtingen die we tot ons krijgen beïnvloed zijn. Een onbetrouwbare Command and Control is het gevolg. Allemaal factoren die belangrijk zijn in ons werk.
Cyber moet een prominenter onderdeel worden van het gesprek en het gevecht bij oefeningen en tijdens uitzendingen. Zodat alle eenheden en hun commandanten bewust zijn van de risico’s van cyber en daarmee in hun keuzes rekening kunnen houden. Zodat we het gevecht kunnen winnen.”

Tekst: ritmeester Saminna van den Bulk
Foto: Phil Nijhuis