Tekst Michael Simon
Foto Mediacentrum Defensie

Nieuw Joint UAS Lab moet kennis en mensen samenbrengen

De drone is een van de game changers op het slagveld van nu. Om alle ontwikkelingen en benodigde capaciteiten op dit gebied voor nu en de toekomst in kaart te brengen is er een roadmap innovatie Unmanned Aerial Systems opgesteld. Het Joint UAS Lab in Ede wordt de plek waar die innovaties in de praktijk worden beproefd.

Christophe Naulais houdt zich namens COMMIT bezig met UAS, Unmanned Aerial Systems, drones die vliegen. Hij is al langer bezig om – zoals hij dat noemt - de ‘eilandjescultuur’ tussen de diverse krijgsmachtdelen te doorbreken. “Het is belangrijk om meer samenwerking en kennisoverdracht binnen het ‘Defensie UAS-wereldje’ te stimuleren. Daarom is het goed dat het Defensie Expertise Centrum (DEC) UAS op Schaarsbergen bemand is met mensen van zowel Bureau UAS van COMMIT, het Concept Development & Experimentation (CD&E) UAS van de CLAS als de School Grond-Lucht Samenwerking (SGLS).”

'Snel voldoen aan de nieuwste technieken'

Samen pakken zij defensiebrede vraagstukken op het gebied van UAS op. Om in te spelen op de snelle ontwikkelingen op dit vlak zal onder meer dit jaar het Joint UAS Lab het licht zien. Een plek voor het kort cyclisch ontwerpen en produceren van kleine drones. Defensie gaat hier met bedrijven en kennisinstituten werken aan innovatieprojecten. Zo wil de organisatie snel kunnen voldoen aan de vraag om nieuwste technieken.

Een dronesysteem dat het landschap vanaf hoogte in kaart kan brengen.
Het systematisch in beeld brengen van een operatiegebied is een van de taken van deze drone.

Marsroute 11: gelaagd optreden UAS

In het document Marsroute 11 wordt de visie voor het gebruik van drones vanuit de verschillende expertisecentra en kenniscentra opgesteld en moet de benodigde capaciteit inzichtelijk worden gemaakt. Christophe Naulais: “Als je het hebt over de verschillende functies van drones, dan is dit het document dat we als leidraad willen gebruiken.” Als voorbeeld noemt hij de genie, die drones gebruikt voor het in kaart brengen van terrein. Andere eenheden gebruiken de drone als ‘vliegende camera’. “Dit kan op allerlei niveaus en manieren binnen de organisatie. Bijvoorbeeld het gebruik ervan door verkenners die heimelijk optreden in het voorterrein tot Defensie Bewaking en Beveiligingsorganisatie (DBBO) die drones gaan inzetten voor de bewaking van kazernes.”

Besturing van een drone.
Inmiddels wordt een drone voor meer ingezet dan alleen observatie.

Oekraïne als vliegwiel

Majoor Eric van de Weerd en adjudant Jonkie Geurts van het DEC UAS Schaarsbergen zien op het slagveld in de Oekraïne het bewijs van de razendsnelle ontwikkeling van drones en het belang van coördinatie daaromtrent. “Voor Oekraïne begon het puur als een hulpmiddel voor artillerie-vuursteun”, zegt Geurts. “Dat verschoof al vlug naar FPV-varianten (First Person View, red.) die als kamikazedrones werden ingezet om als aanvalswapen te dienen. De effectiviteit is hoog en de kosten heel laag, wat leidt tot andere wijzen van oorlogsvoering. Een drone van een paar duizend euro met een ‘simpele’ granaat kan zo een heel kostbaar antiluchtdoelsysteem, een tank of een schip uitschakelen.”

Militair met een drone op de schouder.
De Scan Eagle van Boeing is al jaren in gebruik bij Defensie.

'Oorlog in Oekraïne laat zien wat de invloed van drones is'

Kort-cyclisch innoveren

In het Joint UAS Lab moeten soortgelijke innovatieve oplossingen verder worden uitgewerkt. Van de Weerd: “Iets wat vandaag op de markt komt, is eigenlijk al bijna weer verouderd omdat er nieuwe technologieën aankomen. En daarom adviseren wij om kort-cyclisch te innoveren. Zo kun je altijd terugvallen op de nieuwste technologie.” Er spelen veel vraagstukken over de inzet van dit nieuwe materieel. “Drones kunnen veel bijdragen aan het inzicht en verandering van de situatie op het gevechtsveld. Ze zijn echter gevoelig voor verstoring van datalink en GPS. Deze twee zijn in een soort ratrace verwikkeld. Hoe zorg ik dat de drone bij het doel aankomt en ook zo nauwkeurig als gewenst werkt. Maar tegelijkertijd: hoe vang ik de drone van de vijand vroegtijdig op.”

Samen met militairen

Kennis borgen en delen en samenwerken tussen de krijgsmachtdelen zijn de magische woorden. Naulais: “In het lab kunnen we projectmatig aan de slag met bedrijven en kennisinstituten die werken aan droneprojecten voor Defensie”, legt Naulais uit. “Zo heb je een plek waar alles en iedereen samenkomt, waar je aan de hard- en software van drones kan sleutelen. Bovendien heb je een plek waar engineers en operators van Defensie samenkomen. Belangrijk, want je kan wel iets ontwikkelen, maar de militair in het veld moet het gaan gebruiken.”

Drone wordt gelanceerd vanaf marineschip.
Belangrijk dat engineers en operators samenkomen voor een functioneel eindproduct.