Defensie investeert flink in nieuwe projecten en materieel
Defensie heeft dit jaar zo’n € 2,4 miljard meer uitgegeven dan het jaar ervoor. De uitgaven stegen van € 12,9 miljard in 2022 naar € 15,3 miljard, gemeten in de laatste week van 2023. Dit betekent dat de organisatie flink investeert in nieuwe projecten en in nieuw materieel.
Zo zijn er dit jaar in samenwerking met de NAVO en met Europese partners nieuwe raketten voor het Patriot lucht- en raketverdedigingssysteem besteld. Deze hebben een waarde van € 658 miljoen. De ingezette groei houdt ook in de komende jaren aan. Dat blijkt onder meer uit de financiële verplichtingen die Defensie voor de komende jaren is aangegaan. Deze zogeheten ‘verplichtingenstand’ is in 2023 met zo’n € 5 miljard gestegen van € 14,5 miljard in 2022 naar € 19,4 miljard.
Er zijn veel nieuwe overeenkomsten gesloten, die in de komende jaren leiden tot uitgaven. Zo laat Defensie nieuwe anti submarine warfare-fregatten bouwen. Deze moeten op termijn de huidige 4 multipurpose-fregatten vervangen. Een ander voorbeeld is het versterken van de gevechtskracht door de aanschaf van raketartillerie voor grondgebonden eenheden.
Nederland doet beroep op Europees geproduceerde Patriot-raketten
Europa gaat zelf 1.000 Patriot-luchtverdedigingsraketten produceren. Een deel daarvan is bedoeld voor Nederland. De NATO Support and Procurement Agency (NSPA) heeft hiervoor een gunning gedaan namens een coalitie van een aantal Europese landen. Dat is vandaag bekendgemaakt.
Naast Nederland doen Duitsland, Roemenië en Spanje mee. Een consortium van de Europese fabrikant MBDA en het Amerikaanse Raytheon is verantwoordelijk voor de productie. Dat gebeurt op de Comlog faciliteit in Zuid-Duitsland. Daar vindt al onderhoud van de Patriot-raketten plaats. Er wordt nu ook een productielijn opgebouwd.
Met de Patriot-luchtafweersystemen zijn op grote afstand vliegtuigen, helikopters en snelle ballistische en kruisraketten uit te schakelen. De systemen worden nu bijvoorbeeld in Oekraïne ingezet. Ook was een Nederlandse Patriot-eenheid vorig jaar actief in Slowakije. Doel was om hiermee de oostflank van het NAVO-verdragsgebied te beschermen.
Patriot raketinstallaties.
Eerste door Nederland en Denemarken aangeschafte ‘Oekraïne’-tanks gereed voor gebruik
De eerste 2 van 14 Leopard 2 A4 tanks voor Oekraïne zijn gereviseerd door de Duitse fabrikant Rheinmetall. Nederland en Denemarken bestelden de pantsers vorig jaar. De gevechtstanks gaan nu eerst naar Polen om er Oekraïense cavaleristen mee op te leiden.
De komende maanden maakt Rheinmetall ook de andere 12 tanks klaar voor opleiding en inzet. Volgens de huidige planning worden de tanks met reserveonderdelen en munitie deze zomer aan Oekraïne geleverd. Daar worden ze ingezet tegen de Russische agressor. De grote vuurkracht, goede bescherming en snelheid van de tanks helpen Oekraïne in de strijd.
Internationale tankcoalitie
Nederland maakt deel uit van de internationale tankcoalitie die Oekraïne voorziet van gevechtstanks. Eerder kocht Nederland al Leopard-1 tanks voor Oekraïne, samen met Denemarken en Duitsland.
De grote vuurkracht, goede bescherming en snelheid van de tanks helpen Oekraïne.
Laatste verouderde Apaches maken afscheidsvlucht
Twee Apache-gevechtshelikopters hebben onlangs een trainingsvlucht gecombineerd met een afscheid boven Nederland. Het gaat om de laatste te moderniseren Delta-machines. Binnen een maand worden ze verscheept naar de Verenigde Staten.
Alle in totaal 28 toestellen krijgen een flinke update bij fabrikant Boeing. Ze komen terug als Apaches AH-64E (Echo) met onder meer een verhoogd motorvermogen, composieten rotorbladen, nieuwe radarsystemen en sensoren.
Na 25 jaar intensief gebruik is deze modernisering noodzakelijk. Het zorgt ervoor dat de Apache ook in de komende decennia operationeel relevant blijft.
De eerste 2 gemoderniseerde toestellen zijn alweer terug in Nederland. Volgende week komen er nog 2 Echo’s aan op Vliegbasis Woensdrecht. De helikopters die vandaag de afscheidsvlucht maakten, worden medio 2025 terugverwacht.
Eerste vernieuwde LCU-landingsschip te water gelaten
Het eerste vernieuwde Landing Craft Utility-schip (LCU-landingsschip) van de Koninklijke Marine is onlangs te water gelaten. Dat gebeurde bij De Haas Shipyards in Rotterdam. Dit bedrijf voert de zogeheten midlife upgrade uit aan alle 5 de LCU-landingsschepen. Dankzij de ingreep kunnen de vaartuigen nog tot zeker 2032 mee.
De marine mag binnenkort met de LCU Mark III aan de slag. Nu het 200 ton wegende vaartuig in het water ligt, worden de laatste tests uitgevoerd en de laatste werkzaamheden aan boord afgerond. Na certificering gaat het via het Commando Materieel en IT naar de marine.
Het landingsvaartuig is aangepast om te kunnen blijven voldoen aan nieuwe eisen en veranderend gebruik. Zo is er onderin het schip een nieuw slaapverblijf gemaakt. Ook zijn de generatoren vernieuwd, is het stuurhuis compleet vervangen en zijn de uitlaten naar het achterschip geplaatst. Daarnaast zijn veel systemen vervangen en zijn er extra functionaliteiten toegevoegd. De overige schepen worden gefaseerd tot 2025 vernieuwd.
Grootste landingsvaartuig
De marine gebruikt dit type landingsvaartuigen om zwaar materieel te vervoeren vanaf een amfibisch transportschip naar het strand en terug. Het zijn de grootste landingsvaartuigen van de marine. Aan boord van 1 LCU-schip is plek voor onder meer 3 trucks, 2 pantservoertuigen en een BARV-bergingsvoertuig of 130 volledig bepakte mariniers.
Het eerste LCU-landingsvaartuig is gemoderniseerd.
Nederland krijgt € 51 miljoen EU-subsidie voor militaire mobiliteit
Nederland krijgt € 51 miljoen EU-subsidie voor het verbeteren van militair transport per spoor. ProRail en Verbrugge Zeeland Terminals zagen hun projectvoorstellen beide gehonoreerd. Met de aanpassingen neemt de totale capaciteit op het spoor toe. Daarvan profiteert ook het civiele treinverkeer.
De Connecting Europe Facility stelt de subsidie beschikbaar omtroepen en materieel van lidstaten en bondgenoten sneller en makkelijker binnen Europa te verplaatsen. Dat is nodig vanwege de groeiende militaire dreiging, vooral aan de oostgrenzen van de Europese Unie.
Het geld wordt onder meer besteed aan een verlenging van 2 sporen in de haven van Vlissingen. Daarmee zijn langere treinen sneller te laden en lossen. Ook gaat het om de aanleg van wacht- en opstelsporen voor 740 meter lange goederentreinen. Ze komen op de emplacementen Lage Zwaluwe, Onnen, Roosendaal, Rotterdam-Noord en Waalhaven-Zuid.
Nederland krijgt €51 miljoen EU-subsidie voor het verbeteren van militair transport per spoor.
Plan voor nieuwe pijpleiding tussen Klaphek en Best ter inzage
Het plan voor de nieuwe kerosinepijpleiding tussen Klaphek en Best ligt voor iedereen ter inzage. Ook een voorstel voor een onderzoek naar de mogelijke gevolgen voor de directe omgeving en het milieu is nu openbaar. Omwonenden en andere belanghebbenden kunnen op inloopbijeenkomsten vragen stellen en hun mening geven.
De 67 kilometer lange leiding tussen Klaphek en Best is van groot belang voor Nederland en de NAVO. In de ondergrondse pijpen wordt brandstof vervoerd naar militaire vliegvelden in Nederland. Het pijpleidingennetwerk is ook verbonden met andere NAVO-bondgenoten in Europa en met Schiphol.
Maar de bestaande pijpleiding is gedateerd. Het stelsel werd aangelegd in 1954. Inmiddels zijn de buizen aan vervanging toe. Daarnaast is de omgeving van de pijpleiding in de afgelopen 70 jaar sterk veranderd.
Nederland trekt € 122 miljoen uit voor munitie, materieel en cybersecurity in Oekraïne
Nederland draagt € 87 miljoen bij aan de inkoop van artilleriegranaten voor Oekraïne. Ook wordt er € 25 miljoen in het Internationale Fonds voor Oekraïne (IFU) gestort om materieel te kopen. Verder steekt de regering nog € 10 miljoen in het verbeteren van de Oekraïense cyberverdediging.
De donaties zijn het resultaat van een overleg van de Ukraine Defense Contact Group (UDCG), waarbij 50 partnerlanden aangesloten zijn. Zij helpen Oekraïne bij de aankoop van materieel en middelen om zich tegen Rusland te verdedigen.
Eerder al droeg Nederland met € 100 miljoen bij aan het IFU, een initiatief van het Verenigd Koninkrijk. Uit het fonds werden onder meer luchtverdedigingssystemen, munitie en reserveonderdelen aangeschaft. Het materieel wordt direct bij de industrie gekocht. Zo komt het sneller in Oekraïne en wordt het budget optimaal benut.
Ook stelde Nederland eerder € 130 miljoen beschikbaar voor artilleriegranaten voor een door Duitsland geleid fonds voor de aankoop van 155mm-granaten, waar veel behoefte aan is in Oekraïne. De nieuw toegezegde € 87 miljoen komt daar bovenop.
Hackpogingen
De bijdrage voor de cyberverdediging wordt onder meer besteed aan het opzetten en uitbreiden van de online infrastructuur in Oekraïne. Dit is van groot belang. Het land kreeg al te maken met diverse hackpogingen en cyberaanvallen.
Defensie neemt Apache Echo-vliegsimulator in gebruik
De Apache-vliegers kunnen voortaan trainen met een Apache Echo-simulator. De eerste is reeds in gebruik genomen op Vliegbasis Gilze-Rijen. Een tweede en tevens laatste exemplaar volgt later dit jaar. De omscholing is nodig vanwege het moderniseringsprogramma van alle Apaches Delta naar de Echo-versie. Fabrikant Boeing neemt daarvoor alle 28 Apache-gevechtshelikopters in de Verenigde Staten onder handen.
ok Apache-vliegers, trainen dagelijks in zowel binnen- als buitenland. Ze moeten vlieguren maken om getraind aan een missie deel te nemen. Oefenen in een simulator biedt daarbij veel voordelen. Het is stil en verbruikt weinig brandstof. De vliegers zijn niet afhankelijk van weersomstandigheden. Een simulator vergt ook minder onderhoud dan een echte helikopter. Daarnaast kan een simulator non-stop ‘vliegen’.
Bovendien zijn complexe missies onder andere omstandigheden dan in Nederland waarheidsgetrouw na te bootsen. Denk aan het inzetten van wapens of het uitvoeren van operaties met andere vliegtuigen, ook onbemande.
Echt vliegen blijft noodzakelijk
Toch blijft het voor helikopterbemanningen noodzakelijk om ook echt te vliegen. Zo verschillen de hoeveelheid trillingen, geluiden en visuele informatie in een simulator teveel van de echte wereld. Daarnaast is onder meer laagvliegen en vliegen in het donker nog niet natuurgetrouw na te bootsen. En vergeet samenwerken met partners als de landmacht, marine, brandweer en politie niet. Dit is niet met een simulator te oefenen.
Gemoderniseerde Apaches
De Apaches Echo hebben onder meer een verhoogd motorvermogen, composieten rotorbladen en nieuwe radarsystemen en sensoren. De eerste 2 zijn inmiddels terug in Nederland. Morgen worden er nog 2 verwacht.
In 2025 is de hele Apache-vloot gemoderniseerd.
De Apache Echo vliegsimulator.
Defensie wil snel meer munitie ter bescherming van het grondgebied
Defensie treft voorbereidingen om versneld meer munitie aan te schaffen. Het gaat om zowel kleinkaliber- als hoogtechnologische munitie voor bijvoorbeeld luchtverdediging. Hiermee wordt de munitievoorraad vergroot. Dat schrijven de bewindspersonen in een brief aan de Tweede Kamer.
Door de steun aan Oekraïne en de uitbreiding van de krijgsmacht, is er dringend behoefte aan meer munitie. Niet alleen voor trainingen en vredesmissies, maar ook voor de eventuele verdediging van het Nederlandse grondgebied.
Op de wereldmarkt neemt de vraag naar munitie snel toe door de huidige veiligheidssituatie. De NAVO heeft ook besloten de strategische munitievoorraden te verhogen. Er is daarom nu actie nodig. Om de voorraden aan te vullen, treft Defensie maatregelen op de korte en lange termijn. Allereerst moeten er bijvoorbeeld aanvullende bestellingen worden gedaan binnen bestaande contracten.
Samen bestellen
Op de lange termijn kan de munitievoorraad groeien door intensievere samenwerking met bondgenoten. Nederland wil met NAVO-partners gezamenlijk grote bestellingen plaatsen. Fabrikanten kunnen dan meer productiecapaciteit inkopen en sneller leveren voor een betere prijs. Een voorbeeld van zo’n samenwerking is de bestelling van lichte anti-tankraketten. Het contract voor de aanschaf van deze Very Short Range Anti-Tank (VSRAT)-systemen tekende Nederland medio 2022, samen met 13 NAVO-bondgenoten.
Door schaalvoordelen zijn de eerste raketten een jaar eerder geleverd dan afgesproken. Defensie let bij aankoop van extra munitie op de prijs, de kwaliteit, maar ook op productiezekerheid en leveringszekerheid. In sommige gevallen zal een hogere prijs worden betaald.
Defensie kijkt ook naar de manier waarop de munitie wordt aangeschaft. Zo is er aandacht voor de aanbesteding, voorraadvorming en planning. Door deze processen te herzien biedt Defensie de industrie ook langetermijnperspectief.
Defensie wil munitie aanschaffen voor onder meer het Patriot-luchtverdedingssysteem.
Nederland haalt F-16’s uit de verkoop
Nederland staakt de gesprekken over de mogelijke verkoop van 6 F-16-jachtvliegtuigen. De Staat voerde gesprekken met de firma Draken International. Beide partijen zijn tot de conclusie gekomen dat verkoop en levering van deze F-16’s op korte termijn niet door zal gaan.
Nederland had met de internationale firma in 2021 afspraken gemaakt over de verkoop van 12 F-16’s. Draken zou met deze toestellen de eigen vloot uitbreiden met vierde generatie vliegtuigen. Daarmee wil het bedrijf meedingen naar opdrachten en aanbestedingen.
Deze verkoop ging echter niet door, waarna Nederland Draken de mogelijkheid bood om in de toekomst alsnog 6 F-16’s te kopen. Dat zou gebeuren onder nog nader vast te stellen voorwaarden. Nu de gesprekken met Draken zijn beëindigd, is hiervan geen sprake meer.
Oekraïne
De 6 toestellen worden nu toegevoegd aan de 18 F-16’s die gereed worden gesteld voor levering aan Oekraïne. De overige 18 toestellen zijn bestemd voor een F-16-trainingscentrum in Roemenië.
De F-16 vormde jarenlang het belangrijkste deel van de slagkracht van de Koninklijke Luchtmacht. Deze rol is inmiddels overgenomen door de F-35. Alle F-16’s worden afgestoten.
Huisvesting, ICT-systemen en een beter verkeersbeeld voor de Kustwacht
De Kustwacht krijgt moderne ICT-systemen en 2 nieuwe panden. De vervanging is inmiddels in volle gang. Met het project Maritiem Operatie Centrum (MOC) Kustwacht komen er sensoren op de Noordzee om de scheepvaart te monitoren. In het nieuwe MOC wordt deze informatie geïntegreerd tot één nautisch verkeersbeeld voor de Kustwacht.
Door het toenemend aantal windparken op zee zijn er meer sensoren nodig voor een goed verkeersbeeld. Het project Verkeersbeeld op Zee (VoZ) verwerkt de data van deze sensoren en vernieuwt de infrastructuur die de informatie analyseert. Ook zorgt dit project voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur tot en met 2036. Het maatregelenprogramma Scheepvaartveiligheid Wind op Zee heeft een aanvullend budget van € 44,6 miljoen beschikbaar gesteld. Het totale budget voor VoZ wordt hiermee € 48,1 miljoen. VoZ start naar verwachting in de loop van dit jaar met de uitvoering.
Nieuwbouw
De nieuwbouw op de Helderse Defensielocatie ‘De Nieuwe Haven’ bestaat uit een hoofdgebouw en een zogeheten Uitwijk-, Test- & Trainingscentrum. Het Rijksvastgoedbedrijf liet eind vorig jaar weten dat de kosten voor de nieuwbouw hoger uitvallen. Dat komt door de hogere marktprijzen in de bouwsector en nieuwe prognoses over de stijging van de zeewaterspiegel.
De betrokken ministeries hebben in totaal € 24,3 miljoen extra beschikbaar gesteld. Het totale budget voor de nieuwbouw komt daarmee op € 56,9 miljoen. De oplevering staat gepland voor 2026.
De Dash 8 van de Kustwacht heeft sensoren aan boord die het zeeoppervlak kunnen scannen.
Terugblik SEWACO Cybersecurity Symposium
Het toenemend risico op cyberdreigingen stelt ook de krijgsmacht voor een uitdaging. Wapensystemen zijn meer en meer met elkaar verbonden en daarmee ook kwetsbaarder voor cyberaanvallen. Wat is ervoor nodig om de systemen veilig te houden? En hoe moeten Joint IV Commando en Directie Wapensystemen en Bedrijven van Commando Materieel en IT samenwerken met kennisinstellingen en industrie om nieuwe én bestaande platformen veilig te maken en te houden?
Tijdens het SEWACO Cybersecurity Symposium op woensdag 23 januari deelden sprekers en panelleden inzichten over de omvang van deze uitdaging. Zij benadrukten ook het belang van samenwerking om risico's te minimaliseren. Voor de organisatie van deze dag bundelden Commando Materieel en IT en de CIO-office namens het Ministerie van Defensie, TNO en de NIDV - Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid hun krachten om bewustzijn te creëren over deze dreiging, de operationele impact én de hoognodige samenwerking voor het vinden van een oplossing. Door het gesprek aan te gaan en kennis te delen maken we het mogelijk om samen te werken aan innovatieve en robuuste oplossingen voor de krijgsmacht.
Bekijk de aftermovie van het evenement hier onder:
