Tekst Evert Brouwer
Foto Sergeant-majoor Gregory Fréni
Meer zien, beter bestrijden
Zien wat andere radars niet kunnen: dat doet de Ground Master 200 Multi Mission/Compact (GM 200 MM/C). Deze nieuwe radar voor artillerie en luchtverdediging is vorige week gepresenteerd bij producent Thales in Hengelo en gedemonstreerd op het Artillerie Schietkamp in ’t Harde.
Later deze maand wordt het eerste systeem overgedragen aan het Commando Materieel en IT (COMMIT), om medio dit jaar naar de gebruiker te gaan: eerst het Vuursteuncommando (VustCo) en daarna het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC) van de Koninklijke Landmacht. COMMIT heeft er namens Defensie nu negen in bestelling en daar komen er nog eens negen bij.
Binnen een paar tellen honderden verschillende doelen gelijktijdig detecteren
De radar is in staat om binnen een paar tellen honderden verschillende doelen gelijktijdig te detecteren, te volgen en te classificeren. Door de lange ‘time-on-target’ heeft de gebruiker de gelegenheid meer informatie in te winnen over de mogelijke dreiging. Denk aan vijandelijk vuur van mortieren en raketten, maar ook aan vliegtuigen, drones en helikopters. De radar is daarmee uitzonderlijk geschikt om het luchtruim te bewaken en lanceerlocaties van een mogelijke vijand op grote afstand te traceren. Een volgende stap is om de radar te verbinden met de artilleriesystemen als de Pantserhouwitser 2000NL en op te nemen in de luchtverdediging van het DGLC.
Bekijk de GM 200 MM/C in het veld in deze video
‘JIVC doet nog een aantal aanpassingen’
Verwachtingen
“We hebben zes MM/C’s besteld voor het VustCo en drie voor het DGLC. Maar ik ben al bezig om er nog eens zo’n aantal aan toe te voegen, in dezelfde samenstelling als de eerste tranche”, meldt projectleider Jarno Ursum (COMMIT/Inkoop). Het is zeker niet zo dat de radar volgende maand al operationeel is, laat Ursum weten om de verwachtingen wat te temperen. Er zijn nog aanpassingen nodig, bijvoorbeeld in de Gryphus. Dat voertuig, mogelijk met gepantserde cabine, gaat de mobiele GM 200 MM/C ‘dragen’. “Bij de integratie in de cabine komt nog flink wat kijken. Binnen het Joint IV Commando wordt hier hard aan gewerkt, zowel voor de speciale eisen van de veldartillerie als die van het DGLC.”
‘Dit is een prachtig voorbeeld van het gouden ecosysteem’
De radars, die onder alle omstandigheden op verschillende locaties in de wereld zijn getest, gaan parallel in productie. De laatste ‘Nederlandse’ moet in 2025 zijn geleverd. Ursum noemt het project ‘heel bijzonder’, vooral omdat COMMIT, de gebruikende eenheden en de industrie (Thales) zo nauw samenwerken. “Dit is echt een prachtig voorbeeld van wat we het gouden ecosysteem noemen.”
Internationale interesse
De belangstelling voor de Ground Master 200 Multi Mission/Compact is internationaal. Het prototype trok veel bekijks op diverse internationale beurzen. Het verrast plaatsvervangend commandant COMMIT generaal-majoor Ludy Schmidt niet. “Nederland is een pionier op radargebied en blijft dat ook.” En hij kan het weten, als voorzitter van het platform ‘Nederland Radarland’. Het ministerie van Defensie, Thales, de Technische Universiteit Delft en TNO werken daarin samen aan oplossingen van vraagstukken op dit gebied. “De kennis die we hebben opgedaan met de SMART-L, gecombineerd met de ervaring in missiegebieden heeft tot deze multi-missieradar geleid. Het goede van andere radars hebben we gebruikt voor deze bijzondere multi-missieradar.”
‘Ook na levering blijft de radar een gezamenlijk project’
“De radar is zeer gewild”, bevestigt luitenant-kolonel Henk te Kulve, die namens Defensie is gedetacheerd bij Thales Nederland. Andersom zijn werknemers van de radarspecialist, al dan niet als reservist, ondergebracht bij Defensie. Zo zijn specialisten van Thales als reservist oproepbaar voor inzet van de radar. “Het is een wisselwerking, waarbij we elkaar daadwerkelijk versterken”, stelt hij. Thales leert wat in de praktijk nodig is en Defensie profiteert van de kennis bij het bedrijf. “Ook na levering blijft de radar een gezamenlijk project”, weet Te Kulve.
Inmiddels hebben Noorwegen (2021), Denemarken (2023) en recent Litouwen zich aangesloten bij het project en zijn 28 van deze radars besteld. Al enige tijd zijn twee Noorse en een Deense militair permanent bij het project betrokken. “We trekken samen op bij Thales, Litouwen haakt daar binnenkort bij aan”, aldus Jarno Ursum. Het is een publiek geheim dat het Verenigd Koninkrijk een mogelijke nieuwe kandidaat is.
Bijzonder
Het systeem heeft door de inbreng van de ervaringen in Afghanistan en Irak, en de oorlog in Oekraïne, een groot aantal bijzonderheden ‘geleerd’. Een heel belangrijke: “de radar kan binnen een minuut operationeel zijn, maar nog belangrijker, ook binnen een minuut weer weg zijn”, schetst luitenant-kolonel Henk te Kulve. “Op het moment dat een radar operationeel is, ben je automatisch een doelwit. Waar andere systemen zoals de GM 400 lange tijd nodig hebben en stabiel moeten staan, ben je met deze GM 200 MM/C heel flexibel.”
De GM 200 MM/C is ook op een vaste locatie te plaatsen, maar een truck zoals bij de artillerie de Scania Gryphus, ligt meer voor de hand. Die hoge mobiliteit tussen de momenten van zenden met de radar is zoals overste Te Kulve zegt een belangrijke bescherming tegen vijandelijk vuur.
Blijvend ontwikkelen
De nieuwe radar GM200 MM/C is ontworpen om de uitdagingen van de moderne oorlogsvoering aan te gaan. Het biedt radaroperators meer tijd om zoveel mogelijk informatie over binnenkomende bedreigingen te verzamelen, dankzij de nieuwe generatie 4D AESA-technologie. Het systeem detecteert automatisch sporen van artillerie- en mortiervuur, classificeert vliegtuigen, raketten, helikopters en Unmanned Aerial Vehicles (UAV's). De enorme tijdwinst zorgt ervoor dat snel tegenmaatregelen kunnen worden genomen. Het is de bedoeling dat doelen met artillerievuur – in eerste instantie van de Pantserhouwitser – of luchtdoelraketten worden aangepakt.
De GM200 MM/C is door zijn ontwerp cyber beveiligd en profiteert ook van de nieuwste softwaregedefinieerde radartechnologie. Daardoor zijn toekomstige upgrades en uitbreidingen mogelijk om veranderende bedreigingen aan te kunnen. Bovendien biedt het compacte ontwerp van de GM200 MM/C de keuze tussen vaste locaties en hoge mobiliteit, zeer korte inzettijden en transportgemak op vrijwel elk platform.
Verbinden
De veelzijdigheid van de GM200 MM/C heeft voor heel wat hoofdbrekens gezorgd. “Er zijn niet alleen meer en andere dreigingen, ook het landschap is veranderd. Neem de windturbines die het beeld kunnen verstoren”, aldus Robert Olde Damink, softwareontwikkelaar bij Thales. Een van de uitdagingen was ‘ruis’ van die molens en vogeltrek uit het beeld van de operators filteren. “Daarin zijn we goed geslaagd”, laat hij met een praktijkvoorbeeld zien. De radar op het dak in Hengelo laat rond de Waddenzee een veelheid aan vogels en draaiende wieken zien. Olde Damink drukt vervolgens op een vliegend object en er komt een geel badeendje tevoorschijn. Een grapje in een heel serieus programma. “We zijn erin geslaagd om zelfs de kleinste drones te signaleren”, vult overste Te Kulve aan. Om de gevoeligheid aan te geven: op zo’n 5 kilometer is zelfs klein kaliber vuur te zien.
Slimmer zijn
De radar vervangt de Sentinel radar van het DGLC en het oudere zusje van deze radar, de aloude AN-TPQ-36 ‘Firefinder’ (foto) van Raytheon. Deze zogenoemde wapenlocatieradar, die dateert uit de jaren 70 van de vorige eeuw, is al enige tijd geleden aan Oekraïne geschonken. “We hadden en hebben de beschikking over een aantal losse systemen die de GM 200 MM/C nu allemaal combineert en sterk verbetert”, zegt commandant Vuursteuncommando, kolonel Michel Roelen. “We moeten slimmer zijn dan mogelijke opponenten met een sterk artillerieleger. Als we als brigade, geïntegreerd in een Duitse divisie, tegenover een groot overwicht aan raketsystemen, artilleriestukken en mortieren komen te staan, moet je er veel tegelijk kunnen aanpakken.”
