Dit artikel hoort bij: Materieelgezien 10

Oud materieel per schip naar Jordanië

Tekst Jack Oosthoek
Foto Kick Smeets

YPR'en en 4-tonners in de verkoop

Als het Projectteam Afstoting Grondgebonden Systemen van COMMIT zijn visitekaartje ooit afgaf, dan was het wel de afgelopen weken. Maar liefst 200 DAF YA-4442 vrachtwagens in verschillende configuraties, 53 YPR-pantservoertuigen en twee containers met reservedelen en gereedschappen werden naar de Eemshaven vervoerd om op een Nederlands schip richting Jordanië te worden gezet. Allemaal ‘bejaard’ materiaal van het Commando Landstrijdkrachten dat samen 2.667.500 kilo weegt en aan het land in het Midden-Oosten is verkocht.

Tientallen op elkaar gepakte YPR-pantservoertuigen in het ruim van een schip.

Logistieke operatie

Het hier en daar meer dan dertig jaar oude materiaal werd eerst vanuit legerplaatsen en kazernes naar de ‘afstotingslocaties’ Vriezenveen bij Almelo en Oudemolen bij Assen getransporteerd voor de laatste controles. “Deze zijn als het ware een showroom voor de verkoop van af te stoten defensiemateriaal”, zegt luitenant-kolonel Harry Jansen, hoofd Projectteam Afstoting Grondgebonden Systemen. Vervolgens gingen de 4-tonners en YPR’s in vier ‘slagen’ per trein en met 75 trekker-oplegger-combinaties (tropco’s) naar de Eemshaven, waar Defensie kind aan huis is. “Het is militair terrein waar alle voor ons belangrijke faciliteiten voorhanden zijn. In bijvoorbeeld Rotterdam is dat minder het geval”, vult projectleider Afstoting Grondgebonden Systemen van COMMIT, majoor Harm-Jan Boering aan.

Waarom niet naar Oekraïne?

Veel YPR’en en Viertonners zijn naar Oekraine gegaan. Waarom deze niet? Het contract met Jordanië was al voor de oorlog getekend. Jansen: “Een afgesloten contract moet worden uitgevoerd, dat kan juridisch niet anders.”

Portretfoto van Luitenant-kolonel Harry Jansen (links) en majoor Harm-Jan Boering in de Eemshaven.
Luitenant-kolonel Harry Jansen (links) en majoor Harm-Jan Boering in de Eemshaven.
Een lange rij naast elkaar geparkeerde viertonners op de kade in de Eemshaven.
Een lange rij 4-tonners staat klaar voor verscheping.
Tele-opname van een lange rij naast elkaar geparkeerde viertonners op de kade in de Eemshaven.

‘Onder het motto ‘dit gáán we doen’ moesten we doorpakken’

Alles strak gepland

Was de totale operatie er op het eerste oog één van de buitencategorie, in de praktijk viel het redelijk mee. Jansen: “Met ondersteuning van de Defensie- Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO) liep het verrassenderwijs gladjes. Alles was dan ook strak gepland en onze behoeften waren tijdig aangegeven bij DVVO. Anderzijds was het best een uitdaging om alles op tijd in de Eemshaven te krijgen. Onder het motto ‘dit gáán we doen’ moesten we doorpakken. Met hier en daar wat bijsturen lukte het goed om alles volgens afspraak eind november in de Eemshaven te krijgen. Het materiaal komt ook op tijd in Jordanië aan, in de havenplaats Akaba (12 december; red.). De operatie is tot nu toe eigenlijk wel op rolletjes gelopen.”

Een YPR-pantservoertuig wordt op het load on/load off-schip getakeld.

‘Verantwoordelijkheid stopt wanneer de voertuigen in de takels hangen’

Civiel schip

Het schip waarmee de 4-tonners en YPR’s worden vervoerd, is een door Jordanië bij een civiele reder ingehuurd load on/load off exemplaar. “Een land dat materiaal in het buitenland koopt is zelf verantwoordelijk voor het vervoer, wat ook geldt voor de ontscheping. Defensie heeft hier niets mee van doen”, leggen Jansen en Boering uit.

Scheepsbemanning kijkt vanuit het ruim naar een YPR die met een kraan op het schip wordt gehesen.

‘Een afgesloten contract moet worden uitgevoerd’

Opbrengst naar Defensie

Naar welke eenheid het materiaal gaat en met welk doel weet Jansen niet. “De verantwoordelijkheid van Nederland stopt wanneer de voertuigen in de Eemshaven in de takels hangen.” Om commerciële redenen kan de overste evenmin iets zeggen over het ‘kostenplaatje’. Wel wil hij kwijt dat het door Jordanië aan Nederland te betalen bedrag terecht komt in de pot van Defensie en niet, zoals in het verleden, in de pot Algemene Middelen van de BV Nederland. De inzet van het Projectteam Afstoting Grondgebonden systemen legt Defensie geen windeieren.

YPR hangt in de takels met op de achtergrond een cruiseschip.
Overzicht van materieel op het schip vanuit een hoek met op de achtergrond een cruiseschip aan de kade.

Vaste klant

Voor de Sectie Marketing & Sales, die samenwerkt met Domeinen Roerende Zaken van het Ministerie van Financiën, loopt het Jordaniëproject al sinds 2018. In dat jaar startten de onderhandelingen nadat het land zijn belangstelling voor de 4-tonners en YPR’s in 2017 kenbaar had gemaakt. Jordanie behoort tot de min of meer vaste klanten van ons land voor wat betreft de afstoting van defensiemateriaal.

Een YPR in de takels hangt boven het ruim van een vrachtschip met op de achtergrond een cruiseschip.
Close up van de lichten van een witgeverfde viertonner.

Groot project

In 2020 werd het contract getekend. Het materiaal wordt ‘gespreid’ geleverd, met december dit jaar als startpunt. In 2024 en 2025 staan de laatste leveranties gepland (4-tonners). “Alles wordt in slagen aan Jordanië geleverd”, legt luitenant-kolonel Klaas Habing uit, hoofd van de drie militairen en acht burgers tellende Sectie Marketing & Sales. Ook voor deze organisatie is het Jordaniëproject een van de grootste van de laatste jaren. En ook in dit geval loopt de boel gesmeerd, volgens Habing het gevolg van een goede communicatie tussen betrokken partijen.

Ook vitale rol voor Sectie Marketing & Sales

Naast het Projectteam Afstoting Grondgebonden Systemen speelt ook de Sectie Marketing & Sales van COMMIT een vitale rol in het Jordaniëproject. Langs deze afdeling biedt Defensie verouderd strategisch materiaal aan op de commerciële markt waar het wordt verkocht, ingeruild, geschonken of verschroot.

Vrachtschip aan de kade van de Eemshaven met een reflectie in een grote waterplas.