Tekst Coen Heil
Foto Hans Roggen, KPL-1 Brian Vonk, Louis Meulstee
‘Het is ook een maatschappelijk issue’
Na jarenlang bezuinigen investeert Defensie weer volop in de organisatie. Met name de landmacht kan een boost gebruiken, gezien het forse tekort aan onderofficieren. Mede daarom zijn de regels aangepast om doorstroming naar de Koninklijke Militaire School eenvoudiger te maken. Een taak voor het personeel van de Directie Human Resources, dat zich onder meer bezighoudt met instroom, doorstroom en uitstroom. Stafadjudant Maria Janssen Steenberg: “We hebben het toelatingsproces vereenvoudigd en de KMS-opleiding wordt opnieuw tegen het licht gehouden”.
‘Iedereen is op zoek naar deze doelgroep’
Het tekort aan onderofficieren zit in de gehele organisatie, maar wordt niet overal hetzelfde gevoeld. Volgens de stafadjudant heeft het onderofficierstekort een regionale en functionele achtergrond, maar is het ook een maatschappelijk issue. “De Johannes Postkazerne in Havelte en de Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel hebben voor velen een ongunstige geografische ligging in respectievelijk Drenthe en Limburg”, aldus de oudgediende met bijna 30 jaar ervaring.
“Daarnaast zijn mensen moeilijk te werven voor de logistiek, verbindingen, geneeskundige- en technische dienst. Dat is echter niet anders dan in de rest van de samenleving, want iedereen is op zoek naar deze doelgroep.” Iets dat volgens haar evenzeer geldt voor de opleiding tot onderofficier, op mbo-niveau. “De hele maatschappij schreeuwt om mbo’ers.”
Toelating KMS laagdrempeliger
Dat vraagt om oplossingen vanuit de landmacht. Zo is de toelating voor de KMS laagdrempeliger gemaakt. Voorheen was een diploma vmbo gemengde/theoretische leerweg (GL/TL) een minimale vereiste voor de onderofficiersopleiding. Janssen Steenberg: “Om recht te doen aan eerder opgedane vaardigheden hebben we een eerder verworven competentie (EVC) test algemene vorming (AV) ontwikkeld. Die bestaat uit 4 vakken op dat niveau: Nederlands, Engels, wiskunde en burgerschap. Voor de vakken waar een onvoldoende wordt gescoord bieden we bijscholing aan. Als de 4 vakken op niveau zijn, kun je starten aan de KMS.
“Dit is geen officieel geaccrediteerd diploma op GL/TL-niveau, waarmee je iets kunt in de burgermaatschappij”, licht ze toe, “maar wel een mooie, interne aanpassing die op het gebied van opgedane ervaring en ontwikkeling recht doet aan onze manschappen”.
‘Het is een mooie, interne aanpassing’
Alles uit de kast
De KL rekruteert via Dienstencentrum Personeelslogistiek (DCPL). Dit gebeurt bijvoorbeeld door recruitment op locatie, zoals bij onder meer de pop-up stores op treinstations. “Wat dat betreft wordt binnen Defensie alles uit de kast gehaald”, zegt Janssen Steenberg. Het is het DCPL gelukt om bijna alle lichtingen vanaf augustus 2024 zo goed als vol te krijgen. Helaas is het uitvalspercentage tijdens de opleiding hoog. Heimwee en een andere beeldvorming voorafgaand aan de opleiding worden vaak als oorzaken genoemd. Daarnaast vonden veel leerlingen de KMS-opleiding te intensief. Daarom heeft de KMS de onderofficiersopleiding opnieuw tegen het licht gehouden.
Het resultaat: een aangepaste opleiding die logischer is opgebouwd en minder vol zit. “De bedoeling is dat we hier volgend jaar mee starten”, legt de stafadjudant uit.
De nieuwe opleiding is logischer opgebouwd
Maatwerk
Voor manschappen die niet voldoen aan de huidige opleidingseis is een nieuw traject ontwikkeld, waarbij kennis en ervaring meetelt en een eventuele bijscholing tot de gewenste opleidingseis sneller, korter en eenvoudiger is. 2 voorbeelden om toe te lichten wat dit betekent:
- Als soldaat of korporaal reageer je op de informatie op personeelsgebied (INFOOP) ‘omscholing tot onderofficier’ en voldoe je aan de opleidingseis. Je gaat dan door naar de Advies Commissie Instroom voor het ACI-gesprek. Bij een positief advies heb je recht op een opleidingsplaats aan de KMS.
- Als soldaat of korporaal reageer je op de INFOOP ‘omscholing tot onderofficier’ en voldoe je niet aan de opleidingseis. Je doet vervolgens een capaciteitentest bij DCPL om je leervermogen te toetsen. Bij een positieve uitslag ga je door naar de Advies Commissie Instroom voor het ACI-gesprek. Bij een positief advies ga je door naar de eerder verworven competentietest algemene vorming: de EVC-test AV. Deze test is nieuw en bestaat uit 4 vakken: wiskunde, Engels, Nederlands en burgerschap. Als de uitslagen allevier voldoende zijn, stroom je door naar de KMS. Is de uitslag op 1 of meerdere vakken onvoldoende, volgt bijscholing op die vakken.
Heldere taal
De landmacht is dus volop bezig met het aanvullen van het personeelstekort en probeert om in 2030 volledig bemenst te zijn. Op de vraag hoe het er nu precies voorstaat, schenkt de stafadjudant klare wijn. “Met de onderofficieren zitten we onder het tussentijdse streefniveau om dat te halen. Door de aanpassingen willen we de instroom vergroten en de doorstroom vanuit de manschappen aantrekkelijker maken. De onderofficier is als vakman, leider en instructeur een belangrijke schakel en wordt niet voor niets de ruggengraat van de landmacht genoemd.”
