'Ik ga de verbondenheid missen'

Interview luitenant-generaal Hans Leijtens

Hij was niet actief op zoek naar een andere functie. Maar tegen het aanbod om directeur-generaal Belastingdienst te worden, zei hij na lang wikken en wegen 'ja'. Eerder dan verwacht nam Hans Leijtens afscheid als commandant van de Koninklijke Marechaussee. Hij droeg zijn functie van CKMar en Gouverneur der Residentie over aan luitenant-generaal Harry van den Brink.

De beslissing om de Marechaussee eerder te verlaten valt Leijtens zwaar. Hoewel hij wist dat dit moment zou komen, voelde hij zich nog niet beschikbaar. "Ik heb nog voorgesteld beide banen te combineren", zegt hij lachend. "Maar dat mijn volgende functie buiten Defensie zou zijn was - mede gezien mijn leeftijd (52, red.) - wel duidelijk. Toch had ik nog niet het gevoel dat ik klaar was. Maar aan de andere kant… dat was ik over een half jaar ook nog niet geweest. Ik voel me verbonden met de organisatie en het personeel."

Niet geruisloos

De drieënhalf jaar die Leijtens leiding gaf aan de Marechaussee, verliepen niet geruisloos. Met de Ontwikkelagenda en de introductie van het informatiegestuurd optreden maakte de KMar fundamentele keuzes. "We hebben nagedacht over wie we zijn, wat we moeten doen en wat we willen bereiken. Hoe we nog meer voor de BV Nederland kunnen betekenen, als het erop aankomt." Het resulteerde in duidelijkheid over de taken van de KMar. "We zijn er voor de veiligheid van de staat. We zijn een politieorganisatie van de centrale overheid, een bijzondere verschijning."

Na de ingezette koerswijziging en de afbakening van de marechausseetaken werd er vrijwel meteen een groot beroep gedaan op de Marechaussee om de daad bij het woord te voegen. Grotendeels door de toenemende onrust in de wereld. "De druk ligt hoog. De ramp met de MH17, de NSS, het bewaken en beveiligen van objecten met een hoog risicoprofiel en de uitbreiding van het MTV vanwege de migratiestromen uit het Midden-Oosten. De snelheid en dynamiek in het werk nemen steeds meer toe. Het is aan onze mensen het waar te maken en dat lukt nog steeds."

Groei

"Het gaat goed met de Marechaussee, al ligt de druk hoog", zegt Leijtens. "We zijn een schip dat op stoom is en op stoom gehouden moet worden. Rond informatiegestuurd optreden en centrale sturing zijn we al goed op weg, de voorbereidingen zijn getroffen. Maar er moeten nog grote stappen worden gezet. Voor 2016 staat 'Groei' op de agenda. Groei in het werk, groei van de medewerker. Ik zal de ontwikkelingen straks zeker vanaf een gezonde afstand volgen. Ik heb alle vertrouwen in mijn opvolger."

Ook over de medewerkers van de KMar spreekt Leijtens vol lof. Hij benadrukt de kracht van zijn mannen en vrouwen. "Het besef dat ze hebben over hun taak, de kracht om zichzelf weg te cijferen voor het grotere doel, de can-do mentaliteit, de politionele kwaliteit en het vakmanschap. Capaciteiten die mooie resultaten hebben opgeleverd. Veel successen haalden het nieuws. Het is de beeldvorming over de Marechaussee als een gedegen en betrouwbare organisatie ten goede gekomen."

Zo ontving Leijtens ooit een brief van een man die werd bekeurd door marechaussees omdat hij niet handsfree telefoneerde tijdens het autorijden. "Dat hij zich zo correct behandeld voelde, ondanks het feit dat hij een bekeuring kreeg. Als iemand daar de moeite voor neemt, dan doen we blijkbaar iets goed." Maar de Marechaussee blijft volgens hem ook kwetsbaar. "De toekomst van de KMar is in handen van de medewerkers. We hebben veel krediet opgebouwd en we moeten dat krediet niet verspelen. De KMar ligt altijd onder een vergrootglas. Let daarom op je zaak. Blijf je bewust van wat je doet. Houd oog op wat goed en fout is."

Moeilijke dossiers

Het waren de integriteitsvraagstukken, die voor Leijtens tijdens zijn periode als CKMar moeilijke dossiers vormden. "Ik besef dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is geweest. Ik heb van geen enkele beslissing spijt gehad, had achteraf ook niks anders gedaan. Maar ik vond het in sommige gevallen wel lastig collega's te moeten ontslaan omdat ze iets hadden gedaan wat niet door de beugel kon. Niet als ze iets onvergefelijks hadden gedaan, maar wel als het hun eerste misstap betrof, waarvan ze zelf ook beseften dat het niet goed was. Die eerste misstap kostte ze dan - terecht overigens - toch hun baan."

Vandaag droeg Leijtens het commando over de Koninklijke Marechaussee over aan zijn opvolger. Behalve dat hij tevreden terugkijkt, vond hij het ook een voorrecht leiding te geven aan de KMar. Hoogtepunten wisselden elkaar af, maar het overlijden van collega's bestempelt hij als dieptepunten. "Op de laatste begrafenis van een collega die ik bijwoonde, realiseerde ik me wat ik straks achterlaat. De manier waarop we dat soort dingen doen. De emoties, de saamhorigheid en het verdriet dat wordt gedeeld. Ik denk dat we daar als Defensie echt uniek in zijn. Die verbondenheid ga ik echt missen."