‘Uit het oog, maar zeker niet uit het hart’
De dag die je wist dat zou komen is dan toch écht hier. Na 45 jaar neemt de Koninklijke Luchtmacht vandaag afscheid van de F-16 Fighting Falcon. Het eind van een roemrijk tijdperk, de geboorte van een kostbare herinnering. Bij wijze van vaarwel vlogen de Vipers hun allerlaaste ronde boven Nederland. Een kippenvelmoment voor toeschouwers en (oud)-collega’s. “Ik heb meer dan de helft van mijn leven in dat apparaat gezeten, nu gaat het boek definitief dicht.”
Tekst: kapitein Charlotte Verolme | Foto: archief Mediacentrum Defensie
Hij is een van de twee vliegers binnen de luchtmacht die meer dan 4.000 uur op de F-16 klokten en vloog honderden missies boven onder andere Bosnië, Kosovo en Afghanistan. Op de vraag of het kolonel Maurice ‘Skunk’ Schonk iets doet wanneer de laatste F-16’s hem vandaag de staart toekeren, volgt dan ook logischerwijs een resoluut antwoord. “Natuurlijk! Ik heb meer dan de helft van mijn leven in dat apparaat gezeten, mijn kinderen zijn ermee opgegroeid. Nu gaat het boek definitief dicht. Dat maakt een dag als vandaag zeker beladen.”
Toekomstmuziek
Vijf jaar geleden zette Schonk zelf de motor van de F-16 voor de laatste keer uit, toen hij de overstap naar 336 Squadron (het squadron dat vliegt met C-130 Hercules-transportvliegtuigen, red.) maakte. “Op zo’n moment wil je even alleen zijn. Dat zeg ik ook tegen de mannen die vandaag vliegen; dit blijft je bij.”
‘Dit blijft je bij’
Genoeg teruggekeken, vindt Schonk. Het was een fantastische tijd, maar de toekomst lonkt. “We zeggen niet voor niks ‘fight tonight, fight tomorrow’. De F-16 is een prachtige kist en door alle modificaties van de afgelopen jaren komen ze nog goed mee. Maar niet als antwoord op de dreigingen waar we nu voor staan. De systemen waar je tegen knokt worden steeds moderner, je moet vooruit. De keuze voor nieuwe vliegtuigen, met name de F-35 Lightning II, is een heel logische.”
De F-16’s worden vervangen door de nieuwere F-35’s, een zogenoemd ‘vijfde generatie gevechtsvliegtuig’. Oekraïne krijgt 24 voormalige Nederlandse F-16’s voor de strijd tegen Rusland, achttien toestellen gaan naar een trainingscentrum in Roemenië. Vanwege de operationele veiligheid wordt terughoudend gecommuniceerd over deze leveringen.
Mijmeren
Wie ironisch genoeg ook geen moeite heeft met vooruitkijken, is historicus Erwin van Loo. Hij sluit zich bij Schonk aan voor wat betreft de toekomstbestendigheid van onze luchtmacht. “Het is allemaal niet meer zoals twintig jaar geleden. Zelfs wij stoffige historici gaan in ons werk met onze tijd mee. Je moet door.”
‘Je moet vooruit’
Voor liefhebbers die tóch graag even willen mijmeren, ving Van Loo samen met drie collega-auteurs van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) 45 jaar aan F-16 geschiedenis in een boek. Het 500 pagina’s tellende resultaat rolde onlangs van de band. In ‘Vederlicht zwaargewicht’ speelt het wapensysteem een centrale rol. Maar ook opleidingen, onderhoud en operationele inzet komen uitgebreid aan bod. Voor het boek interviewden de auteurs vliegers, techneuten en andere (oud-) luchtmachtcollega’s. “Iedereen sprak vol genegenheid en liefde over de F-16”, aldus Van Loo. “Het vliegtuig is van enorme waarde geweest, voor de hele luchtmacht trouwens. Ik heb weinig kritiek gehoord.”
Kantje boord
Een hoogtepunt schiet hem snel te binnen. “Dat was de periode dat ik leidinggaf aan de Fighter Weapons Instructor Training, de opleiding voor wapeninstructeurs.” Maar ook Schonk moet even nadenken over het dieptepunt uit zijn tijd met de F-16.
‘Opereren in zo’n apparaat blijft natuurlijk een risico’
“Dat zijn, denk ik, toch de momenten dat het kantje boord was. Je vergeet het soms, maar opereren in zo’n apparaat blijft natuurlijk een risico. We zijn door de jaren heen meerdere collega’s verloren. Op zulke momenten beland je weer even met beide benen op de grond.”
Einde oefening
Vandaag staan Schonk en Van Loo samen met tal van genodigden op Vliegbasis Volkel om de F-16’s een laatste keer voorbij te zien razen. Neuzen omhoog, misschien een stiekem tissuetje in de zak. En dan is het écht einde oefening voor het stalen werkpaard. Schonk: “Uit het oog, maar in dit geval zeker niet uit het hart.”
Meekijken naar de afscheidsceremonie op Vliegbasis Volkel? Check: https://www.youtube.com/watch?v=_vSoND2Z5wk
