Rick Torenstra: ‘Als ik zie wat ik voor mijn kiezen heb gehad, ben ik trots dat ik hier nu sta’
Voor korporaal b.d. Rick Torenstra was Defensie als liefde op het eerste gezicht. Maar als hij in 2006 zwaargewond raakt tijdens een uitzending naar Afghanistan, beseft hij direct dat zijn carrière als militair voorbij is. De zwartste bladzijde uit zijn leven. Toch zet hij door. Ondanks lichamelijke en mentale beperkingen blijft Torenstra zich inzetten voor de krijgsmacht. En daarvoor werd hij vanmorgen onderscheiden met de bijzondere legpenning in goud. “Ik ben hartstikke blij, maar ik word er wel ongemakkelijk van. Ik vind het niet bijzonder wat ik doe."
Tekst: kapitein Jessica Bode, Veteraneninstituut | Foto: Wouter Kingma
Hij voelde vanmorgen al wat nattigheid toen-ie Jaco Brosky in de zaal zag zitten. Want wat moest de brigadegeneraal bij een diploma-uitreiking op de School Verdere Vorming Onderofficier waar Torenstra ‘toevallig’ ook voor was uitgenodigd? “Maar goed, het zal wel”, dacht hij nog.
Maar toen gaf Brosky in zijn speech ineens aan hier te zijn om een veteraan in de zaal te eren, die een grote inspiratiebron is voor ons allen. "Een man die mij als militair, man en vader heeft geraakt en geinspireerd." Toen vielen voor Torenstra de puzzelstukjes in elkaar. "En toen stond ik ineens op het podium. Het is een prachtig eerbetoon, maar daar doe ik het niet voor. Ik probeer bewustzijn te creëren. Als er maar één militair is die iets met mijn verhaal kan, dan ben ik al blij.”
Na nog geen twee maanden gaat het fout
Aan de slag als mineur
Torenstra is nog een jonge vent als hij, nadat-ie ieder soort beroep wel heeft gehad, een stand van Defensie tegenkomt. “Alles trok me aan: het lichamelijke, de spanning van een missie, mensen helpen, op avontuur. Een jaar later mocht ik mij melden in Oirschot voor de Algemene Militaire Opleiding.” Via de genie werd hij gevraagd als mineur, militairen die zich bezighouden met het verwijderen van mijnen. “In 2006 hoorde ik dat ik naar Afghanistan zou worden uitgezonden voor een ‘humanitaire missie’. Met Task Force Uruzgan zouden we in de regio Tarin Kowt zorgen voor stabiliteit en helpen bij het herbouwen van huizen.”
‘Ik vond het vreselijk om thuis te zitten’
Springstof in de achterbak
Hij zit er nog geen twee maanden als het fout gaat. “We gingen op patrouille in een dorp verderop. Op de terugweg kwam een voertuig ons tegemoet rijden. Op het moment dat we er langsreden keken de chauffeur en ik elkaar recht aan. Ik zag de man hard aan zijn stuur trekken en kort daarna volgde een hele harde knal. Achteraf hoorde ik dat er 25 kilo springstof in zijn achterbak lag.”
Na de explosie volgt er een vuurgevecht dat anderhalf uur aanhoudt, maar daar weet Torenstra weinig meer van. “In het hospitaal kreeg ik het bericht dat ze mijn rechteroog niet meer konden redden. Ik dacht aan het autorijden, motorrijden en besefte dat mijn carrière bij Defensie voorbij was. Dat laatste deed het meeste zeer. Gelukkig heeft iedereen de aanslag overleefd.”
Een paar dagen na de aanslag wordt de nog jonge militair naar huis gevlogen. “Ik ging het ziekenhuis in en uit en probeerde de draad weer op te pakken. Maar ik vond het vreselijk om thuis te zitten, terwijl m’n kameraden nog in Afghanistan waren.”
Afgekeurd
Na diverse onderzoeken werd Torenstra afgekeurd voor de militaire dienst en in 2010 volgt ontslag. “Je bent blind aan één oog, je weet dat je ongeschikt bent…”, reageert hij. Maar de situatie accepteren is lastig. De jaren die volgen gaan dan ook met vallen en opstaan. “Ik had verschillende werkgevers, maar kon nergens echt goed aarden. En ik voelde me ronduit slecht met steeds weer hevige hoofdpijnen, beperkte belastbaarheid, vergeetachtigheid, weinig concentratie en stemmingswisselingen.”
Aan de bel getrokken
Een opmerking van zijn dochter over zijn vaderschap raakt hem dusdanig waardoor hij beseft dat het zo niet verder kan. “Familie trok bij Defensie aan de bel: we moeten wat met Rick doen, want dit gaat niet goed.”
Opmerking dochter doet beseffen dat het zo niet langer kan
Via het Veteraneninstituut en de bedrijfsmaatschappelijk werkers van de krijgsmacht wordt Torenstra getest op PTSS, maar hier blijkt geen sprake van. Na een aantal bezoeken aan een psychotraumacentrum blijkt tien jaar na dato dat de korporaal b.d. tijdens de aanslag hersenbeschadiging heeft opgelopen. Toen vielen voor hem de puzzelstukjes op zijn plek. “Nu krijg ik begeleiding om daar mee om te gaan en weet ik beter waar mijn grenzen liggen.”
Vaker in de prijzen
Torenstra won in 2019 de Audrey Hepburn trofee, vanwege het feit dat hij zich al jaren inzet voor gewonde militairen in ons land. Daarnaast heeft hij een dertienjarige jongen begeleid die, net als de oud-militair, een oogprothese heeft. “Rick is met zijn veerkracht een voorbeeld voor velen”, aldus het juryoordeel destijds. De wisseltrofee wordt sinds 1968 uitgereikt door de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en dienstslachtoffers (BNMO) en het Fonds Gehandicaptensport. Hij gaat jaarlijks naar een sporter of organisatie die zich inzet voor de gehandicaptensport en mensen inspireert. De trofee is vernoemd naar de befaamde actrice die een hechte band met de BNMO had.
Burgermedewerker
In 2018 keert Torenstra terug bij de landmacht, dit keer als burgermedewerker op de legerplaats Reek. “Dat deed me veel goed”, benadrukt hij. Toch is dit van korte duur. Door black-outs wordt hij in 2021 honderd procent arbeidsongeschikt verklaard. 1 maart 2022 was zijn laatste werkdag ooit. Toch is Torenstra als vrijwilliger nog altijd verbonden met zijn geliefde organisatie.
Door het vertellen van zijn verhaal inspireert hij (jonge) leidinggevenden over hun rol in het leger. Aan de hand van zijn persoonlijke verhaal wordt het helder hoezeer zijn leidinggevenden voor hem hebben gezorgd en hoe kameraadschap bindt. Inmiddels heeft hij circa 1.500 jonge leidinggevenden bereikt. “Het vertellen en dus herbeleven van mijn verhaal kost me energie, maar het is het waard”, vertelt de oud-militair die in 2017 en 2018 meedeed aan de Invictus Games in het Canadese Toronto en Australische Sidney. Die sportieve ervaring leert Torenstra beter omgaan met zijn beperkingen. “Ik moet accepteren dat dit een onderdeel van mij is. Hier moet ik het mee doen. Als ik zie wat ik voor mijn kiezen heb gehad, ben ik trots dat ik hier nu sta.”
Passie en blijvende inzet
Het verhaal van Torenstra is reden genoeg voor het toekennen van het 83e exemplaar van de legpenning in goud, waarmee hij vanmorgen totaal werd overvallen. “Ik ben sprakeloos en dat gebeurt niet gauw.”
De onderscheiding, die hooguit enkele keren per jaar wordt toegekend, werd uitgereikt door brigadegeneraal Jaco Brosky, namens de Commandant Landstrijdkrachten. Luitenant-generaal Jan Swillens schrijft erover in de oorkonde: “De passie en zijn blijvende inzet voor ons bedrijf inspireren mij. Rick laat zien dat als nagenoeg alles wat je lief hebt wegvalt, je steun vindt binnen onze landmacht. Dat er leiders en kameraden opstaan en je helpen en dat er ruimte is om je te blijven inzetten voor datgene waarin je gelooft. Voor mij is hij een authentiek rolmodel en een bijzondere inspiratiebron voor onze jonge leiders.”
