Tien jaar lang mariniersdetachement op Bovenwindse Eilanden

Het is precies tien jaar geleden dat er voor het eerst een mariniersdetachement op Sint-Maarten (DETSXM) aankwam, om de veiligheid op en vanuit zee op de Bovenwindse Eilanden te garanderen. Bijvoorbeeld in noodsituaties of ter ondersteuning van de lokale bevolking. Het afgelopen decennium is er flink wat veranderd. De toekomstplannen op het adembenemende Caribische eiland zijn nog ambitieuzer.

Tekst: kapitein Jessica Bode | Foto’s: DETSXM

De Bovenwindse Eilanden zijn St. Maarten, Saba en St. Eustatius.

‘Lastig aan werken op dit eiland is dat we altijd onder een vergrootglas liggen’

Toen de eerste twintig mariniers op 4 maart 2014 ‘voet aan eiland’ zetten, was er nog maar weinig geregeld op Sint-Maarten. Het tijdelijke Marinesteunpunt Pointe Blanche, een soort kazerne maar dan veel kleiner, was gedateerd. Er waren amper trainingsfaciliteiten en van oefeningen was überhaupt nog geen sprake.

 “Ze zijn zaadjes gaan planten en we zien die nu langzaam uitkomen”, vertelt majoor der mariniers Arie Noordam, sinds 2020 commandant van het mariniersdetachement, een eenheid van het Commandement der Zeemacht in het Caribisch Gebied (CZMCARIB).

Een marinier ligt volledig bepakt en omgehangen op het strand. Door het vizier van zijn wapen houdt hij de omgeving in de gaten.
Het is precies tien jaar geleden dat er voor het eerst een mariniersdetachement op Sint-Maarten aankwam, om de veiligheid op en vanuit zee op de Bovenwindse Eilanden te garanderen.
Twee snelle FRISC’s met verschillende operators komen aan op het strand van Sint-Maarten, terwijl tientallen toeristen in zwemkleding toekijken.
Een oefening op het strand van Sint-Maarten trekt veel bekijks van toeristen.

Theorie en praktijk

Het Nederlandse deel van Sint-Maarten is 34 vierkante kilometer groot, heeft circa veertigduizend inwoners en kreeg op tien oktober 2010 zelfstandigheid binnen het Koninkrijk. Net als Curaçao en Aruba wenste de lokale overheid militaire aanwezigheid. Een kopie van Aruba en Curaçao was snel gemaakt: het werd een detachement mariniers. Al klinkt dat in theorie eenvoudiger dan het in de praktijk is.

“Lastig aan werken op dit eiland is dat we altijd onder een vergrootglas liggen. De mensen zijn terughoudend; we zijn voortdurend bezig het vertrouwen te winnen van de bevolking, autoriteiten en veiligheidsdiensten. We willen niet het gevoel creëren dat we de boel overnemen of dat we beter zijn dan zij”, legt Noordam uit.  

Een kameleon met groene en oranje geven en een zwart gestreepte staart op een steen vlakbij het water, met op de achtergrond een marineschip.
Werken op het tropische eiland Sint-Maarten is voor de operators een geweldige ervaring…
Een rode gloed van de ondergaande zon verlicht de bebouwing op Sint-Maarten.
…maar soms ook uitdagend door het terrein, het klimaat en de verhoudingen met de lokale bevolking en het bestuur.

Juiste intenties

Korporaal Simon bevestigt dat hij en z’n collega’s soms nog steeds moeten benadrukken dat ze er zijn met de juiste intenties. “Om het eiland te helpen, als het eiland erom vraagt. Dat betekent veel inmasseren, praten, netwerken en discussies aangaan."

Zeker na orkaan Irma (2017) is er veel veranderd

Het betekent sowieso een langetermijnplanning en dan zien de mariniers dat ze op den duur mensen meekrijgen. ”Zeker na orkaan Irma (2017) en de noodhulp die de marine en de Nederlandse mariniers destijds boden, is er veel veranderd. Noordam: “De situatie is toen 180 graden gedraaid. De bevolking heeft ervaren dat ze op ons kunnen terugvallen, als de nood hoog is. Dat werpt z’n vruchten af. We worden zelfs de Green Angels genoemd.” Simon vult aan: “Het afgelopen jaar kregen we steeds vaker het idee dat we worden gezien als betrouwbare partner.”

Verwoeste huizen, bomen op auto’s takken en puin op de weg door orkaan Irma.
Na orkaan Irma (2017) en de noodhulp die de marine en de Nederlandse mariniers destijds boden, heeft de lokale bevolking veel vertrouwen in de mariniers gekregen.
Drie mariniers lopen door de straten van Sint-Maarten en kijken om zich heen waar ze kunnen helpen na orkaan Irma.

29 personen

Op het eiland is een raiding section van zestien mariniers geplaatst en zijn er twee FRISC’s beschikbaar met nog eens vier operators. Aangevuld met een negenkoppige staf komt het geheel op 29 personen. “Ik wil niet meer weg”, glimlacht Simon, die er woont met zijn gezin. “Mijn vrouw komt hier vandaan en haar familie woont hier.” Hij ging in 2016 al eens voor vier maanden naar het tropische eiland. Inmiddels zit hij er alweer 3.5 jaar. En daarmee is direct het belangrijkste verschil ten opzichte van tien jaar geleden benoemd.

De mariniers werken drie tot vijf jaar op het eiland

Waar in den beginne mariniers in rotaties van vier maanden naar het eiland vlogen, is het sinds 2020 een vaste plaatsing. “En dat is ook nodig, anders komt die vertrouwensband niet van de grond”, vult Simon aan. Bovendien brengen kortstondige rotatiewisselingen ook veel veranderingen met zich mee. “Ben je eindelijk gewend aan de omgeving, het klimaat, de werkwijze en elkaar, moet je weer naar huis. Nu zijn we op elkaar ingespeeld en kennen elkaars procedures.

Mariniers verslepen gewonden op het strand van Sint-Maarten, nadat er een orkaan is overgekomen.
Het mariniersdetachement staat stand-by voor inzet. Daarnaast vinden verschillende oefeningen plaats, zoals Hurricane Exercise op deze foto’s.
Mariniers helpen gewonden in een gebouw dat op instorten staat.

Inzet en oefening

De mariniers staan in eerste instantie stand-by voor inzet op Sint-Maarten, Saba en Sint Eustatius als de eilanden daarom vragen. Van het assisteren van de politie bij doorzoekingen in de gevangenis, tot het adviseren over bijvoorbeeld aanlegmogelijkheden voor inkomende marineschepen. “Ook doen we search and rescue operaties; het opsporen van vermiste personen”, reageert Simon. Zijn commandant voegt toe: “Op dit moment worden we niet veel ingezet voor het opsporen van drugs- en mensensmokkel, maar dat zou zo maar kunnen veranderen als de regering dat ondersteunt.”

‘Er is de afgelopen jaren gewerkt aan een vol en uitdagend jaarprogramma’

Daaromheen wordt volop getraind. “Er is de afgelopen jaren gewerkt aan een vol en uitdagend jaarprogramma met in ieder geval vier vaste oefeningen. “Dat organiseren we samen met de collega’s van 32 Raiding Squadron op Aruba”, legt Noordam uit. ”Het varieert van scenario’s met plunderingen van supermarkten en het helpen van de bevolking na natuurrampen, tot patrouilles, oefeningen met scherpe munitie en Militair Optreden Urban Terrain (MOUT). In alle oefeningen worden ook medische casussen beoefend."

Militairen sprinten over een hindernisbaan op Sint-Maarten.
De afgelopen tien jaar zijn onder meer de sportfaciliteiten voor de operators en de staf op het eiland flink verbeterd.

Saint Kitts

Maar het blijft niet bij die vier. Ook worden wisselende trainingen gepland, zoals een jungletraining op het eiland Martinique. Al dan niet met andere Nederlandse mariniers, of met Franse of Amerikaanse collega’s. Noordam: “Ik probeer ook al even een oefening van de grond te krijgen op het eiland Saint Kitts. Het is een mooi trainingsgebied met uitdagend terrein en het ligt bij ons om de hoek. Het lokale bestuur is enthousiast, maar procedureel is het niet eenvoudig te organiseren.”

En dat is precies wat de commandant eerder bedoelde met ‘dat het soms lastig is om in deze omgeving te werken’. “Soms lijkt het makkelijker om op te geven, maar we laten ons niet uit het veld slaan. We proberen telkens de mensen te vinden die ons verder helpen. Dat is ook de kracht van dit mariniersdetachement.”

Het vooraanzicht van het twee verdiepingen hoge Marinesteunpunt Pointe Blanche op Sint-Maarten.
Het huidige onderkomen van het mariniersdetachement dat straks wordt verruild voor een nieuw pand in de ‘Great Bay’.

Orkaanproof en duurzaam

Ondertussen werd er de afgelopen tien jaar ook veel tijd gestoken in het vernieuwen van de (trainings)faciliteiten op het eiland en steunpunt Pointe Blanche. “We hebben sindsdien een gemoderniseerde compound met trainingsmogelijkheden, medische ruimte, leslokalen, bar, recreatieruimte en professioneel sportcentrum”, somt Simon op.

Het nieuwe steunpunt moet in 2026 af zijn

En ondertussen wordt hard gewerkt aan een compleet nieuw steunpunt, dat in 2026 af moet zijn. Het wordt het onderkomen van zowel mariniers als marechaussees die ook op het eiland werken. Orkaanproof en duurzaam gebouwd vlakbij Great Bay, niet ver van het huidige steunpunt. De bouwplannen zijn klaar en binnenkort wordt gestart met de zoektocht naar een aannemer. Noordam besluit: “Met de juiste, energieke mensen komen we vooruit. Het duurt soms lang, maar uiteindelijk bereiken we mooie resultaten.”

Artist impressions van het nieuwe steunpunt. Een langwerpig, hoekig en wit gebouw aan het water waar de FRISC’s eenvoudig kunnen invaren.
Artist impressions van het nieuwe steunpunt op Sint-Maarten vlakbij Great Bay. Dit wordt het onderkomen van zowel mariniers als marechaussees die ook op het eiland werken.