‘Het is geen oefening, dit gaat om mensenlevens’
In het Verenigd Koninkrijk draait de opleidingsmolen voor Oekraïense militairen nog altijd op volle toeren. Sinds de start van Operatie Interflex in augustus 2022 werden er alleen al door Nederlandse militairen zo’n duizend Oekraïners opgeleid. Een intens traject, voor cursist én instructeur. Met de Defensiekrant blikken twee militairen van 13 Lichte Brigade terug op een beladen inzet. “Het komt allemaal een stuk dichterbij. Probeer je daar enigszins tegen te wapenen.”
Tekst: kapitein Charlotte Verolme | Foto: sergeant Jasper Verolme
Eerste luitenant San (30)
In Nederland: Pelotonscommandant 17 Pantserinfanteriebataljon
Tijdens Interflex: Pelotonscommandant
“Een inzet als Interflex helpt je ontzettend te relativeren. Je denkt opeens bij alles ‘waar maak ik me eigenlijk druk om’? Aan het eind van de rotatie was onze vlucht naar huis een dag vertraagd. Iets waar je normaal best van zou balen. Nu voelde het als zoiets onbenulligs.
Ik ben van mezelf best een emotioneel persoon, dus het was goed dat ik tijdens Interflex als pelotonscommandant vooral op de achtergrond acteerde. Ik schreef bevelen, onderhield communicatie met de tolken, verzorgde de logistieke aanvoer et cetera. Ik had minder direct contact met de Oekraïners dan de trainers. Dat heeft me wel geholpen wat meer afstand te bewaren.
Voor onze lichting waren er op dit gebied ook richtlijnen opgesteld, voortkomend uit eerdere ervaringen van collega’s. Het is gewoon pittig als je een goede band met iemand opbouwt en kort daarna hoort dat diegene er niet meer is. Daarom is die afstand belangrijk. Ja, in de praktijk kon dat best eens ongemakkelijk zijn. Zo kregen we bijvoorbeeld aan het eind van de opleiding een Oekraïense vlag cadeau waar allemaal bedankjes op waren geschreven. Die neem je aan, maar je geeft geen cadeau terug. Puur uit zelfbescherming.
Tegen het eind van de rotatie zat ik samen met de Oekraïense commandant om tafel. Het was aan ons om te bepalen waar de Oekraïners na hun opleiding ingedeeld zouden worden. Dat kon zijn bij de infanterie, snipers, geneeskundige troepen. Hoewel het in goede samenspraak ging, vond ik dat best pittig. Je bepaalt op je dertigste eigenlijk direct over iemands toekomst.
Dat zegt denk ik wel wat over de verantwoordelijkheid die Interflex met zich meebrengt. Je bent samen met collega’s zeven dagen per week, 24 uur per dag bezig om de overlevingskansen van de Oekraïense militairen te vergroten. Het is geen oefening. Dit gaat om mensenlevens. Hoewel we het er met zijn allen denk ik wel over eens zijn dat dit belangrijk werk is, is er op dit moment geen waardering in de vorm van bijvoorbeeld een onderscheiding voor deze inzet. Het zou mooi zijn als zoiets er wel zou komen. Want juist op zo’n plek maak je écht verschil.”
‘Je bepaalt op je dertigste over iemands toekomst’
Korporaal-1 Collin (23)
In Nederland: Schutter 17 Pantserinfanteriebataljon
Tijdens Interflex: Instructeur
“Ik heb zelf twee keer Interflex gedraaid; van augustus tot november 2022 en recent dit jaar van april tot en met juli, dezelfde rotatie als San. Beide keren heb ik als erg positief ervaren. Voor mijn gevoel is er geen inzet waar je zo concreet en direct je input terugkrijgt. De verantwoordelijkheid die je samen met collega’s draagt, is echt tastbaar en dat maakt het ontzettend mooi.
Tijdens de eerste rotatie merkte je dat het voor iedereen nog een beetje zoeken was wat betreft de onderlinge omgangsnormen die San al aanhaalde. Er waren op dat gebied minder richtlijnen. In vrije uren speelden we samen met de Oekraïners een potje tafeltennis, waar de ontspanningsruimtes tijdens de tweede rotatie gescheiden waren. Zulke dingen. Maar om te zeggen dat we de laatste keer continue strikte afstand tot de Oekraïners hebben gehouden, nee. Dat kan niet als je 24/7 boven op elkaars lip in het veld zit. Je bent ook gewoon een mens toch? Je voert gesprekken, drinkt een bak koffie met elkaar. Natuurlijk ontwikkel je een band. Maar ik denk dat er inmiddels wél meer bewustzijn is over de mate waarin dat gebeurt.
De Oekraïense militairen worden na hun opleiding naar het front gestuurd. De kans dat je daarna, bijvoorbeeld via een tolk, hoort dat diegene is omgekomen is groot. Het komt allemaal een stuk dichterbij. Ik merkte het zelf na thuiskomst al wanneer ik het nieuws keek. Plotseling zag ik bij die dodentallen ook echt gezichten. Ik zou volgende lichtingen daarom zeker mee willen geven om je daar bewust van te zijn. Probeer je er enigszins tegen te wapenen.
Aan het eind van de opleiding staat er een parkeerplaats vol met bussen waarin de Oekraïners vertrekken. Het gevoel van kameraadschap is ontzettend groot bij ze. Ze knuffelen je, vertellen allerlei persoonlijke verhalen. Er is letterlijk tegen me gezegd ‘mijn kleinkinderen gaan later over je horen’. Tijdens zo’n emotioneel beladen moment krijg je een papiertje onder je neus met de vraag om je nummer of Instagram te noteren. Dan moet je heel stevig in je schoenen staan, maar het is echt wijsheid om het niet te doen. Het brengt je weinig en kost je veel zorgen. In die paar maanden doen we alles wat we kunnen om de Oekraïners goed om weg te helpen, daarna moet je zelf ook weer door.”
‘Plotseling zag ik bij die dodentallen ook echt gezichten’
Interflex
Eind september namen militairen van 42 Bataljon Limburgse Jagers de taken bij Interflex over van 17 Pantserinfanteriebataljon. Deze eenheid verzorgde de trainingen sinds augustus 2022. Van januari tot begin april dit jaar nam het Korps Mariniers een trainingsrotatie voor zijn rekening.
De Limburgse Jagers zullen ongeveer vierhonderd rekruten opleiden tot militair. Het trainingsprogramma bestaat uit vijf weken met een tactisch gedeelte en een schiettechnische opleiding. Na deze weken keren de Oekraïners terug om in en voor hun land te vechten.
Operatie Interflex is multinationaal. Naast Nederland leveren ook onder andere Canada, Denemarken, Finland en Zweden trainingscapaciteit.
