Nederland bereidt zich voor op verschillende scenario’s, inclusief de slechtste in het Midden-Oosten
Een samenwerkingsverband tussen het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Defensie heeft zo’n tweehonderd militairen en burgermedewerkers ontplooid op het eiland Cyprus. Vanaf die locatie zou Nederland snel C-130 Hercules-transportvliegtuigen kunnen inzetten, mochten er in het uiterste geval evacuaties uitgevoerd moeten worden vanwege de onrust in Israël en de Palestijnse Gebieden. Door de korte reactietijd is dat een complexe logistieke klus.
Tekst: kapitein Jaap Wolting | Foto: sergeant-majoor Hille Hillinga en uit archief MCD
Het besluit over te gaan tot evacuatie in nauwe afstemming en samenwerking met andere landen vindt pas plaats als laatste toevlucht. Of zoals de officiele formulering luidt: als er geen commerciële uitreisopties zijn, er sprake is van directe grote veiligheidsdreiging voor de Nederlanders ter plaatse en lokale autoriteiten niet meer in staat zijn bescherming te bieden.
Er is geen enkele garantie dat evacuatie mogelijk is als de veiligheidssituatie verder escaleert. Daarom roept het ministerie van Buitenlandse Zaken Nederlanders in onder andere Libanon en de Palestijnse Gebieden op om niet te wachten tot het te laat is: vertrek nu het nog kan.
Feiten & cijfers
De inzet op Cyprus is multidisciplinair. Het is een nauwe samenwerking tussen Buitenlandse Zaken en Defensie. Alle krijgsmachtdelen slaan de handen ineen. Het Air Mobility Command (C-130 Hercules-transportvliegtuigen inclusief bemanningen), onderhoudspersoneel, mariniers van 12 Raiding Squadron, Operationele Gezondheidszorg (waaronder flight nurses en artsen), het Air Mobile Protection Team (luchtmachters verantwoordelijk voor het beveiligen van de C-130, assets en crew) en andere ondersteuners hebben ieder hun eigen rol. Ook het Snel Consulair OndersteuningsTeam (SCOT) van Buitenlandse zaken is op locatie betrokken bij de voorbereidingen.
Preppen
Terug naar vorige week donderdagochtend, 10:18 uur. Als je de enorme hangar instapt waar verschillende Nederlandse eenheden aan het preppen zijn, lijkt het voor een leek een ongecontroleerde chaos. In de praktijk een gecoördineerde actie, waarbij veel zaken nog duidelijk gaan worden. Op het militaire deel van het vliegveld Paphos, in het zuidwesten van Cyprus, bereiden verschillende eenheden zich voor op een eventuele inzet. Op de eerste plaats moeten de militaire vliegtuigen gereed zijn om met een zeer korte notice to move (reactietijd) de lucht in te gaan. Daarnaast spelen eenheden variërend van mariniers tot C-130-crews natuurlijk een essentiële rol in het slagen van operaties.
Cypriotische heli’s in ‘Nederlandse’ hangar
Onderhoudsteam
“Max, waar haal je die koffie vandaan?” “Bij de technische dienst, maar dan moet je ze wel heel lief aankijken.” Even gaat een monteur zitten. Heel eventjes dan. Twee slokken koffie, en door. Het onderhoudsteam van de C-130 sjouwt met kisten, palletboxen en zelfs neuswielen. “Als de Hercules onverhoopt moet landen op een onverharde landingsstrip, is dat een zware belasting. En gaan er dingen stuk, dan willen we dat zo snel mogelijk repareren”, zegt hoofd onderhoud majoor Erwin.
“Aan de kant!” Een jonge marinier springt weg en maakt ruim baan voor een korporaal der mariniers die een palletbox vol uitrusting op de juiste plaats zet. Zo eigent iedereen zich letterlijk zijn eigen plekje toe in de hangar, waar ook Cypriotische heli’s staan geparkeerd.
Afkortingen
Ook het Snel Consulair Ondersteuningsteam meldt zich. Uiteraard niet in gevechtstenue, maar in outdoor burgerkleding… het kwik tikt de 25 graden aan. Deze specialisten van Buitenlandse Zaken kennen het klappen van de zweep, al blijft defensietaal soms moeilijk. “Die turbotaal van jullie, met al die afkortingen, daar ga ik echt nooit aan wennen”, lacht José Koning.
Haar collega Paul Mauritz was in 2021 ook bij de evacuaties in Kabul en maakte eerder de MH17 recovery mission in Oekraïne mee. “Mochten we moeten evacueren, dan is dit waar je het voor doet. Mensen helpen.” De rest van wat hij zegt valt weg in het lawaai van een vrachtwagen die met twee volle zeecontainers langsrijdt.
‘Jullie praten turbotaal’
Eindeloos
Radio’s, brancards, onderhoudsmiddelen, drinkwater, scherfvesten, helmen, huurauto’s, logies, voeding, beschermingsmiddelen voor de Hercules, medische spullen, verlengsnoeren, whiteboards… de lijst van te regelen en te ordenen zaken lijkt eindeloos.
Luchtmachtkapitein Tom is verantwoordelijk voor onder meer de logistieke ondersteuning van de C-130. “De complexiteit zit ‘m in de korte reactietijd. Iedereen wil meteen zijn spullen hebben. Je wil binnen 24 uur operationeel zijn, het is mijn rol om te zorgen dat dat gecontroleerd gaat. Het is lastig orde scheppen in deze mierenhoop waarin iedereen door elkaar krioelt.”
“Tom, wat weet jij van huurauto’s?” Het interview wordt plotseling onderbroken voor belangrijker zaken. ‘Cage’ (callsign van de persoon) trekt Tom aan zijn jasje. Vier minuten later is Tom weer terug. “Geregeld, Anne weet alles van die auto’s. Ik heb die twee even aan elkaar gekoppeld.”
‘De complexiteit zit ‘m in de korte reactietijd’
Vooruitgestuurd
“Wat deze missie speciaal maakt, is dat we vooruit zijn gestuurd. Normaal gesproken ben ik ook bij het inpakken van het materiaal, maar ik wist dus nu niet precies wat er vanuit Nederland zou worden opgevoerd. Het uitdagendste is dat we nu het eerste deel van de vracht verwerken, terwijl vanavond de volgende alweer aankomt. Wij moeten zorgen dat de lading uit het vliegtuig wordt gehaald en daarna gaan we snel sorteren zodat de operationele eenheden er meteen mee aan de slag kunnen. Of mijn werk leuk is? Hier zit uitdaging in! Je weet niet wat je tegenkomt en het loopt altijd anders. En daardoor moet je reageren… is toch gaaf?"
Donderdag 14:52. De kakafonie van eerder vandaag heeft plaatsgemaakt voor rust. Spullen staan op de juiste plek en vanaf nu dicteert de situatie.
