Defensieattaché en ambassadeur werken nauw samen
De ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken werken nauw samen om Nederlanders weg te halen uit Israël, dat in oorlog is met Hamas. Vanuit Tel Aviv sturen twee vrouwen de crisisoperatie aan. Zij blikken terug op de eerste, hectische week.
Tekst: Kapitein Arjen de Boer | Video: sergeant-majoor Ruud Mol Foto’s: sergeant-majoor Hille Hillinga en sergeant Sjoerd Hilckmann
Vijf minuutjes. Zo lang is het rijden van het huis van de Nederlandse defensieattaché luitenant-kolonel Mirjam Grandia-Mantas naar ambassadeur Marriet Schuurman. In nood staan ze zo bij elkaar op de stoep. Zaterdag 7 oktober is zo’n dag; vanuit de Gazastrook valt Hamas Israël binnen en zaait dood en verderf. Het is dan alle hens aan dek?.
‘Stortvloed aan informatie’
“Er is een stortvloed aan informatie die we moeten analyseren en duiden”, blikt ambassadeur Marriet terug, die inmiddels een operatiecentrum in de kelder van haar huis heeft ingericht. “Het is zaak niet meegesleurd te worden in de paniek. Ook omdat in dit gebied sprake is van veel desinformatie. Dus we moesten schakelen; wat weet jij, wat weet ik? Wat is waar?”
Appgroep ingericht
Al snel wordt duidelijk dat het gaat om een crisis die zij weerga niet kent. Gewelddadiger, met meer slachtoffers en impact. Het is oorlog. “Ik sta bijna 24/7 aan. Als defensieattaché ben ik verantwoordelijk voor de duiding van het veiligheidsplaatje. Ik adviseer ambassadeur Marriet. We werken continu samen. We zijn allebei domineesdochters, dat schept een extra band.”
Mirjam houdt bovendien contact met de Nederlandse militairen die in de regio op missie zijn. Denk aan de waarnemers op de Golanhoogten, bij de grens met Syrië, en de collega’s die via United States Security Coordinator (USSC) in Jeruzalem en Ramallah bijdragen aan de Palestijnse veiligheidssector. “Ik heb alle militairen in een appgroep om ze te informeren over de ontwikkelingen en spreek een aantal van hen regelmatig.”
In stelling
Op basis van de analyses van de teams in Tel Aviv en Ramallah besluiten Defensie en Buitenlandse Zaken de afgelopen week om met militaire toestellen Nederlanders uit Israël te repatriëren. Er vliegt zeven keer een militaire Airbus A330 Multirole Tanker Transport (MRTT) heen en weer om honderden mensen thuis te brengen.
‘Daar oorlog en hier rust’
Woensdag zijn er zo’n tweehonderd Nederlandse militairen en twee C-130 transporttoestellen naar Cyprus gestuurd om snel in te kunnen grijpen, mocht de situatie in het Midden-Oosten verder escaleren. “We maken plannen voor verschillende scenario’s. Het is dan goed om onze mensen alvast in stelling te brengen”, concludeert Mirjam.
Paradoxaal
Maar van een evacuatie is vooralsnog geen sprake, benadrukken beide vrouwen. Hamas vuurt raketten af, maar dat gebeurde voorheen ook. “Tel Aviv is relatief veilig, het leven gaat gewoon door. Als je hier de straat uitloopt, zie je mensen naar het strand gaan, met koffie in de hand”, zegt Mirjam. “Dat klinkt paradoxaal, maar zo gaat het hier .”
‘Dan krijgt de oorlog een gezicht’
De situatie is dermate veilig dat er geen noodzaak is om de gezinnen van Mirjam en Marriet op het vliegtuig te zetten. “Mijn kinderen spelen nu al een week Monopoly met de dochter van de ambassadeur en halen ijsjes. Het is lastig om die twee realiteiten, daar oorlog en hier rust, uit te leggen aan iemand die hier niet is. Als het echt te gevaarlijk zou worden, zou ik mijn gezin natuurlijk meteen naar Nederland sturen”, vertelt Mirjam.
Bovendien, zo stelt ze, is ze hiervoor getraind. “Dat geldt ook voor mijn gezin. We doen dit samen. Mijn man is ook militair en heeft geholpen bij de repatriëringsvluchten. Ook mijn dochter heeft op het vliegveld ondersteuning geboden. Thuis helpt mijn zoon. Ondanks de oorlog in het zuiden is het veilig waar wij wonen.”
Lijkengeur
Toch komt de oorlog voor de defensieattaché dichterbij wanneer ze locals spreekt die voor haar werken. “Dan krijgt de oorlog een gezicht. Zij hebben mensen verloren en weten niet hoe hun land er in de toekomst uit zal zien. Dat is beangstigend.” Het tweede ‘slikmoment’ is wanneer Mirjam enkele dagen na de aanval een rondleiding krijgt in een van de aangevallen kibboetsen. “De boel was nog niet opgeruimd. De lijkengeur gaat in je neus en mond zitten, die gaat er niet zomaar uit.”
Met volle overtuiging
Hoewel de twee Nederlandse vrouwen en hun teams continu in de hoogste versnelling werken, proberen ze rust te creëren voor hun mensen, terwijl Israël zich voorbereidt op een grondaanval op Gaza. Ook dat houden de domineesdochters in de gaten. “Ik focus me weliswaar op militaire zaken, maar heb natuurlijk ook oog voor het menselijke drama dat zich in Gaza voltrekt”, besluit de overste.
