Eremetaal voor bevrijding van Taipan

Zestien Dapperheidsonderscheidingen voor dappere militairen

De bevrijding van de Taipan zal niet direct bij iedereen een belletje doen rinkelen. Ware het niet dat de Koninklijke Marine bij deze missie, bijna op de kop af dertien jaar geleden, de bemanning redde van dit Duitse containerschip dat voor de kust van Somalië was gekaapt door piraten. De actie was een unicum en trok destijds wereldwijd aandacht. Voor deze bijzondere inzet kregen negen militairen maandag dapperheidsonderscheidingen opgespeld. Er waren deze dag ook uitreikingen voor acties in Cambodja in 1993 en Afghanistan tussen 2007 en 2010.

De start

Het is 5 april 2010, een warme Tweede Paasdag waarop het kwik rond de dertig graden schommelt. Er staat geen zuchtje wind als luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. Tromp die dag in de wateren rond Somalië, onder de vlag van Operatie Atalanta, op zoek is een zogenoemde dhow. Een wat groter vissersschip dat als aanvalsschip kan worden gebruikt.

 “We waren net aan de middagrust begonnen toen het Duitse schip Taipan een noodsignaal uitzond dat werd opgevangen door een Duits marinepatrouillevliegtuig”, weet de toenmalig sergeant sensoroperator/boordschutter, nu luitenant ter zee 2, Mark. Het containerschip zou zijn gekaapt door een groep gewapende piraten.

De Duitse kapitein heeft inmiddels op de dodemansknop gedrukt en de vijftienkoppige bemanning houdt zich schuil in een zogenoemde safe room. De motoren liggen stil, evenals de energievoorziening. Communicatie met de bemanning is niet meer mogelijk.

Turtle Flight

Hr.Ms. Tromp gaat erop af. Een bevrijdingsactie wordt op poten gezet, waarbij ook de Lynx boordhelikopter Turtle Flight zich gereedmaakt. Aan boord van de kist zitten naast de drie bemanningsleden zes mariniers met volle bepakking. “Het was passen en meten of we iedereen en alles konden meekrijgen”, vertelt de toenmalige tactical coordinator (tacco) luitenant ter zee 1 Eric.

Manoeuvreren

Vlieger luitenant ter zee 2 oudste categorie buiten dienst (b.d.) Yvonne manoeuvreert de Lynx snel en perfect boven het gekaapte schip. Eerst wordt de situatie zo lang mogelijk geobserveerd. “We zagen de piraten aan boord klimmen. Ze renden als kip zonder kop over het dek. Dat bevestigde onze indruk dat ze de bemanning niet konden vinden om ze in gijzeling te nemen”, herinnert Mark zich nog.

Hij werkt van achteruit de kist het einde van de fast rope uit de helikopter. Ondertussen verzorgt-ie ook nog altijd het dekkingsvuur met de MAG. De zes mariniers van de Unit Interventie Mariniers (UIM) dalen via het touw razendsnel af aan boord van de Taipan. Tijdens de afdaling valt sergeant van de mariniers Frank, destijds marinier der 1e klasse, zo’n acht meter naar beneden met zware bepakking. Hij breekt daarbij zijn kaak en raakt kort buiten bewustzijn. Toenmalig korporaal Johan schiet hem als Combat Life Saver te hulp. De marinier weet ondanks z’n verwondingen de actie voort te zetten.

Brughuis

Eenmaal geland op de containers gaven de mariniers dekkend vuur af op de brug. De militairen gaan voorwaarts naar het door de piraten verdedigde brughuis. Onder grote tijdsdruk en met het potentiele gevaar van raketwerpers worden de piraten overmeesterd. “Al snel hadden we alle tien piraten en hun wapens te pakken”, vertelt sergeant-majoor van de mariniers Mike, toen korporaal bij de Unit Interventie Mariniers (UIM).

Hoewel inmiddels bekend is waar de bemanning zich bevindt, duurt het nog een tijd voor zij hun veilige onderkomen durven te verlaten. Pas als de Duitse kapitein op een gegeven moment Nederlandse stemmen hoort, durft de bemanning naar buiten te komen. Om 16.20 uur lokale tijd geeft commandant kapitein ter zee b.d. Hans Lodder het sein ‘ship secure’. Hij meldt bovendien dat er een grote hoeveelheid wapens is gevonden.

Groot risico?

Tijdens de bevrijdingsmissie hangt de Lynx al met al honderd seconden stil boven het gekaapte schip. Vol in het zicht van de piraten. Vanuit deze kwetsbare positie behoudt vlieger Yvonne voortdurend het overzicht. Of het een groot risico was? “De brug, waar de gewapende piraten zaten, lag constant zwaar onder dekkingsvuur van de Tromp. Bovendien waren de piraten geen goed getrainde militairen, maar eigenlijk wanhopige vissers met een wapen”, nuanceert Eric.

Hoewel de militairen, zoals wel vaker bij decoraties, hun eigen rol relativeren oogstte de operatie internationaal destijds enorme bewondering. De Amerikanen waren zeer onder de indruk dat de actie met één helikopter en zes mariniers uitgevoerd kon worden. “Wij vormden toevallig het boardingteam. Op het juiste moment op de juiste plaats”, besluit vlieger Yvonne.

Van de operatie in de Indische Oceaan werd eerder al een video gemaakt met tekst en uitleg bij beelden van de helmcamera.