‘Uniform dragen dóet wat met je’

Beukbergen biedt militairen en burgers inkijkje in zichzelf

Verscholen in de bossen bij Huis ter Heide ligt op het rustieke landgoed Beukbergen een vormingscentrum voor militairen en burgers van Defensie. Zo nu en dan verdiepen ze zich daar in de problemen van deze wereld en, ook nooit weg, in zichzelf. Menig defensiemedewerker heeft Beukbergen een keer bezocht, maar gebeurt daar allemaal?

Het uit de zeventiende eeuw stammend complex is het toneel voor vormingsdagen voor militairen-in-opleiding, herdenkingsbijeenkomsten en vieringen. Ook zijn er conferenties over uitzendingen, mindfulness, pensioneren, weerbaarheid.  Allemaal spelen ze zich af onder de hoede van een team van geestelijk verzorgers onder aanvoering van humanistisch raadsvrouw Heleen van der Meulen: “Een uniform dragen dóet wat met je. Je gebruiken veranderen, je communiceert anders en kijkt op een andere manier naar de wereld.”

Geweldsperspectief

Als je bij Defensie werkt, kijk je ineens vaak vanuit een geweldsperspectief naar de wereld. “Wij laten je nagaan wie je bent en wie je wil zijn, bieden een luisterend oor, denken mee en helpen je mens te blijven. Daarbij doen we een appèl om dicht bij jezelf te blijven, niet makkelijk bij een werkgever waar hiërarchie de boventoon voert. Wat die wil, strookt soms niet met de mens die jij bent. Soms is het moeilijk om helemaal jezelf te blijven.“

Op je adem letten

Een (globaal) inkijkje in het aanbod van Vormingscentrum Beukbergen. In de conferentie over uitzendingen draait het om situaties waar de militair tegenop kan lopen en die stof tot nadenken opleveren. “Lang van huis zijn in een onbekende omgeving doet iets met je. Hoe ga je daarmee om?”, legt Van der Meulen uit. 

Bij mindfulness voert mediteren de boventoon. Zittend op matjes krijgen de deelnemers indringende vragen voorgelegd als: wat gebeurt er in jezelf? Voel je rust of heb je veel gedachten? “Daarbij krijg je de tip om op je adem te letten waardoor die als het ware een anker wordt. Dan kun je langzaam steeds beter zien wat je bezighoudt in je leven”, stelt Van der Meulen.

Heel gedoe

Wisselende gedachten. Ze zigzaggen ook door de hoofden van dienstverlaters die zich op Beukbergen voorbereiden op hun ‘nieuwe leven’. “Bij militairen zit de krijgsmacht in het DNA en ineens is dat voorbij… Wanneer ze klem lopen, kunnen ze op ons rekenen”, zegt Van der Meulen, wiens team ook bijeenkomsten belegt over weerbaarheid, verlies en rouw. Hoe ga je om met positieve en negatieve gebeurtenissen? “Wij leren de cursisten accepteren dat het leven mooi kan zijn, maar soms ook een heel gedoe is.” 

Dat alle bijeenkomsten zich afspelen in een besloten, onafhankelijke en vertrouwelijke ambiance, zonder commandanten, ervaren de deelnemers als prettig. 

“Ze vinden het fijn om in een veilige, niet-militaire omgeving over zichzelf na te denken. Je moet je echter wel dúrven uiten, waarvoor Beukbergen zich goed leent. De rust en ruimte hier ontlokt bij mensen nieuwe gedachten. Soms trekt iemand de conclusie: ‘ik ga de dienst uit’.” 

Zachte kracht

Een geslaagde conferentie dit jaar was die voor personeel van het Korps Nationale Reserve, herinnert Van der Meulen zich. Ze kregen vragen voorgelegd als: wie ben je, wat is je burgerfunctie, hoe verhoudt zich dat tot je militaire baan, wat wil je bijdragen aan deze wereld? “Er heerste een goede sfeer.”

Een minder geslaagd voorbeeld doet zich voor wanneer de deelnemers moeten opdraven terwijl het thema ze weinig interesseert. “Dan is er geen goede vibe”, weet Van der Meulen, die zich realiseert dat niet elke militair de meerwaarde van geestelijke verzorging onderkent. “Dat begrijpen we goed, maar wij helpen de militair om mens te blijven waarvoor we de ‘zachte kracht’ in hem proberen aan te boren. Daarvoor stellen we vragen waarop niet altijd een pasklaar antwoord mogelijk is. Nee, deze aanpak strookt niet altijd met de sfeer van Defensie, waar machokracht nodig is om het werk te doen. Maar écht sterk ben je pas als je ook je ‘zachte kracht’ toelaat en dus je gevoel. Pas dat ontwikkel je je als een compleet mens.”