Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Studio 38c & The Brand Men

Tussenjaar steeds populairder

Steeds meer jongeren kiezen na hun middelbare school voor een tussenjaar, voordat ze gaan studeren. Degenen die geïnteresseerd zijn in zo’n ‘gap year’ kunnen die periode tegenwoordig ook bij Defensie overbruggen. In een paar weken tijd worden de deelnemers ‘groen gespoten’, om vervolgens als volwaardig militair bij een eenheid aan de slag te gaan.

Projectofficier reservist tweede luitenant Sebas Bostelaar heeft het gap year bij Defensie de afgelopen jaren geprofessionaliseerd.

Uit onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat veertien procent van de jongeren er een jaartje tussenuit piept, voordat ze zich op het studentenleven storten. Tien jaar geleden was dit nog geen tien procent. Redenen om een pauze te nemen zijn divers, net als de opties om zo’n jaar op te vullen. Van vrijwilligerswerk in Afrika en werken bij de buurtsuper, tot een talenreis en nu dan ook bij de krijgsmacht. “Het is absoluut geen stage, introductietijd of snuffelperiode. Je gaat écht fulltime aan de bak als militair”, benadrukt projectofficier reservist tweede luitenant Sebas Bostelaar.

Deze kersverse lichting ‘gappers’ begint eind augustus aan hun tussenjaar bij 13 Lichte Brigade. Daarvoor stond eerder deze week een introductieprogramma op het programma.

Langere verbintenis

De krijgsmacht kampt met enorm veel vacatures. Door jongeren tussen de 18 en 25 jaar een kijkje in de keuken te bieden, zijn de functies voor in ieder geval een schooljaar gevuld. “Als ze het leuk vinden kan er natuurlijk een langere verbintenis uitrollen. Of juist niet. Maar dan zijn we even goede vrienden en ga je hierna lekker iets anders doen”, legt Bostelaar uit.

Belangstelling groter dan de beschikbaarheid

Een tussenjaar?

Een tussenjaar, of gap year, wordt met name gedaan omdat jongeren niet goed weten welke studie ze moeten gaan volgen of eerder een verkeerde keuze hebben gemaakt. Andere redenen kunnen zijn dat ze eerst iets van de wereld willen zien, geld moeten sparen voor hun opleiding of juist azen op een bepaalde functie of opleiding die nog niet vrij is. Denk aan de opleiding tot F-35-vlieger. 

Keuringen

Om aan dit programma mee te kunnen doen is een middelbare schooldiploma vereist en de deelnemers moeten in ieder geval achttien jaar oud zijn. Bostelaar: “In september gaan dertig nieuwe mannen en vrouwen aan de slag. De belangstelling is véél groter, maar op dit moment kunnen we niet meer mensen plaatsen. Er zijn wel genoeg vacatures en budget, dus we hopen snel op te schalen.”

Stafwachtpeloton of Vuursteuncommando

Wie zichzelf aanmeldt en wordt geselecteerd ondergaat eerst een medische en psychologische keuring, een veiligheidsheck en capaciteitentest. Net zoals bij beginnend militairen het geval is. Na een introductieperiode bij de eenheid staat de verkorte Algemene Militaire Opleiding (AMO) op het menu. Deze is met twee weken veel korter dan normaal, maar de deelnemers wordt wel zoveel mogelijk bijgebracht. Inclusief de bivakken en de opleiding tot basisschutter.

De jongeren krijgen een verkorte, militaire opleiding van twee weken. Daarin worden ze ook opgeleid tot basisschutter. Daar hebben ze zin in, want die wapens zijn toch wel heel interessant.

Oefeningen

Na die tijd gaan de kandidaten als soldaat-2 aan de slag bij de vooraf uitgekozen eenheid. Uiteraard binnen de grenzen van wat ze kunnen en verantwoord is. Komend schooljaar zijn dat of het Stafwachtpeloton van 13 Lichte Brigade of een batterij van het Vuursteuncommando. “Ondertussen draait een onderwijs- en trainingsprogramma om de beginnend militairen meer bij te leren. Maximaal drie maanden van het tussenjaar mogen gevuld zijn met opleiding, maar we willen ze vooral laten werken. En daar horen ook eventuele oefeningen (en oefentoelagen) in binnen- en buitenland bij”, verduidelijkt Bostelaar. “De eerste drie maanden slapen de deelnemers trouwens op de kazerne, na die tijd is de keus aan hen.”

Maximaal drie maanden zijn gevuld met opleiding

Als het jaar is afgelopen worden de ‘gappers’ bevorderd tot soldaat-1 en hebben ze de keuze: verder bij Defensie, in welke hoedanigheid dan ook, of terug naar de ‘burgermaatschappij’.

Potret van Julian Leeman.

Julian Leeman (19)

De negentienjarige Julian Leeman is één van de militairen die het afgelopen jaar z’n tussenjaar bij Defensie spendeerde.

“Na het vwo wilde ik direct naar de Koninklijke Militaire Academie in Breda, maar er waren geen opleidingsplekken meer. Daarom koos ik voor dit tussenjaar, zodat ik alvast wat ervaring kon opdoen.”

Zo gezegd zo gedaan: na z’n verkorte AMO werd Julian geplaatst bij het Mobile Air Operations Team (MAOT) van de luchtmacht. Als rigger marshaller is hij sindsdien gekwalificeerd om helikopters te bevoorraden en ladingen klaar te maken die onder heli’s vervoerd worden. “Een fantastische tijd, al heb ik me tijdens de bivakken best afgevraagd waar ik aan begonnen was. Al met al is het heel goed bevallen. Bijzonder wat je allemaal kunt en mag. Ik heb echt weken mee kunnen draaien met de bedrijfsvoering. Je voelt je direct een met de rest.”

Ondanks het enthousiasme gaat hij na de zomervakantie niet direct bij Defensie verder. “Ik heb besloten om eerst ‘Security studies’ aan de Universiteit Leiden te gaan volgen. Na die tijd wil ik alsnog naar de KMA, maar dan voor de verkorte officiersopleiding. Het doel is een officiersfunctie bij de Koninklijke Marechaussee.”

Julian Leeman (links) tijdens de eindmars van de gap yearlichting 21-22
Ine Hylarides in een pantservoertuig

Ine Hylarides (19)

Daar waar Julian z’n tussenjaar erop zit, moet dat van Ine Hylarides nog beginnen. De jongedame heeft net haar gymnasiumdiploma op zak en staat te trappelen om met het bivak te beginnen.

“We hebben vorige week de introductiedag gehad bij het Stafwachtpeloton van 13 Lichte Brigade. Ik kan niet wachten om te beginnen. Leuke en gemotiveerde mensen, een positieve sfeer. We liepen de hele dag met een grote lach op ons gezicht over het terrein”, vertelt de Haarlemse die al langere tijd ‘iets’ bij Defensie wil doen.
“Maar ik weet niet goed wat. Tijdens zo’n tussenjaar kan ik me dus prima oriënteren, omdat ik als militair onderdeel van de organisatie ben. Als burger sta je er toch verder vanaf en weet je niet goed wat de krijgsmacht allemaal te bieden heeft.”

Haar beweegredenen om bij Defensie aan de slag te gaan zijn divers, maar iets willen doen voor de vrede en veiligheid steekt er met kop en schouders bovenuit. “Wat ik ook mooi vind is de persoonlijke ontwikkeling en de ervaring die je hier opdoet.”

En na het gap year? “Alles staat nog open, maar ik heb wel een voorkeur om als luchtmachtofficier aan de slag te gaan bij Inlichtingen en Veiligheid. Maar wie weet kom ik iets heel anders tegen waarvan ik denk: ‘Dit is het!’”

Ine Hylarides luistert naar een militair tijdens de introductiedag bij het Stafwachtpeloton van 13 Lichte Brigade
Impressiebeelden van het vorige gap year dat in augustus werd afgerond.