Tekst Jack Oosthoek
Foto Mediacentrum Defensie
‘Neem de tijd om te acclimatiseren’
‘Het kan richting hitteberoerte gaan’
Als de meteorologische voortekenen niet bedriegen wordt het puffen geblazen bij de Nijmeegse Vierdaagse volgende week. Hoe wapen je je in een (sport)evenement tegen hitte? Onderzoeker dr. Koen Levels van Trainingsgeneeskunde en Trainingsfysiologie (TGTF) van Defensie legt uit.
Levels onderzoekt bij het TGTF, onderdeel van de landmacht, de effecten van hitte, kou en hoogte op het menselijk lichaam. Dat moet ertoe bijdragen dat militairen ook in extreme omstandigheden goed uit de voeten kunnen.
Dwarszitten
Hitte kan het lijf namelijk flink dwarszitten. “In zulke omstandigheden is het lastig om je lichaamswarmte kwijt te raken. Je zweet veel, maar het vocht verdampt niet”, vertelt Levels. “De kerntemperatuur van je lichaam stijgt, je wordt warmer en warmer, met alle gevolgen van dien. Denk aan ongecontroleerde bewegingen, zwalken, hoofdpijn, moeilijk praten, afnemende concentratie. Ook kan het richting hitteberoerte gaan. Dat gebeurt wanneer je eiwitten, ook in de hersenen, door de hoge temperatuur stukgaan, wat de dood tot gevolg kán hebben.”
Misselijkheid en hoofdpijn
Andere effecten van zon en hitte op het menselijk lichaam zijn een zonnesteek, verbranding van de huid en uitdroging. Het eerste uit zich in misselijkheid en hoofdpijn en ook in dit geval een teruglopende concentratie. “Signalen dat het fysiek misgaat met je”, vat Levels samen.
Uitdroging, vervolgt hij, overkomt je wanneer je zweet op een gegeven moment ‘op’ is en je nauwelijks meer kunt transpireren. Terwijl dat juist nodig is om af te koelen...“Om uitdroging te voorkomen moet je veel drinken en daarbij de kleur van je urine in de gaten houden. Is die licht? Dan is alles oké. Donker? Dan wordt het link. Meestal komt het niet zover. De meeste mensen drinken op tijd of stoppen met sporten of inspanning.”
Houd de kleur van je urine in de gaten
Rustig aan
Is het überhaupt verstandig om in hitte te sporten? “Geen probleem”, zegt Levels. “Zolang je je maar goed voorbereid, want alleen dan kan je lichaam met warmte omgaan. Het is wel essentieel om die gecontroleerd op te zoeken. Doe het rustig aan, drink veel, neem de tijd om de acclimatiseren.”
‘Zoek de warmte gecontroleerd op’
De belangrijkste Vierdaagsetips
- Luister naar je lichaam. Gebruik je boerenverstand. Te warm? Las een drinkpauze in, zoek de schaduw op.
- Kleed je luchtig, draag een pet of hoed.
- Loop rustig, het is géén wedstrijd.
In 1972 overlijden een Deense militair en een Zwitser
Vierdaagse vaker geplaagd door hitte
Het zou niet de eerste keer zijn dat hitte de Vierdaagse in de houdgreep neemt. Wat wil je ook in hartje zomer? In 1927 zou een agent uit Rotterdam na 35 kilometer lopen bezweken zijn aan een zonnesteek. Door de hitte van soms 34 graden overlijden in 1972 een Deense militair en een Zwitser. In 2006 vallen ongeveer driehonderd wandelaars flauw, vijf moeten worden gereanimeerd, twee mensen vinden de dood. Voor het eerst in de geschiedenis gaat er na de eerste dag een streep door het evenement. Doorgaan is onverantwoord.
Ambulance
In de Vierdaagse van 2016 tikt de thermometer de eerste twee dagen meer dan dertig graden aan, waardoor op dag één meer dan dertig wandelaars onwel worden.
25 lopers raken onwel, elf belanden in het ziekenhuis
Een aantal van hen belandt in een ambulance. Op dag twee komt het Nationaal Hitteplan op tafel en wordt het tijdstip waarop de lopers uiterlijk binnen moeten zijn, met een half uur verlengd. Liefst 25 lopers raken onwel, elf belanden in het ziekenhuis.
Koffiedik kijken
Wat voor weer het volgende week bij de Vierdaagse precies wordt, viel bij de deadline van deze Defensiekrant moeilijk te zeggen. Volgens het gezaghebbende KNMI wordt het waarschijnlijk heet. Een professionele meteoroloog kan het weer voor de komende 24 uur goed voorspellen. Daarna wordt het zoiets als koffiedikkijken (Bron: RN7).
