Tekst kapitein Jessica Bode
Foto archief Mediacentrum Defensie
Maandelijks twaalf miljoen euro verloren aan ‘reparaties’
Defensie verwacht rond de zomer de plannen te presenteren voor de herontwikkeling van letterlijk al haar vastgoed. Voor militairen en andere defensiemedewerkers is het allang geen nieuws meer, maar het is bar slecht gesteld met kazernes en andere locaties. Het renovatieprogramma komt geen moment te vroeg.
In het Strategisch Vastgoedplan 2022 wordt duidelijk hoe Defensie de komende tien tot vijftien jaar het vastgoed concentreert, verduurzaamt en vernieuwt. Naast deze grootscheepse modernisering verlangt de krijgsmacht naar minder defensiecomplexen, maar dan wel geconcentreerd op grotere locaties waar veel arbeidspotentieel zit.
Binnenslaper
“We willen een aantrekkelijke werkgever zijn, met moderne huisvesting, werkplekken en faciliteiten. Dat moet verspreid over het land. Militairen die nu veel samen optreden zijn vaak ver uit elkaar geplaatst. Dat is onhandig en inefficiënt, zeker omdat het huidige dreigingsbeeld vraagt om gecombineerd optreden”, stelt brigadegeneraal Ard Goedhart die het transformatietraject leidt.
Bovendien is het zaak dat medewerkers in de toekomst gemakkelijker in hun eigen regio van functie kunnen wisselen. En dus niet meer móéten verhuizen naar de andere kant van het land of noodgedwongen ‘binnenslaper’ worden. Ook opleidingen willen we samenbrengen, zodat zij gemakkelijker met elkaar kunnen oefenen. Goedhart: “Zo blijft je als werkgever langer aantrekkelijk en biedt het meer duidelijkheid voor het thuisfront.”
'We moeten als werkgever aantrekkelijk blijven'
Plannen
In een Kamerbrief laat Defensie-staatssecretaris Christophe van der Maat alvast iets weten over de toekomstplannen van 11 Luchtmobiele Brigade, het Korps Commandotroepen, 43 Gemechaniseerde Brigade en een grote nieuwe kazerne.
De huidige locatie van 11 Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen is erg verouderd en heeft onvoldoende ontwikkelruimte. Samen met de gemeente en provincie wordt gekeken naar de mogelijkheden in de omgeving. De huidige locatie van het Korps Commandotroepen is te klein en met de gemeente en provincie wordt uitgekeken naar een alternatieve plek in Roosendaal zelf of anders in Rucphen.
Assen
Verder is er de behoefte om eenheden van de Johan Willem Frisokazerne in Assen te verhuizen naar Havelte. Dit Drentse dorp lijkt het meest geschikt voor concentratie en biedt kansen om de school voor 43 Gemechaniseerde Brigade op dezelfde locatie te huisvesten. Wat allemaal kan betekenen dat de Johan Willem Frisokazerne in Assen sluit. "Over de mogelijke gevolgen voor de regio zijn wij met de betrokken partijen in gesprek”, aldus de generaal.
Tot slot wordt gesproken over 'een nieuwe kazerne voor ondersteunende eenheden, liefst ergens in het midden van het land'. Goedhart vertelt dat hiervoor de komende maanden meerdere locaties zullen worden onderzocht. Meer is hier nu nog niet over bekend.
Strategische reserve
Als Defensie besluit af te stoten betekent dat overigens niet dat alles maar wordt verkocht. We behouden een strategische reserve, voor het geval we de ruimte weer nodig hebben. In de tussentijd kijken we naar opties als tijdelijk verpachten.” Dat geldt bijvoorbeeld voor de Nassau-Dietzkazerne in Budel, waar het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers in ieder geval tot 1 juli 2024 een asielzoekerscentrum heeft gevestigd.
Nóg een plan?
De oplettende lezer zal zich afvragen waarom er deze zomer een nieuw vastgoedplan wordt gepresenteerd, terwijl dat in 2019 ook al het geval was. “Klopt, dat was de eerste versie met het uitgangspunt dat tweederde van het vastgoed aangepakt zou worden, zonder concentratie van eenheden. Nu spreken we van honderd procent, met concentratie”, legt Goedhart uit. "Met de plannen uit de 2019-versie is reeds gestart en volgend jaar wordt een begin gemaakt met de sloop voor de nieuwe locatie van de mariniers in Nieuw-Milligen.”
Het gros van de complexen is gewoon 'op'
Twaalf miljoen
Defensie kampt al jaren met urgente en omvangrijke vastgoedproblemen. Van legering tot ondergrondse infrastructuur: het gros van de complexen is oud, achterhaald of gewoon ‘op’.
De kosten voor het ‘pappen en nathouden’ van de tienduizend gebouwen, verspreid over 350 locaties, rijzen de pan uit. Maandelijks gaat twaalf miljoen euro verloren aan het oplappen van locaties en het verhelpen van storingen en defecten. “Maar dit moeten we wel doen om veilig, hygiënisch en volgens wet- en regelgeving te blijven werken.”
Omvangrijke metamorfose die over tien tot vijftien jaar klaar zou moeten zijn
Clusteren
De meeste gebouwen zijn decennia geleden met een heel ander doel gebouwd dan waar ze nu voor worden gebruikt. Dat geldt zeker voor de indeling van kazernes. “Ooit gebouwd aan de hand van het clusterprincipe: parkeerplekken, legering, lesgebouwen, magazijnen en onderhoud hebben allemaal hun eigen hoekje, terwijl we een aantal functies veel liever combineren in een groot, centraal gebouw. Eenheden maken immers overal gebruik van.”
De bouwtechnische staat of indeling maakt het bovendien lastig om gebouwen geschikt te maken voor hybride werken of klimaatdoelstellingen. "Iedereen kent het wel: in de zomer is het binnen bloedheet, in de winter vaak ijskoud. En vloerverwarming aanleggen is geen feest in een oud en aftands gebouw.”
Spade
Al dit soort zaken moet in het nieuwe Strategisch Vastgoedplan 2022 worden aangepakt. Een omvangrijke metamorfose die over tien tot vijftien jaar klaar zou moeten zijn. Maar wie denkt dat de spade ‘volgend jaar dinsdag’ al de grond in gaat heeft het mis. “Denk eerder aan vijf tot tien jaar dan nul tot vijf jaar voordat de meesten verandering gaan zien.” En tot die tijd dan? Goedhart erkent: “Pappen en nathouden, helaas.”
