Tekst kapitein Arjen de Boer
Foto archief Mediacentrum Defensie
CDS één jaar in functie
Stoelriemen vast, want het wordt heftig. Het eerste jaar in functie van Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim (55) was een achtbaan. Enkele steekwoorden: pandemie, Kabul, noodhulp, arbeidsvoorwaarden en inval door Rusland.
Hij had niet gedacht dat hij het thuis, aan de keukentafel met zijn drie kinderen zou hebben over een oorlog in Europa. Maar de inval van Rusland in Oekraïne bracht daar verandering in. “Ook voor mijn familie komt de dreiging ineens dichterbij. Veiligheid is een thema en ja, ze maken zich zorgen”, vertel Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim. Maar wat zegt hij dan? Er verschijnt eerst een grote glimlach op zijn gezicht. “Dat hun vader de CDS is en ze zich geen zorgen hoeven te maken.”
Nee, alle gekheid op een stokje. Want er is natuurlijk wel wezenlijk iets aan de hand. De keuze van de Russische president Poetin om Oekraïne binnen te vallen heeft de NAVO en de veiligheid in Europa op hun kop gezet. “Ik denk dat Nederland zich lange tijd veilig heeft gewaand, er werd niet op de deur geklopt. Maar nu is er oorlog ín Europa en dat zorgt voor bewustwording.”
Vakantie afgebroken
Op 15 april 2021 zag de wereld er nog anders uit. Eichelsheim nam het stokje over van luitenant-admiraal Rob Bauer. De coronapandemie was nog volop aan de gang en Defensie leverde mensen om prik- en teststraten te bemannen. Er kwamen inzetten bij bosbranden in Albanië en na de orkaan in Haïti. De kersverse CDS kreeg de schone taak om het herstel van de krijgsmacht aan te jagen. “En toen kwam de evacuatie uit Kabul”, zegt de generaal. Op het moment dat de Taliban onverwacht snel oprukte richting Kaboel, zat hij in de bergen van Noorwegen om op adem te komen. Even frisse lucht, natuur en een fysieke uitdaging. Tot de telefoon gaat, vakantie voorbij. Terug naar Nederland om de evacuatiemissie te leiden.
Geen chagrijn
“Weet je wat me bij al die crises is opgevallen? De mensen die bij ons werken. Als het moet dan staan ze er, elke keer weer. Natuurlijk gaan er zaken fout binnen de organisatie, maar tijdens inzetten heb ik geen chagrijnige gezichten gezien.” Het is eigenlijk net als in de door Eichelsheim geliefde bergsport, schetst hij. Teamwork is belangrijk, maar ook getraindheid en de juiste spullen. Alleen zo bereik je de top. “Daarom is het belangrijk dat dit kabinet heeft besloten ruim drie miljard euro extra uit te geven aan Defensie”, aldus de CDS.
Geld waarmee het salaris moet worden verbeterd, hij militairen meer wil laten oefenen en trainen met de juiste spullen en geld waarmee de voorraden moeten worden aangevuld. Denk aan reserveonderdelen en munitie. Daarnaast moeten de logistieke lijnen en de medische capaciteiten een impuls krijgen. “Zodat eenheden zelfstandig, snel en voor langere tijd een missie kunnen draaien. Want nu lukt dat niet.”
Daarnaast is het ook belangrijk, stelt de CDS, om te investeren in technologieën voor het zogeheten informatiegestuurd optreden. Zodat Defensie de juiste mensen en middelen kan inzetten op het juiste moment op de juiste plek.
‘Belangrijke stap’
Maar goed, die drie miljard is niet de vier miljard waar Eichelsheim bij zijn aantreden op hamerde. Dat bedrag was minimaal nodig om de krijgsmacht te repareren. En om Defensie écht klaar te maken voor de toekomst zouden de investeringen moeten groeien naar de NAVO-norm van twee procent. Toch is die drie miljard een ‘belangrijke stap’, benadrukt de hoogste militair van Nederland. Het is een teken dat veiligheid opnieuw in de schijnwerpers staat, zeker nu het belang van Defensie volop in het nieuws is vanwege de dreiging in het oosten. “Binnenkort maken we bekend hoe we het geld uit het coalitieakkoord gaan besteden. Dan horen we ook of Nederland extra investeert in Defensie. Al is het natuurlijk cru dat de noodzaak van twee procent door de oorlog weer serieus op de politieke agenda is gekomen. Helaas is het niet anders.”
Lange dagen
De agenda van Eichelsheim zit elke dag bomvol. Is dat dan een werkdag van 06.00 uur tot 21.00 uur? “Ja, zo ongeveer”, zegt hij. Ook in de weekenden? “Dan moet ik ook vaak werken inderdaad. Al probeer ik de zaterdag vrij te houden om iets totaal anders te doen. Even sporten of het bos in om te ontspannen.”
De druk is hoog, maar volgens hem nu nog goed te doen. Zelfs met een crisis van het formaat Oekraïne. “Maar dat is niet het enige waar we naar kijken natuurlijk. Ondertussen denken we na over de volgende crises, want het zijn onrustige tijden. Kijk naar de Afrikaanse Sahelregio, daar gaat het niet goed. Die onveiligheid heeft ook impact op Europa, denk aan vluchtelingenstromen. Dus moet Nederland bedenken wat we kunnen doen. Het is schaken op meerdere borden tegelijk.”
‘Recht op beter salaris’
Maar in dit geval is schaken wel een teamsport. Het gaat om onze mensen, die moeten het werk doen en daar hoort een goede beloning tegenover te staan, vindt de CDS. Maar juist dat lukte het afgelopen jaar niet en dat steekt hem. “Daar hebben de mensen het vaak over als ik op werkbezoek ga. En ze hebben gelijk. Ze hebben recht op een beter salaris. Dat geldt vooral voor soldaten, korporaals en onderofficieren.” Overigens maakten de bonden en Defensie deze week bekend ‘optimistisch’ te zijn over de lopende gesprekken. De hoop is over enkele weken resultaat te boeken.
Oplossingen zoeken
Betere arbeidsvoorwaarden moeten niet alleen recht doen aan het soms risicovolle werk dat militairen doen, maar ook van Defensie een aantrekkelijke werkgever maken. Want er zijn duizenden lege stoelen en dat tekort wordt in alle lagen van de organisatie gevoeld. “De komende jaren zullen we de organisatie beperkt verder laten groeien en dat kunnen we ook echt realiseren. Maar op de lange termijn zullen we vanwege de demografische ontwikkelingen in Nederland ons werk met minder mensen moeten doen. We moeten dus ook oplossingen zoeken in technologie zoals robotisering en slimme, autonome systemen. En natuurlijk in internationale samenwerking zodat Europese bondgenoten elkaar kunnen aanvullen. Onze diepe samenwerking met Duitsland is daarin echt uniek. Dat is nu weer goed te zien aan de oostflank.”
Dat maakt Eichelsheim dan ook duidelijk aan de keukentafel bij hem thuis. Het gaat erom de juiste vrienden te hebben, bondgenoten op wie je kunt vertrouwen en die op jou kunnen vertrouwen. “De NAVO heeft een deuk opgelopen door de evacuatieoperatie uit Afghanistan, maar nu staat het bondgenootschap er weer en laat zien welke cruciale rol het speelt bij de verdediging van het gebied. Alleen staan we niet sterk, met z’n allen wel.”
