Tekst kapitein Charlotte Snel
Foto ANP
Handvatten voor aan de keukentafel
In zijn videocolumn benadrukte commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Martin Wijnen, deze week het belang van thuis met elkaar het gesprek aan gaan over de situatie in Oekraïne. Maar hoe gooi je dit beladen onderwerp als ouder op tafel zonder je kind (extra) angst in te boezemen? Kinderpsycholoog Marilene de Zeeuw heeft tips.
‘Benoem die olifant in de kamer’
Betrek kinderen
Hoewel ieder kind anders is en elke leeftijd zijn eigen ‘gebruiksaanwijzing’ heeft, is De Zeeuw van één ding heilig overtuigd: “Bespreek gebeurtenissen. Als grote mensen constant ergens mee bezig zijn, zoals nu, dan is het goed om je kind daarin te betrekken. Dat betekent niet dat je alles ongefilterd bij ze neer moet leggen, maar ondertitel je gevoel. Er is wel degelijk iets aan de hand en kinderen pikken dat hoe dan ook op. Juist door erover te praten voorkom je spanningen die zich uiten in gedragsproblemen.”
Wat bespreek je?
“Dat hangt af van de consequenties die jullie als gezin ervaren. Die kunnen in militaire gezinnen groot zijn. Misschien moet papa of mama wel voor langere tijd weg. Levert dit spanningen op, benoem die olifant in de kamer. Het kan geen kwaad om te erkennen dat pijn en verdriet bij het leven horen. Het is de realiteit.”
‘Kinderen, hoe klein ook, voelen alles aan’
Weten dat ouders je gevoelens kennen en begrijpen zal een kind alleen maar weerbaar maken en voorkomt een trauma, zo stelt ze. “Kinderen, hoe klein ook, voelen alles aan. Voorkom dat ze via televisie of radio alleen flarden informatie opvangen en hier hun eigen conclusies uit trekken.”
Hoe begin je een gesprek over zo’n beladen onderwerp?
“Time het moment goed. Bij voorkeur niet vlak voor bedtijd. En maak er tijd voor vrij. Probeer met open vragen te achterhalen waar je kind zich zorgen over maakt. Vertel eerlijk wat er speelt, maar eindig altijd geruststellend. Bijvoorbeeld ‘er zijn heel veel landen die hun best doen om deze oorlog te stoppen of te voorkomen’. Help daarna, als je kind dat zelf al niet doet, de aandacht weer op andere dingen te richten en leg uit dat dat oké is. Ja, je mag carnaval vieren terwijl er oorlog wordt gevoerd. Dat mag naast en na elkaar.”
‘Zoek een balans tussen werk, gezin en ontspanning’
Wat kun je naast praten nog doen?
“Laat je kind niet in z’n eentje machteloos naar beelden kijken, maar bedenk samen wat er wél binnen jullie bereik ligt en zin geeft. Misschien kun je spulletjes of geld inzamelen, actievoeren. Probeer je kind daarnaast ook mee te geven dat je de knop af en toe ‘uit’ kunt zetten. Jeugdjournaal kijken mag, maar móet niet. Help je kind keuzes maken en grenzen trekken.”
Voor militaire ouders: hoe raar ook, deze ronde biedt nieuwe kansen. “De huidige situatie kan een opening zijn voor een gesprek over jouw ervaringen tijdens een eerdere inzet of missie en op die manier juist voor verbinding in het gezin zorgen.”
Hulplijnen (ook voor volwassenen)
Niet alleen voor kinderen, ook voor volwassenen zijn het uitzonderlijk spannende tijden. Dat benadrukt defensiepsycholoog majoor Lisa Marques.
“We hebben te maken met een constante berichtenstroom en worden dagelijks geconfronteerd met vreselijke beelden. Dit kan bij iedereen verschillende gevoelens oproepen zoals spanning, machteloosheid, woede of onzekerheid. Dat is heel logisch.”
Daarnaast roept de huidige situatie bij sommige militairen herinneringen op aan eerdere uitzendingen en is er een mogelijkheid dat ze worden ingezet. “Aan de ene kant zijn we daarvoor militair, aan de andere kant kan dat spannend zijn. Ook voor het thuisfront”, benadrukt Marques.
“Ik zou collega’s willen adviseren om een balans te zoeken tussen werk, gezin en ontspanning. Maar het allerbelangrijkste: práát! Met je thuisfront, je collega’s, je buddy. Zoek de juiste sociale steun. Dat is echt ontzettend belangrijk. Merk je dat negatieve gevoelens je belemmeren in je dagelijks leven en kom je er zelf niet uit, dan zijn de geestelijk verzorger, bedrijfsmaatschappelijk werker en huisarts altijd laagdrempelig bereikbaar.”
