Tekst kapitein Djenna Perreijn
Foto sergeant Aaron Zwaal, sergeant-majoor Gerben van Es
‘Je schrikt alleen af als je in staat bent te verdedigen’
Na de Russische invasie in Oekraïne volgt het nieuws zich razendsnel op. De vraag of er Nederlandse militairen naar het oosten gaan, dringt zich continu op. Maar vergeet niet dat er al jaren rond de 250 landmachters in Litouwen deelnemen aan de enhanced Forward Presence (eFP).
Nog geen maand geleden beleefde deze battlegroup z’n vijfjarig bestaan. De eFP is door de NAVO in het leven geroepen om antwoord te geven op toenemende druk vanuit Rusland. Inmiddels verbleven al bijna drieduizend Nederlandse militairen maandenlang op de oostflank van de NAVO. Nu bewijst de eenheid meer dan ooit z’n relevantie.
Luitenant-kolonel Rob Morsink, plaatsvervangend commandant eFP, vertelt hoe het hier ruim een week na het begin van de oorlog gaat.
1. Hoe gaat het met jullie?
“Met ons gaat het goed. Hier is geen oorlog. We merken niet direct iets van de invasie, maar het komt gevoelsmatig wel een stuk dichterbij. We zijn hier om af te schrikken, maar zien door de verschrikkelijke beelden uit Oekraïne met wat voor vijand we te maken krijgen als het niet bij afschrikken kan blijven. Dat is een rare gewaarwording.
Ook onze veteranen die bijvoorbeeld uitzendingen draaiden in Afghanistan en Mali, schrikken van de mate van geweld. Dat geldt natuurlijk ook voor het thuisfront. De afstand tussen Litouwen en Oekraïne lijkt opeens niet meer zo groot. Gelukkig stuurde onze Commandant Landstrijdkrachten een filmpje met een verhelderende en geruststellende boodschap, dat heeft geholpen.”
2. Verandert de taakstelling?
“Vooralsnog niet, al heeft de Supreme Allied Commander Europe (SACEUR) van de NATO wel het commando verkregen over de vier battlegroups in de Baltische Staten en Polen. Waaronder die van ons. Dat is uniek. Hierdoor kan SACEUR sneller reageren bij concrete dreiging en kan zelfs beslissen dat wij buiten Litouwen worden ingezet, mocht dat nodig zijn.
De collega’s zijn op dit moment ‘gewoon’ aan het oefenen in het veld. We zetten nog steeds in op credible deterrence. Ofwel: geloofwaardig afschrikken. Ondertussen bereiden we ons voor op de verdedigingstaak, voor als die afschrikking niet werkt. Het ergste wat er kan gebeuren is dat we van deterrence moeten omschakelen naar defence. We verwachten echter niet dat dat gebeurt. Toch trainen we daarvoor, want je schrikt alleen af als je echt in staat bent te verdedigen.”
3. Hoe reageren de Litouwers?
“De Litouwers zijn ontzettend bang dat zij de volgende zijn. Ook al zijn er geen aanwijzingen dat Rusland uit is op een oorlog met NAVO-landen. Technisch gezien neemt de dreiging hier alleen maar af omdat de Russen al in Oekraïne vechten. Er is dus geen fysieke dreiging. Toch versterken ook andere landen hier hun troepenmacht om aan Rusland te laten zien: we zijn hier met nóg meer middelen.
Voor de Litouwers komt het ook dichterbij omdat ze Oekraïne beschouwen als hun broedervolk. Ze praten niet over Oekraïense vluchtelingen, maar over familieleden. Bovendien leven zij nog met trauma uit de vorige oorlog, de Koude Oorlog. Die angst leeft bij iedereen: daar moeten we nooit naar terug. We merken dat de bevolking ons nadrukkelijker bedankt voor onze inzet."
