Tekst Martin Zijlstra
Foto Mediacentrum Defensie
NAVO versterkt verdediging
Ons land draagt bij aan de versterking van de afschrikking en verdediging van het NAVO-bondgenootschap met eenheden van de marine, landmacht en luchtmacht. Dat heeft minister Kajsa Ollongren gisteren aan de Tweede Kamer laten weten. Reden is de zorgwekkende Russische troepenopbouw aan de grens met Oekraïne en het assertieve gedrag van Rusland. Ons land stelt onder meer F-35's, een amfibisch transportschip met landingsvaartuigen en helikopters en twee gespecialiseerde teams van de landmacht ter beschikking.
De Nederlandse bijdrage is onderdeel van bestaande NAVO-initiatieven en eenheden. Volgens Ollongren is de inzet erop gericht de situatie via dialoog en diplomatie te de-escaleren. "Dat is uiteindelijk in het belang van alle betrokken partijen. Tegelijkertijd is het belangrijk voorbereid te zijn op het onwenselijke scenario dat gesprekken niet slagen. Daarom blijven we ons, als onderdeel van het tweesporenbeleid, naast dialoog ook inzetten op afschrikking en verdediging."
‘We zetten naast dialoog ook in op afschrikking en verdediging’
Operationeel inzetbaar
De inzet van de F-35's vormt de eerste operationele inzet voor de opvolger van de F-16. Ons land stuurt twee F-35's en een reservetoestel naar Bulgarije om daar bij te dragen aan de gezamenlijke luchtverdediging. Voor de operatie worden ongeveer negentig militairen ingezet. Het Korps Mariniers neemt de beveiliging, de zogenoemde force protection voor zijn rekening. De toestellen zijn afkomstig van 322 Squadron van Vliegbasis Leeuwarden en worden in april en mei in Bulgarije gestationeerd. De F-35 is sinds december vorig jaar operationeel inzetbaar (zie verderop in deze Defensiekrant).
Het F-35 detachement wordt in Bulgarije beveiligd door het Korps Mariniers
Het is niet voor het eerst dat de NAVO vliegtuigen stuurt naar Bulgarije in het kader van de Air Policing-missie. Eerder opereerden vliegtuigen van onder meer de Amerikaanse en Italiaanse luchtmacht vanaf de vliegbasis Graf Ignatievo, 130 kilometer ten zuidoosten van de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Of de Nederlandse F-35's ook daar worden gestationeerd is nog niet bekendgemaakt. Overigens stuurt de NAVO ook al jaren extra vliegtuigen naar Roemenië om daar bij te dragen aan de gemeenschappelijke luchtverdediging.
Follow-on Forces
Naast de gevechtsvliegtuigen stelt ons land ook een amfibisch transportschip met landingsvaartuigen en twee Cougar-helikopters ter beschikking en twee teams van de landmacht met expertise op het gebied van psychological operations en human intelligence. Ze staan stand-by voor de zogenoemde Initial Follow-on Forces Group die tot taak heeft om - als de Noord-Atlantische Raad daartoe besluit - de Very High Readiness Joint Task Force van de NAVO te versterken. Deze task force, beter bekend als VJTF, is de snelst inzetbare reactiemacht van het bondgenootschap.
Vlaggenschip Rotterdam
Nederland draagt naast deze extra inzet al bij aan bondgenootschappelijke afschrikking en verdediging. Zo voert ons land dit hele jaar het commando over het NAVO-vlootverband Standing NATO Maritime Group 1. Dit is een van de vier permanente maritieme reactie-eenheden van de NAVO. Het eskader staat sinds 7 januari onder leiding van commandeur Ad van de Sande vanaf het vlaggenschip Zr.Ms. Rotterdam. Op dit moment vaart de Rotterdam in de Oostzee en krijgt daar de komende tijd gezelschap van het Deense fregat Peter Willemoes en een Duits fregat. Afhankelijk van de situatie kan het vlootverband nog verder worden versterkt.
Ook draagt Nederland tot en met eind 2024 met 350 militairen bij aan de enhanced Forward Presence in Litouwen. Ons land maakt daar deel uit van een battle group van landmachteenheden die is gestationeerd in Rukla. Met de eenheden in Polen, Estland, Letland en Litouwen draagt de NAVO bij aan de geruststelling van deze landen. Daarnaast geeft het ook een duidelijk signaal van onderlinge solidariteit af richting Rusland.
Druk en dialoog
In haar brief aan de kamer stelt minister Ollongren dat ons land twee weken geleden bij de bijeenkomst van EU-ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken al heeft aangegeven belang te hechten aan 'een gebalanceerd pakket van preventieve militaire en niet-militaire maatregelen om het tweesporenbeleid van druk en dialoog richting Rusland verder vorm te geven'.
Wapenleveranties
Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken heeft gisteren in de Tweede Kamer gezegd dat ons land welwillend zal kijken naar een eventueel verzoek van Oekraïne om defensieve wapens. Daarmee komt hij terug op eerdere uitspraken van het (vorige) kabinet hierover. De minister noemde de veranderende omstandigheden de reden voor het nieuwe standpunt dat ongetwijfeld besproken zal worden tijdens het bezoek dat hij binnenkort samen met premier Mark Rutte aan Oekraïne brengt.
Als onderdeel van die dialoog tussen Rusland en de NAVO kwam vorige week in Brussel, voor het eerst sinds 2019, de zogenoemde NAVO-Rusland Raad bij elkaar. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg verklaarde na afloop van de vergadering dat het geen gemakkelijk gesprek was, maar dat dit juist aangeeft waarom het zo belangrijk is om met elkaar in gesprek te blijven. Inmiddels heeft de NAVO Rusland uitgenodigd voor vervolggesprekken in de NAVO-Rusland Raad met het doel om concrete voorstellen op tafel te krijgen. "In het belang van de veiligheid in Europa mogen we de kansen op constructief overleg niet laten liggen."
Vandaag praten de ministers van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten en Rusland weer met elkaar over de situatie.
