Blauw mengt met groen

Politie en Defensie maken Oostdorp (on)veilig

“Klasse vijf?”. Inspecteur van de politie bij de Eenheid Oost-Nederland Mandy  kijkt majoor Pieter Lazaroms met vraagtekens in haar ogen aan. “Dit is nu waarvoor we het doen: elkaar goed verstaan en begrijpen”, zegt hij. 

Het is niet de eerste en zeker niet de laatste spraakverwarring, in dit geval over munitie, die optreedt tijdens de oefening Samen Sterker. Politie en Defensie trekken deze week, met 11 Luchtmobiele Brigade als organisator, samen op in een scenario van toenemende dreiging van aanslagen in ons land. Dat heet Terrorisme in Nederland, kortweg TIN. Groen, eenheden van 11 Luchtmobiele Brigade, het Korps Mariniers en 10 en 20 bataljon Nationale Reserve, kwam naar oefendorp Oostdorp (Harskamp) om eens flink te sparren met blauw.
 

Vaktaal

De jasmijn staat volop in bloei, het gezang van vogels, kwakende kikkers in de vijver en de meikever zoemt vrolijk over het terrein. Een vrediger tafereel kun je haast niet bedenken, maar schijn bedriegt deze zonovergoten week. Versperringen (roadblocks in vaktaal) op alle wegen, groepjes zwaar bewapende beveiligingseenheden en constant patrouillerende politiewagens laten zien dat het menens is in Oostdorp. 

 “Het dreigingsniveau in Nederland is door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid  als aanzienlijk bepaald. Dus de kans op een aanslag blijft reëel en daarop moeten we gezamenlijk blijven oefenen. Als Defensie staan we garant voor de inzet van enkele honderden militairen, met een korte reactietijd. Bij zo’n grote dreiging kan de politie het niet alleen aan en bieden wij de dus helpende hand”, legt luitenant-kolonel Hans van den Brink uit. Hij is hoofd Nationale Operaties (NatOps) bij de Staf van 11 Luchtmobiele Brigade.

Vaker?

Samen Sterker wordt zo’n drie keer per jaar gehouden. Bij voorkeur met de vier politieregio’s waarmee Defensie is verbonden. Het liefst zou Van den Brink zien dat politie en Defensie wat vaker en vooral langer bij elkaar komen. “Dat is lastig. Wij zijn als militairen gewend aan oefeningen van drie weken. Maar dat kan bij ons gemakkelijker, want we worden niet zoals de politie elke dag operationeel ingezet.”

Schoolbanken

Vandaar dat Samen Sterker de deelnemers twee dagen een vol en uitdagend programma biedt. Het begint allemaal met een dagje theorie. “Omdat het ondoenlijk is om bij deze oefening iedereen op anderhalve meter te houden, hebben àlle deelnemers een coronatest gedaan”, meldt hoofd inwendige dienst van 11 Luchtmobiel sergeant-majoor Erik Bijker voor de zekerheid.

Het Korps Mariniers neemt deze dag plaats in de schoolbanken, voor de luchtmobiele soldaten van 11 Bevoorradingscompagnie (11 Bevocie) uit Schaarsbergen is het zaak die kennis in praktijk te brengen. Doel van de oefening: meer begrip voor elkaar creëren, inzicht in elkaars processen en procedures en gezamenlijk optreden bij het bewaken en beveiligen van gebouwen en terrein bij TIN. Een belangrijk gegeven: Defensie treedt op onder gezag van de politie.”

Jargon

Maar leidt de combinatie van groen met blauw tot grote problemen, bijvoorbeeld bij het jargon? “Welnee”, zegt de ‘blauwe’ groepscommandant Serge bij een van de roadblocks. “Net zoals veel van mijn politiecollega’s ben ik militair geweest, dus dat gaat prima. Ik spreek de taal.” De veteraan van 14 Afdeling Veldartillerie is in 2006 overgestapt naar ‘blauw’.

Toch blijken er haken en ogen aan de samenwerking te zitten. “Er gelden bijvoorbeeld heel andere geweldsinstructies. Dat besef krijgen onze militairen pas tijdens zo’n oefening”, legt overste Van den Brink uit. “De benadering van de politie is soms heel anders dan wij zijn gewend.” Dat is goed te zien bij een van de bewaakte objecten in Oostdorp. De luidruchtige bewoners, gespeeld door acteurs, beginnen verdacht gedrag tonen waarnaar de militairen de wapens instinctief ‘hoog’ houden. Immers, iedereen kán een terrorist zijn.  

Gewend

Senior groepscommandant Daniël, ook weer een oud-militair, is na drie jaar wel gewend aan de ‘andere’ methodiek. “We benaderen de acteur beleefd, want anders krijg je het meteen terug." Dat vraagt voor militairen om wat aanpassingen. “We zijn bij missies gewend aan het hoogste geweldsspectrum”, verklaart leider der oefening majoor Ed Klok. “In principe voert daarom ‘blauw’ hier het woord en verlenen de militairen steun. Dat is wel even wennen over en weer.” 

Feestvierders

Hij, majoor Lazaroms en inspecteur Mandy hebben in ieder geval voor een aantal zeer reële en vooral levendige incidenten gezorgd, waarbij er gedurende de dag genoeg actie is voor de bewakingseenheden. Dan is er een stel al te uitbundige feestvierders in de auto. Het volgende moment vliegen de kogels en handgranaten door de lucht.

Bedrijvig

Pelotonscommandant bij 11 Bevocompagnie Stefan kijkt ondertussen belangstellend toe. Zijn ‘club’ brengt de vier de dagen van Samen Sterker, naast de twaalf politiemensen, dertig man ‘op de mat’. Dat ging bepaald niet zonder moeite. “We hebben echt alles uit de kast moeten trekken vanwege onze inzet de laatste weken. We hebben ook manschappen die helpen bij het vaccineren in Barneveld en Arnhem. We wilden deze oefening niet laten lopen, de mannen vinden het echt geweldig om te doen. En…”, zegt hij lachend, “…we kunnen al zoveel. We zijn infanteristen, verzorgen transporten over land en door de lucht en zijn ook nog eens para’s. Dan kan dit er ook nog wel bij. Daarmee zijn we zijn niet druk hoor, wel bedrijvig.”