-

‘Ik vond de foto zónder stangen mooier’

Beeld zegt meer dan 1000 woorden. Maar het verhaal áchter de foto is vaak minstens zo interessant. In de Defensiekrant blikken militair fotografen van het Mediacentrum Defensie terug op hun meest bijzondere plaat. Vandaag: sergeant Sjoerd Hilckmann over een iconisch beeld met enorme nasleep. 

“Het was april 2007 en mijn inzet in Afghanistan zat er na een half jaar bijna op. Toentertijd draaiden we ook als militair fotografen nog complete missies. Een ontzettend mooie tijd. Ik bracht het wonen, werken en leven van de militairen in beeld. 

Tijdens één van mijn laatste patrouilles was het onrustig in de Baluchi Vallei bij Chora. We waren op meerdaagse patrouille en bleven daar een paar nachten. Het voertuig dat je op de foto ziet is tijdens gevechten beschadigd. Hij reed niet meer, dus sleepten we ‘m achter een Bushmaster pantserwielvoertuig terug naar Kamp Holland. 

Gave plaat

Tijdens dat vervoer zat ik bovenluiks en keek naar dat tafereel achter me. Fotografisch gezien hartstikke mooi natuurlijk. Terug op het kamp bleek de foto inderdaad goed te zijn uitgepakt. De dynamiek, het weidse, het extreme. Het was gewoon een gave plaat. Alleen die twee  stangen...Dat vond ik zó zonde. Met Photoshop heb ik ze weg gehaald. Puur uit esthetisch oogpunt en eigenlijk zonder er verder over na te denken. 

De foto is daarna door Nederlandse media gepubliceerd. Dat gebeurt wel vaker. Verzekeringstechnisch is het lastig om reguliere journalisten een oorlogsgebied in te kruien en het vergde het nodige lef, dus vaak gebruikten ze beeld van Defensie. 

Gedoe

Ik besloot de foto later dat jaar in te zenden voor de Zilveren Camera. Ik was er trots op en Afghanistan was hét nieuwsfeit van 2007. Tijdens mijn vakantie hoorde ik dat ik was genomineerd. Daardoor ontstond opeens een hoop gedoe. Op mijn privé- en werktelefoon had ik tientallen voicemails en berichten. Het bleek dat men verbolgen was over het feit dat een fotograaf van Defensie was genomineerd voor de Zilveren Camera. Een ‘propagandist’, zo noemden ze me letterlijk. De prijs zou alleen voor ‘onafhankelijke journalisten’ zijn. Het was een hele toestand. Uiteindelijk werd ik derde.   

Nasleep

Een jaar later werd ik door een journalist gebeld die mij op de man af vroeg: ‘klopt het dat jij die inzending voor de Zilveren Camera hebt gefotoshopt’? Nou, ik kan niet liegen. Dus ik gaf meteen toe dat ik die trekstangen had weggepoetst. Puur omdat ik de foto zónder veel mooier vond. Ik ben fotograaf, geen journalist. Ik ga voor een pakkende plaat en heb me nooit gerealiseerd dat ik de waarheid daarmee geweld aan heb gedaan. De originele plaat had achteraf gezien misschien nog wel meer nieuwswaarde. Stom van me.

Het hele akkefietje heeft een aardige nasleep gehad. Ik ben geroyeerd en uit de analen van de Zilveren Camera verwijderd. Daarnaast is de regelgeving voor het inzenden en bewerken van foto’s zowel binnen Defensie als bij het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) aan de hand van deze casus aangescherpt. En als je mijn naam googelt komen er nog altijd tal van krantenartikelen boven drijven. 

Bewustwording

Het is ongelofelijk hoeveel shit je over je heen krijgt na zoiets. Iedereen vindt er iets van. Uiteindelijk denk ik dat het alleen maar goed is geweest voor een stukje bewustwording binnen het visuele werk. 

Nee, ik heb er niet van wakker gelegen. Sterker nog; de foto hangt gewoon bij mij thuis aan de muur. Mét stangen. Ik denk maar gewoon aan de woorden van mijn vader: ‘Het maakt niet uit hoe ze over je praten, áls ze maar over je praten.’ En zo is het.”