Wereldwijd en dicht bij huis

Column Commandant Zeestrijdkrachten

Vorige maand presenteerden de minister en de staatssecretaris van Defensie samen met de Commandant der Strijdkrachten de nieuwe Defensienota 2024, met als thema: ‘Sterk, slim, samen’. Het kabinet gaat het komende jaar 2,4 miljard euro extra in Defensie investeren. Hiervan gaat 1,5 miljard naar het vergroten van de slagkracht. Goed nieuws voor Defensie en voor de Koninklijke Marine.

Naast alle investeringen staat de Defensienota ook uitgebreid stil bij de veiligheidssituatie in de wereld. Want de dreiging in de wereld om ons heen neemt toe. Dit gebeurt zowel dicht bij huis, als ver weg. De inzet van Zr.Ms. Karel Doorman en Zr.Ms. Tromp in de Rode Zee, maar ook van de mariniers in Bosnië en Herzegovina, heeft te maken met oplopende spanningen en conflicten, waarbij zogenoemde proxy’s betrokken zijn. Deze verkapte vorm van strijd speelt zich wereldwijd af en moeten wij niet onderschatten, als wij het beschermen van de Nederlandse belangen hoog in het vaandel hebben. En dat hebben wij.

Ook dicht bij huis, op de Noordzee, hebben wij te maken met toenemende dreiging. Onze infrastructuur op de Noordzeebodem is kwetsbaar. Niet alleen voor wat betreft de aan- en doorvoer van olie, gas en containers, van over de hele wereld. Het gaat vooral ook om de pijpleidingen en de elektriciteits- en datakabels die op de zeebodem liggen. De Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst schreef in haar laatste jaarverslag ‘dat er sprake is van voorbereidingshandelingen voor verstoring en sabotage van maritieme infrastructuur’.

Aan het beschermen van onze belangen op, in en aan de Noordzee geven wij als Koninklijke Marine op verschillende manieren invulling. We zijn dagelijks bezig met het monitoren van wat er zich afspeelt op zee. Dat doen we samen met de Kustwacht, maar ook met commerciële partijen, verbonden aan windmolenparken en kabelbedrijven. Daarnaast houden we anti-terreur oefeningen, zoals ‘Port Defender’, in havenplaatsen en buitengaats. Verder begeleiden we niet-bondgenootschappelijke schepen door onze Exclusieve Economische Zone. In de grotere Noordzee heeft de onderzeeboot Zr.Ms. Dolfijn onlangs bijgedragen aan het in beeld brengen van niet-NAVO scheepvaart. Weten waar mogelijke tegenstanders zich bevinden – en dat laten merken – draagt bij aan de afschrikkingsrol van het NAVO-bondgenootschap.

Het vergroten van onze slagkracht en het beschermen van de Noordzee kwamen op 24 september ‘bij elkaar’, in de vorm van een nieuw type schip. De staatssecretaris van Defensie informeerde de Tweede Kamer over de aanschaf van 2 Multifunctionele Ondersteuningsvaartuigen voor de marine. De nieuwe schepen worden straks onder meer voorzien van containers met langeafstands-luchtdoelraketten. Daarmee kunnen zij Luchtverdedigings- en Commandofregatten ondersteunen, maar ook mariniers op land beschermen. Daarnaast rusten we de schepen uit met onderwaterdrones en andere sensoren om informatie op de Noordzee te verzamelen. We slaan hiermee 2 vliegen in 1 klap. Niet alleen versterken we de slagkracht van onze vloot, maar tegelijkertijd kunnen we onze beschermende taak op de Noordzee beter vervullen.

Naast deze ontwikkelingen werken wij er ook samen met onze NAVO-bondgenoten aan om een nog beter beeld op te bouwen van de ‘gehele’ Noordzee. Met de oprichting van het Center for the Security of Critical Undersea Infrastructure slaan we de handen ineen en zijn we straks nog beter in staat om informatie te delen en gezamenlijk de Noordzee te beschermen.

Kortom, hoewel we ook in de komende jaren als Koninklijke Marine wereldwijd klaar moeten staan, wordt ook dicht bij huis, op de Noordzee, in toenemende mate een beroep gedaan op ons en onze partners. De extra slagkracht en de andere voordelen die de nieuwe Multifunctionele Ondersteuningsvaartuigen te bieden hebben, zijn voorbeelden van hoe we als Koninklijke Marine stappen zetten. Maar neemt u van mij aan dat wij er op alle gebieden alles aan zullen doen om de belangen van Nederland te beschermen, nu en in de toekomst!

Vice-admiraal René Tas
Commandant Zeestrijdkrachten