‘Toverwoorden zijn samenwerking en synergie’

Mariniers pakken hoofdrol op Cyprus

Defensie staat op uitvalsbasis Cyprus klaar om in geval van nood Nederlanders in de regio te helpen als de situatie door het oorlogsgeweld nóg nijpender wordt. De marine heeft de hoofdrol met zowel stafcapaciteit als de Marine Spearhead Task Unit (MSTU). We zoomen in op 2 specialisten die in de Middellandse Zee klaarstaan voor eventuele inzet.

‘Bekijken waar we elkaar kunnen versterken’

LTKOLMARNS Geoffrey Rellum, commandant Joint Task Force NEO Israël & Libanon

“Waarom toch de marine in the lead is, hoewel onze Joint Task Force de gegarandeerde capaciteit van fixed wing van het Air Mobile Command bij zich heeft?” Luitenant-kolonel der mariniers Geoffrey Rellum (foto boven) herhaalt de vraag, werpt – al dan niet bewust – een blik op de Nederlandse C-130 transportvliegtuigen die op het platform staan en antwoordt: “Omdat deze operatie joint wordt aangelopen en humanitaire hulp over zee ook een reële mogelijkheid is. Het aantal militaire schepen van internationale partners in de Middellandse Zee is fors.”

Beschikbare assets

“Wij staan open voor samenwerking, wat we als marine standaard al veel hebben met de Britten. Ook met Duitsland en Frankrijk halen we de banden steeds meer aan. Laten dat nou net de landen zijn die hier ook schepen in de buurt hebben liggen. Door elkaar in het NEO-coördinatiecentrum (NEO staat voor non-combattant evacuation operation, red.) op Cyprus mee te nemen in de verschillende opdrachten, met de beschikbare assets, bekijken we met onder meer de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en de Noordse landen waarin we elkaar kunnen versterken.”

Ontzettend complex

Rellum wordt dezer dagen geleefd. Moet niet alleen sparren met het personeel van zijn eigen task force, maar heeft ook korte lijntjes met Cyprioten, Nederlands consulair personeel, de Directie Operaties in Den Haag en buitenlandse commandanten van NEO-taakgroepen. Gek genoeg komt hij ontspannen over. “Dit is het mooiste wat er is”, geeft hij aan. “Deze missie is zo óntzettend complex. Er zitten nog veel meer haken en ogen aan dan bij mijn laatste NEO.” De ervaringsdeskundige doelt op de evacuatie uit Soedan, eerder dit jaar. Een groot deel van de mensen dat nu op Cyprus zit, draaide ook die missie.

Draagt bij aan cohesie

“Zeker in het begin was het reüniegehalte hoog”, geeft Rellum tussen 2 slokken water door glimlachend toe. “Combineer dat met flexibiliteit en een coöperatieve mindset, en je hebt een uitstekende mix. Mensen zoeken elkaar vanuit bepaalde specialismen echt op. Zo hadden we laatst een crash move. Van de Cyprioten moesten we ál onze spullen in no time naar een andere hangaar verplaatsen. Logistiekelingen, verbindelaren, medisch personeel: ze staken letterlijk de koppen bij elkaar en zetten de schouders eronder. Dat draagt natuurlijk bij aan de cohesie. Verder wisselen mensen badges uit en sporten ze samen. Er wordt ook veel gelachen, wat ik zie als een belangrijke graadmeter. Tussen mij en luitenant-kolonel Theo van de luchtmacht (die in Soedan commandant was, red.) is er veel samenwerking en synergie. Wij kunnen elkaar letterlijk en figuurlijk gemakkelijk vinden.”

Cyprus overvraagd

Een Nederlands luchtmachtelement was als een van de eerste op Cyprus. Die directe aanwezigheid heeft veel positieve dingen met zich meegebracht, geeft Rellum aan. “Daardoor hadden we snel een goede informatiepositie en tevens een uitgebreid netwerk met onder meer sleutelfiguren van de host nation. Ook qua infrastructuur zitten we goed, terwijl we op een gegeven moment zagen dat Cyprus echt maximaal werd overvraagd.”
Gevraagd naar of deze inzet Rellum persoonlijk raakt, blijft het lang stil. “Professioneel gezien is dit waarvoor je ingezet wilt worden. Ik realiseer me echter wel dat het iets met onze mannen en vrouwen doet, als we daar vervelende dingen gaan meemaken. Pas na afloop van de operatie weten we welke impact het op ons heeft gehad.”

‘Dit is waar je voor traint’

MAJMARNS Martijn, commandant MSTU en S3 Joint Task Force

“Door privéomstandigheden ben ik pas laat ingevlogen”, steekt Martijn van wal, in de schaduw van wat boompjes naast de ‘Nederlandse’ hangaar op het militaire deel van vliegveld Paphos. “Ik trof een werkende club aan die vanaf 18 oktober alles op de rit heeft. De courses of action zijn gepland. Wat nu nog loopt, is een continu proces van details inplannen. Voor dit soort operaties heb je punten in het terrein nodig waar je mensen kunt ontvangen. Welke partnerlanden staan daar dan, wat breng je zelf in?”

Gebiedsverantwoordelijkheid

“Uiteraard is het complex”, vervolgt commandant MSTU. “Er zijn hier veel landen met veel assets, maar onduidelijk is nog wie op welke locaties gebiedsverantwoordelijkheid krijgt… of neemt. Dat maakt afspraken maken op z’n zachts gezegd ‘uitdagend’. De Nederlandse task force is niet groot genoeg om een flinke haven of vliegveld te kunnen beveiligen. Uiteraard kunnen wij partnerlanden wel assisteren, dankzij onze ervaring. Denk bijvoorbeeld aan de Britten die hier ook in de Middellandse Zee liggen en met wie wij binnen de UK/NL Amphibious Force sowieso al veel optrekken.”

Zelfstandiger

Op NEO-vlak is Martijn ervaringsdeskundige. Eerder dit jaar speelde hij met zijn eenheid in Soedan een belangrijke rol bij de evacuatie aldaar. Gevraagd naar de kracht van zijn eenheid, vertelt Martijn: “We hebben de ervaring uit Soedan, maar ook die van een gezamenlijk uitgevoerde berg- en wintertraining. Wanneer je dat als eenheid meemaakt, word je sterker in de breedste zin van het woord. Bij de aanvang van de NEO in Afrika hadden we geen idee waarin we zouden belanden. Dat tot een goede afloop brengen heeft onze mariniers een stuk zelfstandiger gemaakt. De mannen die klaarstaan op Cyprus weten wat ze moeten doen en zijn flexibel.”

Rode knop

Martijns blik draait naar rechts, waar een easyJet-vliegtuig vol toeristen opstijgt. “Ik hoop voor de wereld dat alles de-escaleert. Wat mij betreft mag het morgen vrede zijn tussen de Palestijnen en Israël. Kijk ik echter naar mijn eenheid, is dit waar je voor traint. Als grootste uitdaging daarbij zie ik ‘kwantiteit’. Als we op verschillende locaties en zowel over zee als door de lucht gaan werken, hebben we gelukkig back-fill gereedstaan in Nederland om in te vliegen. Hoe dan ook ben ik ervan overtuigd dat als er straks op de ‘rode knop’ gedrukt wordt, de operatie gelijkenissen gaat vertonen met de laatste NEO. Ofwel: dat we met deze Joint Task Force veel mensen naar veilig gebied weten te krijgen.”