Luchtmachtmilitair deed mee in survivalprogramma Alone

Geen comfort, geen supermarkt om de hoek. Alleen jijzelf en wat attributen zoals een mes en hengel. Een survivalwedstrijd in de ruige natuur van Noorwegen. Luchtmachtmilitair majoor Marie-José Spek ging de uitdaging aan en filmde zelf haar avontuur voor Videoland.

Tekst: kapitein Arjen de Boer | Foto’s: RTL

Majoor Marie-José Spek zit in outdoor-kleding aan de rand van een meer in Noorwegen.
Majoor Marie-José Spek overleefde 21 dagen in de Noorse natuur. Ze heeft veel survivalkennis dankzij haar functies op de Survival, Evasion, Resistance, Extraction (SERE)-School van de luchtmacht op Gilze-Rijen.

Overleven, totaal geïsoleerd en zo lang mogelijk volhouden. Een onderkomen bouwen, elke dag vuur maken, vis vangen, paddenstoelen zoeken, omgaan met de eenzaamheid. Met als enig menselijk contact een wekelijkse medische check-up om te zien of het verantwoord is om door te gaan. Majoor Marie-José Spek (35) doet het allemaal: 21 dagen afzien bij het Salsvatnet-meer in de onherbergzame natuur van Noorwegen.
Wie het met eigen ogen wil zien, kan haar ups en downs – en die van de acht andere deelnemers – terugkijken in de reality-serie Alone op streamingdienst Videoland. De negen deelnemers startten begin september vorig jaar, de einddatum was vooraf onbekend. Die werd bepaald door wie dit avontuur het langst zou volhouden. Hij of zij mag zich de winnaar noemen van deze extreme uitdaging.

-
De negen deelnemers van de Nederlandse editie van Alone. Tweede van links, staand: Marie-José. Tweede van rechts, zittend, winnares Daan.

Internationale hit

De serie Alone draait in de Verenigde Staten al meerdere seizoenen. Ook zijn er enkele Europese edities gemaakt en de afgelopen maanden was dus Nederland aan de beurt. De negen deelnemers worden los van elkaar gedropt in de Noorse wildernis. Alleen en gewapend met wat basisgereedschap moeten ze overleven terwijl de winter eraan komt. De deelnemers filmen zelf en bepalen zelf wanneer ze opgeven. Voor een uiterst noodgeval of het sein van opgeven, bezitten ze een satelliettelefoon.

Meer zien van Marie-José? Bekijk dan deze clip waarin ze terugkijkt op de serie en vragen van kijkers beantwoordt.

Video Player
00:00
00:00
00:00
Portret van Marie-José in haar militaire gevechtspak met luchtmachtbaret.
Marie-José werkt momenteel als docent op de Faculteit Militaire Wetenschappen op de Nederlandse Defensie Academie in Breda. Foto: sergeant-majoor Maartje Roos

‘Je kan drie weken zonder voedsel’

Nog geen winnaar

Ze begint aan het avontuur omdat het haar een mooie uitdaging lijkt. Marie-José wil zien of ze met de skills die ze bij Defensie heeft geleerd goed uit de voeten kan. Op de SERE-School doceert ze jarenlang hoe bijvoorbeeld vliegers zich moeten redden wanneer zij onbedoeld achter vijandelijke linies belanden. Marie-José heeft al die oefeningen in de pool-, woestijn- en bosgebieden zelf meegedaan. “Daar leren collega’s survivalprioriteiten. De eerste prio is de bescherming van jezelf. Bijvoorbeeld wonden verzorgen en de juiste kleding kiezen voor het klimaat, een onderkomen bouwen en vuur maken. Daarna is de locatie belangrijk: weet waar je zit. Die informatie is nodig om hulp in te roepen. De derde prio is water, je kan maar drie dagen zonder. De laatste is voedsel, aangezien je drie weken zonder kan.
Die checklist komt tijdens Alone goed van pas. “Dat rijtje werkte ik ieder uur af. Als ik vis had gevangen, check in the box voor het voedsel. Dan keek ik hoe het zat met mijn bescherming. Heb ik nog genoeg hout voor vuur? Zo’n lijst afwerken geeft routine en houvast.”

Portretfoto van Marie-José in desert-uniform.
Marie José als Hoofd Stafbureau SERE-school en instructeur tijdens een survivaltraining voor luchtvarenden in 2016 in Zuid-Spanje. “SERE is voor hen het afsluiten van een verzekering”, vat ze de cursus samen.

‘Hoe moet ik hier overleven, dacht ik’

Moeilijke locatie

De zalm en forellen uit het meer zouden een belangrijke voedselbron moeten zijn. Als ze tenminste bijten of het net in zwemmen. Maar dat lukt niet goed genoeg. “Terugkijkend had ik misschien meer nachtlijntjes moeten uitzetten. Maar dat was op mijn locatie moeilijk.” Andere deelnemers zitten in een baai met relatief makkelijke toegang tot het water. De majoor op een steile rotspartij, vol in de wind. “Bij de eerste aanblik van de plek lachte ik als een boer met kiespijn. Hoe moet ik hier overleven, dacht ik.”
Maar ze bouwt een katrolsysteem voor haar visnet. Hiermee kan ze vanaf de kant het net in en uit het water halen. Met een zeil maakt ze een onderkomen tegen de elementen. Al blijkt dat niet afdoende als er een storm opsteekt. Haar tentzeil scheurt.

Marie-José zit op haar knieën bij een uitgedoofd vuur.
Een onderkomen is voor de deelnemers van Alone prio 1. Dit is er een in het oefenbos van de SERE-school op Gilze-Rijen. Foto: Defensie

SERE is voor een korte periode, bushcraft meer voor een langere tijd

Spijt

“Toen was ik bang”, aldus Marie-José. Toch zet ze een camera neer en filmt haar emoties. Bijna geeft ze op. “Maar dan zou ik later spijt hebben gehad. Uit ervaring weet ik dat zo’n storm tijdelijk is. Het wordt beter. Emoties tonen is goed, dat toont juist veerkracht. Ik was in paniek, maar wilde doorgaan. Dus heb ik mezelf herpakt en de storm uitgezeten. De dag erna heb ik zo goed mogelijk de schade aan mijn onderkomen hersteld.”
Ze valt terug op haar SERE-skills en dat werkt, tot op zekere hoogte. Want SERE is survivallen voor een korte periode. Het is de bedoeling dat een reddingseenheid je zo snel mogelijk uit de penarie haalt. Tijdens Alone is juist het doel om langere tijd in de wildernis te zitten. “Dat is meer bushcraft. Daarin waren andere deelnemers beter. Bij bushcraft besteed je veel tijd aan het bouwen van een stevig en comfortabel onderkomen. Ook snijd je gebruiksvoorwerpen uit hout. Die kennis heb ik niet, ook al had ik van tevoren extra cursussen gedaan. Maar ik wilde vooral testen hoe ver ik zou komen met mijn eigen skills.”

Marie-José is bezig met het maken van een vuur.
Om vuur te maken gebruikte Marie-José tijdens Alone een zogeheten firesteel. Dit is een staafje magnesium waar flinke vonken vanaf komen wanneer je er met een metalen voorwerp overheen schrapt.

‘Ieder mens heeft dit in zich’

Veerkrachtig

Na twee weken begint voedselgebrek haar parten te spelen. “Ik ving niet genoeg vis om te kunnen overleven en zonder voedsel wordt winnen onmogelijk. Om energie te sparen en warm te blijven lag ik op het laatst veel in mijn slaapzak. De dagen duren lang, zeker als je alleen bent”, zegt Marie-José. De honger en verveling versterken elkaar en ze denkt vaker aan thuis, aan haar verloofde, vrienden, familie. “Ik kan goed alleen zijn, maar heb geleerd dat het leuker is mét andere mensen.”
Na 21 dagen afzien is het dan echt mooi geweest, vindt ze. Voor haar zijn al drie andere deelnemers uit de wedstrijd gestapt. De eerste na vijf dagen. Marie-José is trots op haar prestatie. “Een openbaring is dat ik niet altijd hoef te winnen. Want wat is dat eigenlijk? Als je de eindstreep haalt of als je een eigen doel haalt? Ik wilde vooral laten zien dat een mens meer kan dan hij of zij denkt. Ieder mens is enorm veerkrachtig. Ook als het fout gaat, kun je je zelf herpakken, net als ik tijdens die storm. Je hoeft geen superheld te zijn. Ieder mens heeft dit in zich.”

De serie is ondertussen afgelopen. Winnares is moeder Daan Timmers die het 45 dagen alleen volhoudt.