Tekst André Twigt
Foto Phil Nijhuis | video: Jordy Van Loo
‘Er staat hier veel op het spel’
Het is druk bij de Role 1. Twee zwaargewonden worden met spoed de Medical Treatment Facility (MTF) binnengebracht. Buiten staan 3 ziekenauto’s met nog meer gehavende militairen, die rap behandeling nodig hebben. In het Litouwse Panevėžys nadert de medische ketenoefening vorige week haar hoogtepunt. Verantwoordelijk arts kapitein Sanne en haar groep weten uit ervaring dat er een hoop patiënten aan komen. Maar geen paniek. Sanne: “Meer gewonden maken de oefening veel realistischer.”
Schot- en scherfletsel, open en gesloten beenbreuken en een variëteit aan andere trauma’s: het geneeskundige detachement van de enhanced Forward Presence Multinational Battle Group (eFP MNBG) in Litouwen is van alle markten thuis. Mocht de vlam aan de grens met Rusland in de pan slaan, moet iedere militair kunnen vertrouwen op de kennis en ervaring van de genezerikken. Om die vakkundigheid op peil te houden wordt er getraind, zowel met de andere nationaliteiten binnen de Multinational Medical Company als met Litouwse ziekenhuizen.
Check de clip!
‘In een internationale setting gaat weleens wat mis’
Stabiel
De medische keten te velde begint bij de eenheden. Om een gewonde militair op het slagveld te behandelen, is er de gewondenhelper. Binnen de operationele eenheden is hij opgeleid om levensreddende handelingen te verrichten. Gewondenafvoer vindt nagenoeg altijd plaats via de Role 1, die vaak pal achter de voorste rand van het weerstandsgebied wordt opgezet. Na de eerstelijnszorg gaan patiënten voor verdere behandeling door naar de Role 2 of 3. Sanne vertelt dat die rol in Litouwen voor de civiele ziekenhuizen is. “Zij zijn capabel om het gros van alle letsels effectief te behandelen.” Oefenleider en medisch planner eerste luitenant Yoran stuurt de internationale oefening aan. “We trainen hier de gehele operationele keten tot aan de Role 3, waarbij de gewonde overgedragen wordt aan een civiel ziekenhuis in Litouwen. De stap in de keten die we nu niet trainen, is de Role 4. Dit is het Centraal Militair Hospitaal in Nederland.”
Cijfers huidige rotatie eFP Litouwen
De eFP Multinational Battle Group heeft een personele sterkte van 1.645 mannen en vrouwen. Naast 285 Nederlandse militairen bestaat het Duitse contingent uit 835 man. Gezamenlijk zijn België, Noorwegen, Tsjechië en Luxemburg goed voor in totaal 525 militairen.
Naast gevechtsondersteuning brengt Nederland 12 CV90-pantservoertuigen, 3 Boxers en 12 Fenneks op de mat. De Duitse sterkte omvat fikse aantallen Marder infanterie-rupsvoertuigen, evenals een peloton Leopard 2A6-gevechtstanks en een batterij PzH 2000-artillerie. Een veelheid aan wielvoertuigen en materieel voor eveneens de gevechtsondersteuning maken de Duitse sterkte compleet. België levert een paar dozijn pantserwielvoertuigen van het type Dingo en Lynx en Noorwegen legt zich vooral toe op materieel voor de verkenning, waaronder bijna 60 ATV’s. De Multinationale Medische Compagnie heeft de beschikking over Boxers en Fuchs gepantserde wielvoertuigen in de ambulance-uitvoeringen, plus een variatie aan standaard ziekenauto’s.
Verschillen
Volgens Yoran is de oefening volledig geslaagd als patiënten tijdens de ketenoefening ‘heel overkomen’. Dat klinkt vrij logisch, maar in een internationale setting gaat weleens het een en ander mis. Met name tijdens de overdrachten tussen de zorgniveaus.
In Nederland geldt voor een overdracht altijd dezelfde procedure, aldus Yoran. De risico’s dat er patiëntinformatie verloren gaat, is daardoor klein. “In Litouwen werken we samen met Duits, Belgisch, Tsjechisch en Noors en Litouws personeel. Doordat overdrachten per land verschillen en opleidingen niet helemaal hetzelfde zijn, liggen verwarring bij en vertraging in de behandeling op de loer en moeten patiëntwaarden of toegediende medicatie soms opnieuw worden beoordeeld. Ook de mate waarin medici de Engelse taal beheersen en de bevoegdheden van het behandelend personeel kunnen factoren zijn.”
Focus van de oefening ligt met name op hoe de overgave van de slachtoffers verloopt. “We streven ernaar om de standaard NAVO-protocollen ook voor alle buitenlandse deelnemers universeel te maken.”
‘Van een afstandje ziet het er levensecht uit’
Realistische afstanden
Wachtmeesters Eva en Brian van het detachement van de Koninklijke Marechaussee in Litouwen spelen voor slachtoffer. Midden in een plantsoentje ergens in Panevėžys starten zij hun acteerwerk zodra de Tsjechische militaire ziekenauto arriveert. Zij heeft een schotwond hoog in de borst en hij een in de onderbuik. Het tweetal kermt. Van een afstandje ziet het er levensecht uit.
De toegesnelde first responders doen onverstoord hun werk. De patiënten gaan ‘stabiel’ de brancard op en wat volgt is een korte rit naar de Role 1. Voor de oefening staat de MTF op het terrein van het ziekenhuis. Voor deze opzet is gekozen, omdat het verplaatsen over realistische afstanden teveel tijd vergt. “In het echt kan de afstand tussen een Role 1 en Role 2 makkelijk oplopen tot zo’n 20 tot 30 kilometer”, vertelt Yoran. “Nu is het maar een paar minuutjes rijden.”
Verst uit elkaar
Na verdere behandeling gaan Eva en Brian snel door naar het ziekenhuis, waar ze worden overgedragen aan Litouwse zorgverleners. Zij voeren een triage uit en nemen vervolgens de gewonde mee naar de spoedeisende afdeling, waarna de casus stopt. Er worden ook echte patiënten met civiele ambulances binnengebracht, waardoor voor de hulpverleners die deelnemen aan de oefening een realistische werkomgeving ontstaat.
Even verderop gaan de marechaussees een tweede keer de afvoerketen in en worden met wat schmink en kunstbloed weer andere verwondingen aangebracht. “Volgens de gouden regels moet een gewonde binnen 10 minuten eerste hulp krijgen”, begint algemeen militair verpleegkundige sergeant-1 René. “Binnen een uur moet hij of zij gezien zijn door een arts en indien nodig binnen twee uur op een operatietafel liggen.”
Extra eis in Nederland is dat binnen 15 minuten een verpleegkundige aanwezig moet zijn. “Grootste dobber bij het plannen van de afvoerketen in het echt is de afvoer richting de Role 2”, voegt Yoran toe. “Die liggen het verst uit elkaar, waardoor er het meeste mis kan gaan.”
Finetunen
“Dank u wel dat u ons ziekenhuis heeft uitgekozen”, zegt een dankbare Mindaugas Vaitkus. De deputy director of medicine oefent naar zijn zeggen regelmatig met Litouwse geneeskundige troepen. Nieuw is dat een afvaardiging van de eFP Battle Group zijn hospitaal bezoekt. “Voor een eerste keer verliep de samenwerking best goed”, vindt de arts. “Qua overdracht hebben we nog wel wat te finetunen, en niet iedereen in onze staf beheerst de Engelse taal voldoende. Om beter te worden, hebben we veel feedback nodig. Maar we hebben de wil om samen te werken. Dat moet, want er staat hier in Litouwen veel op het spel.”
