Dit artikel hoort bij: KMarMagazine 10

Achter de schermen

Leerlingen zittend voor een schakelbord in het practicumlokaal.

…bij de vaktechnische opleiding IV&CIS

De Marechaussee moet uitbreiden en dat is vooral voor specialistische functies een uitdaging. Om op korte termijn over voldoende geschoold personeel te beschikken, kwam luitenant-kolonel Roger op een idee. Het hoofd Sectie IV bij Staf Koninklijke Marechaussee nam contact op met het Koning Willem 1 College in Den Bosch om samen specialisten Informatievoorziening & Communicatie en Informatiesystemen (IV&CIS) op te leiden. En zo volgen momenteel 13 marechaussees bij deze burgeronderwijsinstelling een toegepaste Vak Technische Opleiding (VTO), die ze afsluiten met een MBO 3-diploma ICT Support & Systems.

Tekst: André Twigt | Foto’s: sergeant-majoor Maartje Roos

Download afbeelding (3,2 MB)

Van netwerken tot transmissie

Volgens Roger is er grote behoefte aan specialisten IV&CIS. Zij werken met digitale netwerken en transmissiesystemen die ze opzetten, configureren, draaiende houden en onderhouden. Deze werkzaamheden zijn divers, net als de gebruikte apparatuur: van radiosystemen als portofoons tot militaire en commerciële satellietsystemen en alles wat daarbij verder komt kijken. In de nabije toekomst beschikt de Marechaussee over eigen commandoposten die tijdens oefeningen en missies in binnen- en buitenland worden ingezet. Dit wordt voor veel IV&CIS-specialisten hun werkplek. “Straks moeten collega’s ook over de grens in staat zijn volledig zelfstandig te opereren.”

Leerlingen die bezig met het doen van metingen met de multimeter.

Download afbeelding (2,7 MB)

Erkend diploma

De opleiding volgt een schema van 3 dagen school en 2 dagen praktijk. De leerlingen beoefenen tijdens praktijkdagen wat ze in de theorie hebben geleerd. Zoals glasvezelverbindingen aanleggen, cameranetwerken bouwen en sensorsystemen opzetten. Laatstgenoemde dienen onder meer voor detectie en monitoring van grond- en radarsensoren. Praktijkdagen worden ook gebruikt om huiswerk te maken, vertelt marechaussee der 2^e klasse Tygo. Volgens hem krijg je de opleiding niet cadeau. Het tempo waarmee de leerstof wordt gedoceerd, ligt hoog. “Dat moet ook wel als je een driejarige opleiding in 40 weken comprimeert.” Diploma’s die tijdens de VTO worden behaald, zijn goedgekeurd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. “De studenten hebben na het afronden een erkend en waardevol MBO-3 diploma op zak, waardoor de Marechaussee verzekerd is van een goed opgeleide instroom, die voldoet aan de gestelde kwaliteitsnormen. Daardoor hebben de studenten betere doorgroeikansen en een sterke positie binnen de organisatie”, aldus Roger.

Marechaussee 2 Tymo zittend in het klaslokaal

Download afbeelding (7,7 MB)

Storingen bij hulpdiensten

Studenten die het programma volgen, krijgen ook een F(ull)-licentie. Die is wettelijk verplicht voor het zenden met een hoger vermogen en bewijst dat betrokkenen over de benodigde kennis van radiotechniek en regelgeving. beschikken. Volgens Roger is de licentie niet bepaald overbodig. Bij het configureren van bijvoorbeeld dronebusters kan een verkeerde instelling storingen veroorzaken bij hulpdiensten en ziekenhuizen. Het examen voor de F-licentie wordt afgenomen door het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) en is geregistreerd bij de Rijksdienst Digitale Infrastructuur (RDI), die de wet- en regelgeving in het geluidsspectrum naleeft.

Leerlingen die van bovenaf gezien de trap aflopen.

Download afbeelding (4,6 MB)

Verouderde babyfoons

De VTO-opleiding is breed opgezet. Zo leveren externe instructeurs van onder meer de RDI een bijdrage. Deze dienst ziet toe op de veiligheid van netwerken en de integriteit van diensten, zoals 112, cloud en telecom. Monitoren wat er op het gebied van cyberbeveiliging gebeurt, behoort ook tot de taken van de rijksinspectie. Tijdens de opleiding gaan de instructeurs in op het uitpeilen van zendapparatuur. Dat doet de inspectie onder meer tijdens grote internationale evenementen, zoals de NAVO-top. Roger: “Storingsbronnen zijn soms heel divers. Ook een verouderde babyfoon kan storen op de frequenties van hulpdiensten, luchtvaart of telecom.”

Marechaussees zittend bezig in het practicumlokaal.

Download afbeelding (3,4 MB)

Bijscholen en ondersteunen

De animo om deel te nemen aan de VTO IV&CIS blijkt vrij groot. In januari 2026 gaat een nieuwe groep instromers van start en in september volgend jaar staat er weer een reguliere opleiding op de agenda. Wie slaagt voor het traject wordt geplaatst op een relevante IV&CIS onder-officiersstoel. Naast instromend krijgt ook het zittende IV&CIS-personeel van de Marechaussee de kans om de opleiding te volgen. Zij werken al met onder meer meldkamer-, sensor- en verbindingssystemen. Via bijscholing worden zij in de gelegenheid gesteld om de organisatie breder te kunnen ondersteunen.

Leerlingen aan het werk met glasvezelkabel.

Download afbeelding (4,6 MB)

De techniek ontdekken

Marechaussee der 2^e klasse Tim volgt de opleiding ook en heeft het naar zijn zin. Eerder slaagde hij voor VMBO Media Vormgeving en ICT. Daarna deed hij MBO-3 ICT Support & Systems. Doordat hij nu de specialistische militaire variant doet, heeft hij vrijstellingen voor burgerschap, rekenen en taal. “Inmiddels heb ik de MBO-module voor glasvezel afgerond en word ik na het slagen voor de VTO bevorderd tot wachtmeester.” Voor de toekomst zou hij graag doorgroeien in het vakgebied IV&CIS, net als collega Tygo. Hij werkte 2 jaar bij de Brigade Grensbewaking op Schiphol, maar miste op een gegeven moment de uitdaging. Hij wilde zich graag ontwikkelen in de ICT. Of hij zichzelf ziet als IV&CIS-specialist? “Zeker. Het is uitdagend. Helemaal als je de techniek die erachter zit, wilt ontdekken. Dat is mijn passie en drijfveer dit vakgebied verder te ontdekken.”