‘Defilé leeft als nooit tevoren’

80 jaar vrijheid wordt groots gevierd in Wageningen

Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: Mediacentrum Defensie/collectie NIMH

Voor majoor buiten dienst (b.d.) Nico Bobeldijk is het de derde keer dat hij als coördinator van het defilé optreedt. “Ik ben er in 2023 min of meer toevallig bij betrokken geraakt. Toen mijn voorganger opstapte, kreeg ik zo’n beetje de melding: 'Nu ben jij ervan'”, blikt hij lachend terug. “Dat heb ik geweten. Er lag toen nog geen vast draaiboek, maar met horten en stoten is het gelukt om een goed defilé in elkaar te draaien. Van die problemen heeft het publiek gelukkig niets gemerkt.”

De organisatie doet hij zeker niet alleen. “We zijn in de laatste weken voor 5 mei met een flink team, inclusief een aantal oud-militairen.” Zoals adjudant b.d. Harry te Raa, die de wensen van de oudste groep veteranen verbindt met de organisatie. “Dit jaar verwachten we zo’n 25 Britse en 25 Canadese veteranen uit de Tweede Wereldoorlog. Ook hebben we 42 Nederlandse veteranen uitgenodigd”, vertelt hij in Checkpoint, het magazine voor veteranen.

Intiemer

De grote belangstelling en extra inspanningen hebben ook te maken met de Veteranendag in Den Haag, die deels niet kan doorgaan. “Ook het karakter van het defilé in Wageningen speelt hierin een rol. Het is intiemer en iets minder strak”, aldus Bobeldijk. “In Den Haag gelden er minimumeisen voor de detachementen en strengere regels. Dat is wel begrijpelijk als je voorbij de koning marcheert. Natuurlijk zijn er ook bij ons wel regels. Wij willen bijvoorbeeld niet dat er rugzakken of waterflessen worden meegedragen. Of zelf ontworpen decoraties. Wel kunnen bij ons detachementen meelopen met deelnemers zonder veteranenstatus.”

'Wageningen45' pakt 80 jaar Bevrijding groots aan, omdat de viering van 75 jaar vrijheid in 2020 niet doorging, vanwege de corona-pandemie. Tevens betreft het de 70ste editie van de militaire parade.

Bobeldijk zou zelf ook als veteraan mogen meelopen of -rijden, zoals hij drie jaar geleden deed. Hij werd uitgezonden naar Libanon (1979) en later naar Bosnië-Herzegovina en Afghanistan. “In twee jaar tijd hebben we met z’n allen iets goeds neergezet. Daarom kan ik nu met een gerust hart rondlopen over het Arboretum, waar alle veteranen verzamelen, en het volledige traject volgen.”

Best trots

Vorig jaar stond ‘zijn’ uitzending naar Libanon, binnen het Unifilbataljon, centraal. Dit jaar mag de Vereniging voor ex- en actief-dienende vrouwelijke militairen der Koninklijke Marine (Ex-act KM) Cluster 3 aanvoeren. Recent is 80 jaar vrouwen in de marine gevierd en dit jaar bestaat de vereniging ook nog eens 55 jaar.

“Maar er is meer bijzonders”, merkt de majoor buiten dienst op. “We zijn best trots op de deelname van een klein aantal oud-Koreastrijders en zo’n vijftien bewoners van het Militair Tehuis Bronbeek. Die rijden mee met de historische voertuigen.”

Duitse deelname

Het kleine aantal aanwezige veteranen dat daadwerkelijk bij de bevrijding van ons land betrokken was, heeft ook geleid tot een verandering in de naam van het feest in Wageningen. Sinds vorig jaar wordt ‘Vrijheidsfestival’ gebruikt in plaats van ‘Bevrijding’. Het feest van de vrijheid en het defilé in Wageningen moeten namelijk toekomstbestendig worden, vult Bobeldijk aan.

“We leggen dit jaar de nadruk wat meer op het internationale karakter van het defilé. Dan kijk je naar degenen die onze vrijheid helpen te bewaren, waardoor we al 80 jaar in vrijheid kunnen leven. Er zijn dus veel landen aanwezig met een afvaardiging, deels vanuit het NAVO-hoofdkwartier in Brunssum, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Polen en Tsjechië. Maar voor het eerst doet ook Duitsland mee, met deelnemers vanuit een bewakingskorps van het ministerie van Defensie en een vereniging van jonge veteranen. Met die laatsten hebben onze militairen bijvoorbeeld samengewerkt in Afghanistan en Bosnië-Herzegovina.”

Over de opstelling van de eenheden en verenigingen is trouwens altijd wel wat te doen, meldt hij lachend. “Iedereen vindt zijn eigen club belangrijk, dat snap ik. Maar met zoveel eenheden kun je nu eenmaal niet allemaal in Cluster 1 zitten. Die eer is voorbehouden aan onder meer veteranen uit de Tweede Wereldoorlog, oorlogsslachtoffers en de veteranen van Dutchbat III.”

Om het nieuwe karakter te benadrukken, sluit een groep van MBO-leerlingen Veiligheid en Vakmanschap het defilé af. “Zij ondersteunen de organisatie en vormen mogelijk de veteranen van de toekomst. Verder blijven we nu toch ook vooral onze bevrijders van toen eren, zolang zij er nog bij kunnen zijn.”