‘NISRF is dé plek voor beeld- en fotoverkenning’

Een naamsverandering is geen nieuwsfeit, tenzij het komt door een wijziging van de werkzaamheden en inzet. Maak kennis met de NISRF op Sicilië, waarbij onder de zeventien nationaliteiten ook zestien Nederlandse militairen werken. “Van een vrij statische organisatie zijn we omgevormd tot misschien wel hét kenniscentrum van de NAVO op het gebied van Imagery intelligence (IMINT)”, zegt intel-officier kapitein Sjoerd.
 

Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: NISRF/US Air Force

Het sneeuwt deze dag op het kurkdroge Sicilië. Midden in de zomer. Zwarte sneeuw wel te verstaan. De actieve vulkaan Etna roert zich en boert met flinke dreunen grote stofwolken en lava op. “Ik ben hier nu ruim vijf jaar, maar zulke knallen heb ik nog niet meegemaakt”, zegt senior national representative (SNR) majoor Jacco. Met ‘hier’ doelt hij op Naval Air Station 2, de thuisbasis van de NATO Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance Force, NISRF dus. Die naam is nagelnieuw, want sinds de oprichting in 2015 tot eind vorig jaar stond de afkorting NAGSF (NATO Allied Ground Surveillance Force) nog op de borden.

Kapitein Sjoerd geeft een Power Point-presentatie in een van de verdagerzalen voor de Nederlandse militairen op Sigonella.
Kapitein Sjoerd geeft een briefing voor de Nederlandse militairen op Sigonella.
Portret van majoor Jacco
De Nederlandse SNR op Sigonella, majoor Jacco.

Dynamische omgeving

NISRF is een eenheid die inlichtingen voor de NAVO vergaart en verwerkt. Dat doen ze gedeeltelijk met eigen vliegtuigen, de RQ-4D Global Hawks. De eenheid vliegt missies van ongeveer de Noordpool tot en met de kust van Afrika en dan langs de gehele oostflank van het NAVO-grondgebied. “We zijn hét centrale punt binnen de NAVO voor Imagery intelligence, dus alles dat met beeld- en fotoverkenning heeft te maken”, vult luchtmachtkapitein Sjoerd aan. “Centraal daarin staat een van onze analyse-eenheden, de Federated Processing, Exploitation and Dissemination-unit (FEDPED).

Een RQ-4 Global Hawk in de hangaar.
De RQ-4 staat, als hij niet vliegt, meestal in de hangaar. Ook omdat de Etna regelmatig vuur en as spuwt.

‘De RQ-4 is ondersteunend aan ons, in plaats van andersom'

Data

De NAVO-landen hebben afgesproken hun data onderling veel meer te delen. “We leveren dus niet alleen data aan bij onze eigen organisatie, maar krijgen die ook van andere landen en systemen en analyseren die”, vertelt kapitein Sjoerd. “Om een beeld te geven: 95 procent van de beelden die wij analyseren komen van andere ‘drones’ dan onze eigen RQ-4. Denk aan militaire en commerciële satellietbeelden, de UAS van NAVO-landen en marine patrouillevliegtuigen van die partners.”

'De RQ-4 levert radarbeelden via de SAR’

De analyses daarvan hebben gedeeltelijk plaats op NAS Sigonella. “Ook andere NAVO-landen bieden personeel aan, die hun eigen analyse uitvoeren. Dit wordt allemaal centraal aangestuurd vanuit Sicilië, door onze Intelligence Requirement and Collection managers.”

Twee P8 Poseidon maritieme patrouillevliegtuigen staan geparkeerd, met een rokende vulkaan Etna op de achtergrond.
De vliegtuigen op Naval Air Station, hier de P-8 Poseidon, hebben soms last van de uitbarstingen van de vulkaan Etna. Behalve de NISR zijn ook Amerikaanse en Italiaanse eenheden op Sigonella aanwezig.

De RQ-4D

Het gaat hier om een van de weinige NAVO-eenheden die beschikt over eigen vliegtuigen. De Northrop Grumman RQ-4 ‘Phoenix’ is een Unmanned Aircraft System (UAS). Of beter Remotely-piloted Aircraft System. Dit toestel is in opdracht van NAVO aangepast en gebaseerd op die RQ-4 Global Hawk. “Maar om verwarring te voorkomen gebruiken we gewoon de Amerikaanse benaming: Global Hawk”, aldus majoor Jacco.

Een kaart met informatie over de RQ-4
Een kaart met informatie over de RQ-4.

Met een lengte van 14,5 meter en een spanwijdte van bijna veertig meter kan dit toestel langdurig (dertig uur en 22.000 kilometer) en op grote hoogte (achttien kilometer) opereren. Dat heet HALE, wat staat voor high-altitude long endurance. Langer en hoger dan bijvoorbeeld ‘onze’ MQ-9 Reaper, wat dan weer een MALE UAS (medium altitude) is.

‘Mooi om te werken in een internationale omgeving’

“De Global Hawk levert beelden met behulp van onder meer radar, die enigszins verwarrend wordt afgekort met SAR. In dit geval niet search and rescue, maar synthetic aperture-radar. De SAR maakt tweedimensionale beelden of driedimensionale reconstructies van objecten, zoals landschappen. Het kan ook vliegtuigbewegingen op de grond en op zee volgen met de Moving Target Indicator (MTI). Al met al zijn de analyses een behoorlijk specialistisch werkje”, zegt majoor Jacco.

Een RQ-4 Global Hawk verlaat het vliegveld van Sigonella
Een RQ-4 Global Hawk verlaat het vliegveld van Sigonella.

Mooi

Sicilië is voor de militairen vanzelfsprekend een behoorlijke verandering ten opzichte van de dagelijkse werkplek in Nederland. Sergeant-1 Mark bijvoorbeeld is opgeleid als sensoroperator en -planner voor de MQ-9 en ‘vliegt’ nu met de RQ-4. “Het is hartstikke mooi om in een internationale omgeving te werken, kennis te delen en de processen te zien verbeteren. Het type sensoren en het besturingssysteem van de RQ-4D zijn nogal verschillend. Ook de inzetmogelijkheden. Vandaar dat we hier eerst een conversie-opleiding krijgen van een maand.”

Een RQ-4 Global Hawk krijgt onderhoud op de startbaan.
De RQ-4 Global Hawk is een imposant toestel met een spanwijdte van bijna 40 meter, tweemaal zoveel als de ‘Nederlandse’ MQ-9 Reaper.

‘De RQ-4 is ook uitermate geschikt voor humanitaire missies’

Goed bereikbaar

Dat de NISRF in opdracht van ‘Ramstein’ gezien de situatie in de wereld bepaalde ontwikkelingen nadrukkelijk volgt, behoeft geen betoog. “Maar”, zo stelt verbindingsspecialist sergeant-1 (luchtmacht) Auke, “Wij en de RQ-4D zijn ook uitstekend inzetbaar voor humanitaire missies, bijvoorbeeld na een natuurramp. Je hebt heel snel een beeld van de schade, waar nog verkeer mogelijk is om de getroffen bevolking te kunnen bereiken. Dat kan overal ter wereld. Het toestel heeft een uitzendbare cockpit, terwijl de aansturing ‘gewoon’ vanuit Sigonella kan plaatsvinden.”

De zijkant van de RQ-4 met de opschriften NATO en OTAN, de Franse afkorting van de NAVO.
De NISRF is een eenheid van de NAVO met een eigen toestel.

‘Sicilië is een ideale uitvalsbasis voor de RQ-4’

Roet in het eten

Er is voor de NISRF niet zomaar gekozen voor Sicilië. “De ligging van Sigonella is perfect om met de RQ-4 alle richtingen op te gaan”, legt SNR majoor Jacco uit. “Noord-Afrika ligt op steenworp afstand en ook de landen richting het noorden of oosten zijn goed bereikbaar.” En het weer is er bijna altijd goed om te vliegen, tenzij zoals onlangs de Etna letterlijk roet in het eten gooit. Jacco: “De NAVO kijkt inmiddels wel naar een aantal vliegvelden die als uitwijkbasis kunnen dienen voor de vliegtuigen; bij calamiteiten wil je de RQ-4 wel in een bevriend land laten landen.”

Motor RQ-4D vervangen

Het multinationale team van technici van de NATO Intelligence Surveillance & Reconnaissance Force (NISRF) heeft onlangs voor het eerst met succes een motor van een van de vliegtuigen vervangen op NAS-2 Sigonella. Die heeft een beperkte levensduur en met het juiste onderhoud kan een vliegtuigmotor meerdere jaren draaien. De eerste RQ-4D van NISRF arriveerde eind 2019 op Sigonella. “De succesvolle motorwissel vijf jaar later, door ons NISRF-team, markeert een belangrijke mijlpaal voor onze force”, vindt flightline-chief luchtmachtadjudant Stef. “In de complexe omgeving van vandaag is informatie een van onze belangrijkste wapens en dan wil je up-to-date zijn”, verwijst hij naar een andere verandering. Inmiddels is namelijk ook een software-update voltooid voor alle vijf de vliegtuigen. Na uitgebreide tests zijn de Global Hawks weer geheel inzetbaar.