Uniek oefengebouw voor genezeriken geopend

Genezen in chaos met levensechte scenario’s op de Korporaal Van Oudheusdenkazerne in Hilversum

Militaire genezeriken moeten hulp kunnen bieden in de zwaarst denkbare omstandigheden. Oefenen in een realistische omgeving is hard nodig. Daarom heeft het Defensie Gezondheidszorg Opleidings- en Trainingscentrum (DGOTC) een nieuw oefengebouw ingericht, om onder andere gewondenhelpers ultiem voor te bereiden op hun taak.

^{Tekst: kapitein Saminna van den Bulk | Foto: Kick Smeets}

‘Ze maken het verschil tussen leven en dood’

Al voor het gebouw is het onheil voelbaar. Overal ligt puin. Muren zijn weggeslagen, een kinderschommel is kapot. Te midden van de brokstukken staat een ambulance. Wie niet beter weet, denkt in een wijk van Gaza of Aleppo te staan waar net een explosie is geweest. In werkelijkheid gaat het om een nieuw oefengebouw voor militair medisch personeel in opleiding op de Korporaal Van Oudheusdenkazerne in Hilversum.

Twee militairen slepen een zogenaamd slachtoffer tussen de brokstukken voor het gebouw weg. — De militairen worden bij het gloednieuwe Defensie Gezondheidszorg Opleidings- en Trainingscentrum opgeleid tot genezerik die moeten kunnen optreden in alle omstandigheden. “Ze maken het verschil tussen leven of dood.”

Twee oefenslachtoffers met nagemaakte wonden staan achter een militaire ziekenwagen, voor het oefengebouw. — Oefenslachtoffers met levensechte, maar nagemaakte wonden maken in een scenario een groot verschil.

Steriel hok

“Het wekt meteen indruk, niet?”, zegt een glimlachende Michaël Leenhouwers van de afdeling Learning & Development van DGOTC. Het pand werd al gebruikt voor opleidingen, maar was compleet kaal.

‘Het lijkt wel een flat in een oorlogsgebied’

“Leren moet leuk, relevant en betekenisvol zijn en plaatsvinden in een aantrekkelijke omgeving die past bij je werk, dat lukt niet in een steriel hok. Kennis en vaardigheden opdoen en behouden is ontzettend belangrijk in ons vak. Uiteindelijk leiden we hier meestal jonge collega’s op die het verschil kunnen maken tussen leven en dood.”

Twee beelden naast elkaar. Op het ene buigen twee militairen zich over het slachtoffer in een van de oefenruimtes te midden van de chaos. Een van hen houdt een naald vast. — Soldaat der tweede klasse Jasper spoedt zich naar het kermende slachtoffer: “Wat is er gebeurd? Waar heb je pijn?”

Op de andere afbeelding staan we in dezelfde ruimte, maar kijken we mee naar het beoordelingsformulier van een van de instructeurs, die de inzet een cijfer geeft.

Chaos en realiteit

Een aantal opleiders kwam met het idee om in en rondom het gebouw een zo realistisch mogelijke militaire omgeving te creëren. In oktober 2023 begon de bouw en vorige maand werd het nieuwe oefenhuis in gebruik genomen. Soldaat der tweede klasse Jasper belandt er middenin, als hij voor een medische casus een verwoeste woonkamer binnenkomt. Overal ligt puin, meubels zijn weggeslagen, kinderspeelgoed ligt verfomfaaid op de tafels. Hier heeft een explosie plaatsgevonden, zoveel is duidelijk. Jasper spoedt zich naar het LOTUS-slachtoffer (oefenslachtoffer) en gaat meteen aan de slag.

‘We willen zo realistisch mogelijk in de context trainen’

Wat hem betreft heeft-ie geluk dat hij hier meteen kon oefenen. “De omgeving zag er superrealistisch uit, het leek wel een flat in een oorlogsgebied en het was een complete chaos. Een situatie die je als militair zo mee zou kunnen maken. Je hebt het protocol om je aan vast te houden, maar door de chaos om je heen moet je improviseren. Zo’n ruimte helpt om je voor te stellen wat je als gewondenhelper voor de kiezen kunt krijgen.”

Precies wat Leenhouwers wilde bereiken. “We willen zo realistisch mogelijk in een authentieke context opleiden en trainen. Zo’n setting helpt bij de motivatie: het gebouw en de omgeving geven betekenis bij het uitvoeren van je geneeskundige werk. Je leert optreden in een dergelijke omgeving, wat lang niet altijd makkelijk is. Daarbij spreekt het meer aan om hier te leren, dan in een steriele omgeving.”

Militairen staan te midden van de brokstukken van een woonkamer te wachten tot de medische casus begint. — De nagebootste situaties in het nieuwe trainingscentrum zijn bijna niet van echt te onderscheiden.

De gang naar een van de oefenkamers, met een gat in een van de muren.

Andere manier van opleiden

Zelfstandiger leren, een sterke digitale leeromgeving: het DGOTC heeft in de afgelopen jaren een omslag gemaakt. In plaats van informatie zenden naar de cursisten, is de nadruk komen te liggen op het actief verwerven en behouden van kennis en vaardigheden. Voor bijvoorbeeld gewondenhelpers is het medische een neventaak binnen hun vakgebied. Het is wel zaak dat die medische kennis goed blijft ‘hangen’. Het oefengebouw past in die switch naar een andere manier van opleiden: leren in een aansprekende omgeving.

In iedere ruimte een ander tafereel

Het oefengebouw is geschikt voor militairen van alle krijgsmachtdelen. Zo is de zijkant van het pand ingericht als een achterkant van een schip, inclusief trap naar de brug, bolders en een scheepsbel. Aan elk detail lijkt te zijn gedacht. In het gebouw is tevens een machinekamer, een slaapvertrek en een kombuis te vinden. De gangen in het pand verraden weinig onheil, maar achter elke deur is een ander oefentafereel gecreëerd.

Een nagebouwde brug van een schip, inclusief gedimd rood licht. — In het oefengebouw bevindt zich een nagebouwde brug van een schip, inclusief gedimd rood licht.

Leenhouwers geeft uitleg over het marinegedeelte van het oefengebouw, terwijl hij buiten voor een nagebouwd helikopterdek staat.

Compleet andere situatie

Een verdieping lager is een compleet andere situatie gesimuleerd. Dit is de vleugel waar soldaat Jasper aan het werk was. Een woonkamer, keuken en slaapkamer zijn er volledig verwoest door een grote klap, alsof er vlakbij een raket is ingeslagen.

Een flinke plas bloed verraadt onheil

Wie verder door het gebouw loopt ziet in de andere vleugel weer een andere context. Daar is een woonappartement ingericht waar alles pais en vree lijkt. Even verderop zit achter de deur een hotelkamer en een lobby. Deze hadden zo op een boekingswebsite kunnen staan, ware het niet dat een flinke plas bloed onheil verraadt.

Een keurig ingerichte en normaal uitziende woonkamer met televisie aan de wand, bloemen op de bijzettafel, schilderij aan de muur en gitaar in de hoek. — Er zijn ruimtes ingedeeld als bijvoorbeeld woonkamer en keuken.

Een zwarte keuken met tal van potten en pannen op het witte aanrechtblad.

Ongekend in Nederland

Het zijn allemaal aparte trainingsruimten waar meerdere groepen tegelijk gebruik van kunnen maken. Niet enkel de deelnemers zijn enthousiast. Sergeant van de mariniers Thijs (Medic Instructiegroep) draait als een van de eerste eenheden non-spoed en non-trauma casussen in het gebouw.

‘Zoiets hadden we nog niet in Nederland’

“Zoiets hadden we nog niet in Nederland”, zegt hij. “Het liefst behandel je een patiënt natuurlijk in een kliniek of op de operatietafel, maar dat laat ons werk niet altijd toe. Juist vóórdat iemand in het hospitaal belandt kun je het verschil maken. Dit gebouw helpt enorm om dat te trainen. De sfeer, de ruimtes: alles sluit heel goed aan op situaties die militairen echt kunnen treffen in een hedendaags conflict.”

Een kinderstoel en kinderspeelgoed bedekt door stof, te midden van brokstukken.

Puin en scherfvest

Opleider sergeant-majoor Annik Timmerman krijgt al een glimlach als hij over de oefenruimte begint. “Het is bijna eng hoe echt alles lijkt”, vertelt hij.

Sergeant-majoor Annik Timmerman kijkt recht in de camera. — “Vorm je dan maar eens een beeld van de omgeving waarin je kan belanden en als gewondenhelper je werk moet doen. Dit oefengebouw helpt hier echt bij", zegt opleider sergeant-majoor Annik Timmerman

“De mensen die hier opgeleid worden zijn veelal net begonnen als militair. Vorm je dan maar eens een beeld van de omgeving waarin je kan belanden en als gewondenhelper je werk moet doen. Een slachtoffer dat niet meewerkt, je wapen dat in de weg hangt, puin om je heen, scherfvest om, meubels die je ruimte beperken…Dit oefengebouw helpt hier echt bij", vertelt de opleider.

Ook kunnen zo meer opleiding op maat worden geboden. "We beginnen met leertaken, soms ondersteund door een digitale leeromgeving. Daarna gaan de cursisten aan de slag in en om het gebouw. We beginnen ‘simpel’ met een enkele ruimte en verhogen de complexiteit naarmate de opleiding vordert. Om de casussen moeilijker te maken kunnen we geluid en rook toevoegen aan de al chaotische situatie.”

‘Het simuleren van een dergelijk optreden is ontzettend moeilijk’

Een op een te vertalen

Het simuleren van een dergelijk optreden is ontzettend moeilijk, geeft hij aan. “Ik ben net terug uit Duitsland, waar ik 5 weken lang Oekraïense militairen les heb gegeven in medisch optreden. Onze oefenruimtes hier in Hilversum zijn een op een te vertalen met wat zij thuis in Oekraïne aantreffen. Daar is dit gewoon realiteit. Zo goed dat we dit hebben: mocht een collega ooit in zo’n situatie terechtkomen, dan kom je door de oefening sneller bij je kennis en weet je hoe je met zo’n situatie moet omgaan. Je bent voorbereid.”