Landmacht rijdt naar oosten NAVO-verdragsgebied
Achthonderd militairen, tweehonderd voertuigen en elfhonderd kilometer af te leggen in totaal vier dagen. Met een strategische roadmove van Duitsland naar Litouwen bewees de landmacht afgelopen week, snel naar de oostflank van het NAVO-gebied te kunnen verplaatsen. Een training én een test: “Voorbereid, voor het geval dat.”
Tekst: Kapitein Saminna van den Bulk | Foto: Korporaal-1 Wessel Zuijderduin
Vrijdag 9 mei
“Romeo, hier Bravo. Comms luid en duidelijk, over.” Op de plaat van de Trüppenübungsplatz van het Duitse Oberlausitz ten oosten van Dresden zijn de voorbereidingen op de strategische verplaatsing naar Litouwen in volle gang. Wapens worden ingeladen, de laatste groenbruine camouflagelappen worden geprepareerd op de Fenneks, de verkenningsvoertuigen. Zij vormen samen met meer zwaar materieel de eerste colonne van het eerste konvooi.
‘Eerste keer in achttien jaar dat ik dit meemaak’
“De puntjes gaan op de i”, vertelt ritmeester Dirk. “Het is de eerste keer in achttien jaar dat ik dit, zo’n grote strategische verplaatsing, meemaak.” Alles gebeurt in een operationele mindset. “De verkenners gaan eerst de poort uit, gevolgd door de Forward Command Post van 13 Lichte Brigade. Daarna volgen in de colonnes onder meer de battlegroup en vuursteun.”
Focus op warfighting
“Sinds de Russische inval in Oekraïne is de manier van denken volledig op warfighting komen te liggen. Door een strategische verplaatsing willen we laten zien dat we lange afstanden op de wielen kunnen afleggen naar een inzetgebied, als daarom wordt gevraagd. Natuurlijk is de oefening ook bedoeld om onze spierballen te tonen aan de vijand.” Dichter bij een ‘echte’ deployment ga je niet komen. De focus is dan ook scherp.
“Tijdens zo’n verplaatsing kan van alles gebeuren. Voertuigen met pech of botsingen, bijvoorbeeld. Je moet het een keer oefenen om te kijken hoe mens en materieel dit ervaren. Heelhuids aankomen, dat is waar we op inzetten.”
Twee konvooien, om en om
Op vrijdag 10 mei vertrok het eerste konvooi met vijf colonnes van de Duitse kazerne. In deze ‘pakketten’ reden maximaal twintig voertuigen, waaronder Fennek-verkenningsvoertuigen, Boxer-pantserwielvoertuigen, Mercedes Benz-terreinwagens en Scania Gryphus-transportvoertuigen. De rit voerde naar de eerste rest over night in het Poolse Léznica Wielka-Osielde, waarna de militairen de tweede dag langs Warschau naar de luchtmachtbasis te Suwałki reden. Diezelfde dag vertrok het tweede konvooi van Duitsland naar Polen. De derde etappe van de tocht ging door de Suwałki-corridor. Dit is het grensgebied tussen Litouwen en Polen: de strategische strook tussen het Russische Kaliningrad en Wit-Rusland.
Zaterdag 10 mei
Een indrukwekkende stoet van militaire voertuigen buldert om 0745 voor de poorten van de kazerne. Korporaal-1 Jurriën geniet bovenluiks nog even van de buitenlucht. De komende uren verdwijnt hij namelijk voor uren achter het stuur van de Fennek. “Ik heb er wel zin in. De rit wordt vast mooi met de collega’s op de bak. Beetje lachen, praten, snacken en rijden: dat is wat ik verwacht. Maar het wordt ook lang zitten. We komen vanzelf in Litouwen, moet je maar denken.”
Klokslag 0800 rolt hij in de eerste colonne van het kazerneterrein. Dit 'pakket' wordt een uur later gevolgd door een tweede.
Alles nog compleet?
Al snel is de grens met Polen in zicht. Op de border crossing wordt de stoet opgevangen door de Poolse militaire politie en MOVCON, die alle transporten voor Defensie verzorgt. Adjudant Angelo van 120 Deploymentcompagnie vangt de militairen op. “Als MOVCON begeleiden we het hele proces samen met de Poolse en straks Litouwse collega’s. Op de parkeerplaats wordt allereerst een briefing gehouden over onder meer verkeersregels. Wij houden verder in de gaten waar de verschillende colonnes zich bewegen door het gebied. Op de rust- en tankpunten gaan ze ons ook weer zien. Zijn er bijzonderheden, is alles nog compleet, houden de collega’s voldoende rust? Dat zijn de vragen die wij stellen.”
‘Een geoliede machine’
Met veertig jaar bij ‘de baas’ is Angelo wel wat gewend. Toch maakt de grootte en de verplaatsing door meerdere landen de oefening redelijk uniek. “En waardevol, want je bouwt meteen netwerk op met je Poolse collega’s.” Vooralsnog loopt de reis voorspoedig. “Kijk, daar komt de derde colonne al aan. Bijna een geoliede machine.”
Mazzel
Na een rust onderweg en een lange rit over de snelweg komt het eerste konvooi aan in Léznica Wielka-Osielde. Wrijvend in de ogen en al rekkend komen de militairen de voertuigen uit. Niet adjudant verbindelaar Maurice, want die zat achterin de Boxer. “Ik moet ervoor zorgen dat alle verbindingen werken. Mochten er problemen zijn, dan kan ik die tijdens de rustmomenten verhelpen. Dat is nog niet nodig geweest. Ik heb mazzel: ons voertuig zit niet vol, dus ik heb alle ruimte. Beetje kokkerellen, beetje bovenluiks meekijken. Als je geen chauffeur bent is deze verplaatsing best relaxed.”
Van wielnaad tot ruitenwisser worden de voertuigen gecheckt. Dan spannen de militairen de poncho’s en komen de slaapzakken tevoorschijn, terwijl de volgende colonnes binnendruppelen op de eerste rest over night.
Steadfast Defender
Steadfast Defender is de grootste NAVO-oefening sinds de Koude Oorlog. Negentigduizend militairen uit 32 lidstaten doen eraan mee. De training van de Nederlandse landmachters begon al in april. Fase een van de oefening was de alarmering, gevolgd door een wateroversteek in het Overijsselse Olst. In fase twee volgde een tactische training in Duits oefengebied. Fase drie is de wegverplaatsing. Tijdens fase vier oefenen de militairen nog in Litouwen. Begin juni keert al het materieel terug naar Nederland.
Zondag 11 mei
Het is 0830 wanneer pakket twee zich voorbereidt op het vertrek. Pakket een is alweer op de weg. Een man spurt met zijn kinderen over het grasveld voor zijn huis. Met de telefoon in de hand is hij klaar om de troepenverplaatsing vast te leggen. Hij is niet alleen. Ook vanaf de parkeerplaats voor de nabijgelegen supermarkt trekt de groene voertuigenstreng in het kleine Léznica Wielka-Osielde alle bekijks.
Dag twee is aangebroken, de zwaarste van de drie. Het is zeker zes uur rijden tot de eerste stop in Zegzre. Daar aangekomen heeft korporaal Jurriën het wel gehad. “Is pittig, man. Uren achter elkaar rijden en concentreren, dat valt niet mee. We maken er op de bak het beste van, maar ik ben wel erg blij dat ik even mijn benen kan strekken.”
Iets minder scherp
Dat is voor korporaal-1 Sil niet anders. “Ik ben toch iets minder scherp dan vanochtend”, zegt hij glimlachend. “Ik bestuur de Boxer, een redelijk groot voertuig. Een goede tik aan het stuur en je zit op de andere rijbaan. Het is continu scherp blijven, helemaal in de kleine dorpjes en gehuchtjes. Toch vind ik de roadmove ontzettend gaaf om te doen. We hebben een goede sfeer op de bak, we rijden dwars door Polen met allerlei verschillende voertuigtypes in de colonne. Dat maakt de rit bijzonder.”
Eindstation tweede etappe
De tocht voert naar Suwałki, een stadje in een groen en glooiend gebied. Het is het eindstation van de tweede etappe van de roadmove. Brigadegeneraal Gert-Jan Kooij van 13 Lichte Brigade klautert de Boxer uit. Ook hij zit al twee dagen opgevouwen in het voertuig. “Als mijn mensen het doen, doe ik het zelf ook”, zegt hij, terwijl hij zijn veldbed prepareert op de Poolse luchtmachtbasis.
De wegverplaatsing is een oefening, maar ook een vorm van afschrikking. “Ik heb mijn hele leven in vrijheid geleefd. Gezien de dreiging van vandaag weet ik niet of mijn kinderen straks hetzelfde kunnen zeggen. De dreiging vanuit de oostflank van ons verdragsgebied neemt toe. Onze kracht is om snel naar en door complex terrein naar het operatiegebied te verplaatsen, klaar voor het gevecht. Onze eigen bevolking en die van de bondgenoten kunnen op ons rekenen hen te beschermen.”
Gevoel van dreiging
Het gevoel van dreiging is in Nederland niet groot. In Polen en Litouwen is dit wel anders, schetst de generaal. “Rijdend door de straten zag ik mensen zwaaien, duimen opsteken en het V-teken maken. Vrijheid, dat is waar wij voor zijn. Het laat zien waar we het voor doen.” Steadfast Defender is daarmee een oefening én een proef. “Door samen te werken in de volledige keten met alle combat-eenheden en ondersteuners, leren we geïntegreerd op te treden. We proberen dit om te kijken waar we tegenaan lopen en waar we beter kunnen worden.”
Maandag 12 en dinsdag 13 mei
Terwijl het tweede konvooi de tweede etappe aflegt, beweegt het eerste konvooi van het Poolse Suwałki naar het Litouwse Kazlų Rūda. Het gebied is een belangrijke strook aan de oostflank van het NAVO-gebied. Aan de ene kant bevindt zich het Russische Kaliningrad, aan de andere zijde Wit-Rusland. De gap is een strategisch belangrijk punt. De strook is namelijk het enige stuk vasteland dat de Baltische staten met de NAVO-bondgenoten verbindt.
De border crossing gaat bijna ongemerkt. In slechts een half uur is de corridor doorkruist. De Litouwse militaire politie neemt de begeleiding over. De colonnenummers worden gewijzigd, de voertuigen worden gecheckt. Hier en daar verschijnt een energiedrankje.
Het is de laatste fase, want de tocht naar Camp Jonas in Litouwen duurt slechts twee uurtjes. Op de plaat worden de colonnes opgewacht door kapitein Richard van de operationele logistiek. Handen worden geschud, schouderkloppen uitgedeeld en dan is het over naar de orde van de dag. Voertuigen aftanken en spullen uitpakken, alsof een strategische verplaatsing van drie dagen de normaalste zaak van de wereld is.
Missie volbracht?
Generaal Kooij: “Ik heb allemaal professionals gezien die geïntegreerd samenwerkten. Onze mensen hebben het fantastisch gedaan. We beschikken niet alleen over goede mensen, maar ook over degelijke spullen.” Slechts drie voertuigen werden afgesleept naar Litouwen. “Dat is uitzonderlijk goed en ook een groot compliment aan de collega’s van herstel. Zij werkten met man en macht om de voertuigen rijdende te houden over zo’n grote afstand. Dus ja, wat mij betreft hebben we met al onze eenheden onze kracht laten zien. Wij zijn voorbereid, voor het geval dat.”
