Vijf jaar varende vrouwen bij de Onderzeedienst
De vlag hoeft niet uit en een groot feest om het succes te vieren komt er evenmin. Toch wil de Koninklijke Marine het moment niet zomaar voorbij laten gaan: het eerste lustrum van het moment dat vrouwen zijn gaan meevaren in de mannenwereld die de Onderzeedienst (OZD) tot 2019 was. In totaal 15 vrouwen zijn er inmiddels actief op Zr.Ms. Dolfijn, Zr.Ms. Zeeleeuw en Zr.Ms. Bruinvis. Daarmee is dat wat begon als een pilot heel goed geslaagd. “Het is helemaal niks bijzonders; dat maakt de buitenwacht er vooral van”, vinden de vrouwen zelf.
Tekst: Evert Brouwer | Foto: MCD, Onderzeedienst
Alle vier hebben ze bewust voor de Koninklijke Marine gekozen en vervolgens, zonder enige schroom, voor de Onderzeedienst: korporaal LDGD Jeanine, korporaal LDGD Pien, matroos-2 LDV Myrthe en luitenant ter zee 2OC Sam. Jeanine zei ruim drie jaar geleden de thuiszorg in Hengelo vaarwel, nadat ze met een nichtje mee was geweest naar een open dag bij de marine. “Tijdens een presentatie van de Onderzeedienst bij de Eerste Maritieme Militaire Vorming werd ik direct enthousiast. Ik heb gebeld met Fabienne, een collega die al bij de OZD zat. Over details. Hoe het zit aan boord met privacy, met aan- en uitkleden in dezelfde ruimte? ‘Is geen probleem’, zei ze. En dat klopt helemaal.”
‘Nooit spijt gehad van mijn keuze voor de Onderzeedienst’
Nachtzuster
Als Jeanine en collega Myrthe op de foto worden gezet in de buik van Zr.Ms. Zeeleeuw, schalt ‘Nachtzuster’ van Doe Maar uit de luidsprekers in de drukke torpedobergplaats. Gevolgd door, hoe kan het ook anders, ‘Yellow Submarine’ van The Beatles. Een plagerijtje van collega’s. Het hoort erbij, ook voor de opstappers; iedereen moet eraan geloven. “De sfeer aan boord van een onderzeeboot en ook de hiërarchie zijn totaal anders dan boven water”, zegt Jeanine. “Ik zou bij de marine ook niet zo snel meer voor iets anders kiezen dan de Onderzeedienst. Nooit spijt gehad van mijn keuze.”
‘Ze zien me gewoon als een van de bemanningsleden’
Jeugddroom waarmaken
Sam, navigatie-officier op Zr.Ms. Zeeleeuw, heeft even getwijfeld of ze wel zou meewerken aan dit artikel. “Daar gaan we weer, dacht ik: gaan ze er tóch iets speciaals van maken. Dat is het niet en dat is het ook nooit geweest”, laat ze heel nadrukkelijk weten. “Er is volgens mij meer seksisme in de burgermaatschappij dan bij ons.”
Ze liet in 2016 een afgeronde studie Geschiedenis achter zich om alsnog haar jeugddroom waar te maken. Ze was direct ‘om’ toen op het Koninklijk Instituut voor de Marine in Den Helder de werving voor de pilot begon. “Die mannen waren zó enthousiast, de dynamiek trok me direct.” Het betekende wel pionieren. “Ik had toen niemand om mee te sparren. Gelukkig bleken die mannen bij de Onderzeedienst gewone mensen”, zegt ze lachend. “Ze gaven me direct het gevoel dat ik helemaal niet speciaal was en zagen me als ‘een van de bemanningsleden’. De generatie die na 2019 bij de marine is gekomen, weet ook niet beter dan dat er bij de Onderzeedienst gemengd wordt gevaren.”
‘Iedereen aan boord wil je helpen’
Geen make-up-avondjes
Voor Myrthe is het al helemaal de gewoonste zaak van de wereld. Met een kersvers MBO-diploma Banketbakker op zak stapte ze meteen bij de Onderzeedienst naar binnen. “Iedereen aan boord wil je helpen”, zegt ze. Zij voelt zich daardoor thuis op Zr.Ms. Dolfijn. “Ik ben pas een week of vier op zee geweest, maar dat is zeer goed bevallen. We zijn met vier vrouwen aan boord.”
Dat de vrouwen aan boord af en toe samen in een groepje zitten, vindt Pien niet meer dan normaal. “Het gebeurt af en toe dat je elkaar opzoekt, zeker als je dezelfde dienstgroep hebt. Maar dat gebeurt net zo goed bij de mannen. Het leidt bij ons heus niet tot make-upavondjes.”
‘Met een flipper hoor je er écht bij; dat geldt voor iedereen’
Ervaring èn flipper
Pien, afgestudeerd MBO-Verpleegkunde (met HBO-specialisatie psychiatrie), fungeert tijdelijk als walondersteuner voor de logistieke dienst aan boord en als ziekenverpleger van Zr.Ms. Bruinvis. “Het verschil met boven water is dat je tegen andere zaken aanloopt. Ja, ook letterlijk in die kleine ruimte. Op de Groot Bovenwaterschepen kun je terugvallen op een arts aan boord. Op een onderzeeboot ben je als korporaal grotendeels op jezelf aangewezen of op contact met de wal.”
De verpleegkundige heeft na drie jaar bij de Onderzeedienst heel wat ervaring opgedaan en bovendien de felbegeerde flipper, het insigne van de Onderzeedienst, bemachtigd. “Ja, dat is wel ‘een dingetje’. Dan hoor je er echt bij. De flipper is bijna meer waard dan je rang aan boord. Inmiddels zijn er bij alle dienstgroepen binnen de Onderzeedienst vrouwen te vinden die ‘m dragen. Dat is echt een bijzonder mooie mijlpaal.”
