‘Open dag’ oefening Sandy Coast in trek
Een heerlijk zonnetje en veel bekijks voor de schepen van een internationaal vlootverband van mijnenjagers. De horeca rond de haven van Delfzijl en de deelnemers aan de internationale oefening Sandy Coast 23 hadden afgelopen weekeinde bepaald geen klagen. “We hebben ruim achthonderd bezoekers geteld hier op HMCN Shawinigan”, aldus luitenant ter zee Robert Moore van de Canadese marine. Zes van de twaalf deelnemende schepen hielden ‘open huis’, en dat hebben ze geweten.
Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: sergeant-majoor Aaron Zwaal
Al opmerkelijk vroeg is het druk aan de Handelskade West. Op deze zeer warme dag is het nabijgelegen ouderencentrum uitgelopen voor de manifestatie. “We komen hier vaker op zondagmorgen een kopje koffie drinken”, zegt een van de dames op het terras van hotel De Boegschroef, “maar nu is het zoeken voor een plekje uit de zon.”
‘Sem, de vader van ons vriendje maakt deze boten’
Maar er is meer belangstelling, zoals van de landelijke en de regionale pers. De bezoekers van het terras raken helemaal enthousiast als ze Ronald Niemeijer, de razende reporter van het populaire ‘Expeditie Grunnen’ op RTV Noord, richting Zr.Ms. Makkum en de Shawinigan zien lopen.
Oefening Sandy Coast 23
Ons land is tot 1 september gastheer van de internationale mijnenbestrijdings- en havenbeschermingsoefening Sandy Coast 23. Hieraan doen dit jaar vijfhonderd militairen en schepen uit zes NAVO-landen mee. Tijdens Sandy Coast 23 trainen de deelnemers op het explosiefvrij maken van havens en zeegebieden. Dat gebeurt onder meer door het inzetten van oefenmijnen en onderwater-‘drones’ zoals de Remus (Remote Environmental Monitoring Units). Het oefengebied beslaat een deel van de Noordzee boven de Waddeneilanden, waar nog regelmatig echte mijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden gevonden. De reguliere scheepvaart is verzocht duizend meter afstand te houden en de vangst van mogelijke (oefen)mijnen buiten dat gebied direct te melden.
Door gezamenlijk te oefenen en kennis uit te wisselen kunnen de deelnemers zich voorbereiden op hun daadwerkelijke inzet, waar ook ter wereld. De Koninklijke Marine is aanwezig met het hydrografisch opnemingsvaartuig Zr.Ms. Luymes, de mijnenjagers Zr.Ms. Vlaardingen en Zr.Ms. Makkum en het duikvaartuig Hydra. De buitenlandse eenheden komen uit Canada, Duitsland, Polen, België en het jongste NAVO-lid Finland. Sandy Coast heeft jaarlijks plaats, beurtelings in Nederland en België.
Tall ships
Bram uit Amsterdam, die de trip naar de haven per trein heeft afgelegd, laat zich niet afleiden door de aanwezigheid van die verslaggever en camera. “Ik heb een missie. Ik verzamel stempels van voornamelijk tall ships en laat me niet zo snel van mijn stuk brengen.”
‘Het kost veel tijd, maar dat heb ik ervoor over’
Hij laat trots een rood boekje zien met bewijzen dat hij op allerhande schepen is geweest. “Het kost veel tijd, ik moet soms lang wachten, maar dat heb ik ervoor over.”
Hij is vooral geïnteresseerd in het Poolse vlaggenschip, de ORP Kontradmiral Xawery Czernicki, maar dat kan helaas niet worden bezichtigd. Niet minder trots is hij als luitenant ter zee Rob Moore op het Canadese Maritime Coastal Defence Vessel HMCS Shawinigan zorgt voor stempels, ook van de naastgelegen Summerside. “Twintig jaar ben ik al bezig en ik denk dat mijn boekje nu eindelijk vol komt.”
Kleintje
Marcel uit het naburige Scheemda is met zijn neefjes, de tienjarige tweeling Demi en Jayden, te vinden op het hydrografische opnemingsvaartuig Zr.Ms. Luymes. Ze rennen de trappen op en af. “Sem, de vader van ons vriendje, maakt deze boten”, roepen ze enthousiast tegen iedereen die het wel of niet wil horen. “Dit is trouwens maar een kleintje hoor, want we zijn in Den Helder op het grootste schip van de marine geweest”, pochen de twee, ongetwijfeld doelend op het logistiek ondersteuningsschip Zr.Ms. Karel Doorman.
Dubbelrol Luymes
Laat commandant luitenant ter-zee der eerste klasse Ide Nijman het maar niet horen. ‘Zijn’ Zr.Ms. Luymes speelt in de oefening Sandy Coast een prominente (dubbel)rol. De bodem van de Waddenzee wordt weer eens aan een grondig onderzoek onderworpen, dat is de kerntaak van het schip. Maar er is ook een Belgische staf aan boord, die binnen Sandy Coast 23 de Nederlandse en Belgische schepen aanstuurt. De onderlinge samenwerking moet worden geoefend.
‘De mensen zijn belangstellend naar wat we doen bij de marine’
“Op dit moment beschikken deze collega’s niet over een commandofregat”, legt LTZ 1 Nijman uit. “BNS Godetia is na ruim vijftig jaar met pensioen. Met slechts 23 man aan boord van ons relatief grote schip hebben we ruimte voor nog een kleine twintig opstappers. We maken graag plaats. Ook voor de bezoekers. Het valt me op hoe belangstellend de mensen zijn naar wat we doen. Een goede zaak, want wellicht dat we hiermee bij jongeren interesse wekken voor de marine.”
Botenman
Dat zou zomaar Ramon kunnen zijn, de jongste zoon van Maarten Balster uit Roderwolde (Drenthe). Deze ‘botenman in hart en nieren’ en zijn zoon bekijken de lanceerinstallatie van de rubberboot van de Luymes zorgvuldig. “Hij studeert natuurkunde in Delft”, legt Balster senior uit, “en hij heeft net als ik interesse voor scheepsbouw en verbindingstechnieken. Dit systeem komt zonder twijfel uit Hamilton in Nieuw-Zeeland”, zegt de werknemer van Dok en Scheepsbouw Woudsend zelfverzekerd.
Oekraïense militairen
Ondertussen loopt het vol op de minenjagdboot Bad Bevensen en het naastgelegen Finse mijnenbestrijdingsvaartuig Vahterpää. Een viertal mannen staat vanaf de kade het schouwspel te bewonderen. Ze zijn duidelijk mindervalide, en dan is de valreep letterlijk een struikelblok.
‘Als de oorlog voorbij is, valt er voor deze schepen vast heel veel te doen’
“Wij zijn militairen uit Oekraïne en revalideren hier in Nederland”, verklaart een van de vier in het Engels. Ze regeren verbaasd als ze horen dat president Zelensky net is geland op Vliegbasis Eindhoven. “Dan hadden we misschien daar moeten zijn. Maar het is goed om hier te zien dat jullie de zeeën veilig houden. Als de oorlog voorbij is, valt er voor deze schepen veel te doen.”
