Tekst kapitein Charlotte Snel
Foto sergeant-majoor Cristian Schrik, Mediacentrum Defensie

Eén team, twee taken

De eerste F-35’s van de Koninklijke Luchtmacht zijn vanmiddag aangekomen in Polen. Vanaf vliegbasis Malbork in het noorden van het land nemen de gevechtsvliegtuigen in februari en maart de bewaking van het NAVO-luchtruim boven Oost-Europa voor hun rekening. Naast deze zogeheten ‘Air Policing’ zal er tevens volop getraind worden met bondgenoten. “Dit is uiteindelijk waar je het voor doet.” 

Bijna drie jaar geleden sprong luitenant-kolonel Guido Schols als commandant van 322 squadron op een rijdende trein die in no time langs verschillende stations denderde. Na het pittige opwerktraject van de F-35’s volgden tal van oefeningen én een eerste missie in Bulgarije. Nog geen jaar later staan de luchtmachters aan de vooravond van een tweede inzet. Onvermoeibaar gaat Schols met het dubbele aantal kisten in Polen weer ‘tot nèt onder de pijngrens’. 

Begin van de middag landden de eerste Nederlandse F-35’s op vliegbasis Malbork, de rest volgt later vandaag.

‘Het Air Combat Command neemt veel werk uit handen’

U dacht, er kan nog wel een tandje bij? 

“Zeker! In Bulgarije stonden we met vier F-35’s stand-by voor onze bewakingstaak. Als er tussendoor tijd was, trainden we. Door dit keer acht kisten mee te nemen, kunnen we dit tegelijk doen. Vier F-35’s gaan, onder andere samen met Poolse MiG-29’s en Amerikaanse F-15’s, oefenen. Daarnaast bewaken twee van onze F-35’s 24 uur per dag het NAVO-luchtruim. Hiervoor hebben we de twee andere toestellen als reserve achter de hand. Zo is inzet gegarandeerd.” 

Met hoeveel militairen doen jullie dit? 

“We hebben 170 mannen en vrouwen mee ter ondersteuning; van logistiekelingen en onderhoudspersoneel tot force protection. Daarnaast lopen er op het moment nog pak ‘m beet twintig genisten van de Landmacht rond die het kampement opbouwen. Een aardige club weer, ja.” 

Twee F-35’s bewaken komende maanden 24 uur per dag het NAVO-luchtruim.
“De Russen zullen zeker de grens weer opzoeken, wij zullen opnieuw duidelijk maken waar deze ligt”, aldus overste Guido ‘Plebs’ Schols.

Zijn er lessen uit Bulgarije die u meeneemt op deze tweede missie?

“Absoluut. De opstelling van het containerkamp van waaruit we werken is veranderd. Alles staat nu dichter op elkaar, dat blijkt toch praktischer. Daarnaast hebben we naar aanleiding van onze ervaring in Bulgarije het pakket met reserveonderdelen dat meegaat wat aangepast.

Ook aan de planningskant zijn dingen veranderd. Het nieuwe Air Combat Command van de luchtmacht neemt op dat gebied veel werk uit handen. Deze collega’s regelen bijvoorbeeld het benodigde papierwerk, de diplomatieke onderhandelingen met Polen en de eerste verkenningen in het gebied. Heel fijn. Zo kunnen wij ons vol op onze taak focussen.”

Wat is uw verwachting van de komende maanden?

“Je kunt allerlei lessen meenemen, maar dit is weer een significant andere missie dan de vorige. Niet alleen gaan we met meer toestellen veel meer vlieguren maken, ook de weersomstandigheden verschillen. Er ligt hier nu vijf centimeter sneeuw, dat hebben we bij eerdere inzet nog niet meegemaakt. We gaan absoluut weer nieuwe ervaringen opdoen, maar dat moet ook hè. Voor wat betreft de Russische aanwezigheid in de regio verwacht ik hetzelfde als in Bulgarije. Ze zullen zeker de grens weer opzoeken en wij zullen opnieuw duidelijk maken waar deze ligt.”

‘We gaan weer nieuwe ervaringen opdoen, maar dat moet ook’

Hoe is de sfeer onder de militairen?

“Na de missie in Bulgarije hebben we nog tal van grote oefeningen gehad. Die trainingskalender loopt gewoon door, dat beseffen mensen zich vaak niet. Als je zoveel oefent, wil je ook een keer de poort uit. Iedereen is daarom vooral ontzettend gemotiveerd om hier komende maanden aan de slag te gaan. Dit is uiteindelijk waar je het voor doet.” 

Eerste-luitenant Jef de Wit

Onderhoudsofficier

“We gaan in Polen voor het eerst met de F-35’s in koudere omstandigheden opereren. Dat moeten we niet spannender maken dan het is. Die kisten kunnen wel wat hebben, maar je past de plannen op verschillende scenario’s aan. Hetzelfde geldt voor de infrastructuur. Omdat de Poolse luchtmacht niet met de F-35 vliegt, moesten we delen van de vliegbasis anders inrichten. Zo hebben we letterlijk gaten in de deuren van de hangar gemaakt om de vliegtuigen tijdens onderhoud te voorzien van gekoelde lucht. Ook de shelters waar de kisten onder staan, verzorgen we zelf. Het is geen kwestie van de boel neerzetten en je dagelijkse rondjes vliegen, er komt veel meer bij kijken.

Voor onderhoud heb ik veertig collega’s bij me met ieder een eigen specialisme. Omdat de kisten vanwege de bewakingstaak continu inzetbaar moeten zijn, draaien wij ook 24-uursdiensten. Het zal zeker aanpoten worden, maar we hebben meermaals bewezen dat we dit kunnen, ook met een groot aantal kisten tegelijk. We zijn klaar voor wat er gaat komen.”