Biertje in de hand, terug in de tijd

We Have Ways Fest maakt Tweede Wereldoorlog tastbaar

Combineer wereldberoemde historici met demonstraties van militair materieel, de ontspannen sfeer van een festival en je bent op ‘We Have Ways Fest’ in Engeland. Initiatiefnemer James Holland: “Hier zie en voel je de Tweede Wereldoorlog.”

Het is een enigszins vreemde gewaarwording, een veldmuts van de Gele Rijders tussen alle Britse uniformen uit de laatste wereldoorlog. Maar de leden van de Garrison Artillery Volunteers, een groep die Britse artillerie-eenheden uit de Tweede Wereldoorlog uitbeelt, zijn niet onbekend met Nederland.

Ze hebben een vriendschappelijke relatie met ons Korps Rijdende Artillerie en staan in september zelfs met hun historische geschut op het artillerieschietkamp, vertelt groepsleider Keith Brigstock. “We hebben zelfs Belgische, Nederlandse, Tsjechische leden en een aantal vrijwilligers op Malta."

Divers programma

De levende geschiedenisgroep demonstreert iets later op de dag zijn kunsten. Een volledige artilleriebatterij van 25-ponders met bijbehorende trekkers stelt zich op voor een groot publiek en vuurt een aantal salvo’s af, precies zoals Britse artilleristen dat tachtig jaar geleden deden.

Op een ander moment in het weekend vertelt Katrin Himmler over haar beruchte oom Heinrich, spreekt militair historicus Max Hastings over Churchill en haalt de 96-jarige veteraan Jack Mann herinneringen op over zijn tijd in de Special Air Service (SAS).

Vrienden in de pub

Het is precies die diversiteit van het festival waar historicus James Holland naar zoekt. Samen met cabaretier Al Murray maakt hij de populaire podcast ‘We Have Ways of Making You Talk’ waarvan het festival een verlengstuk is. Holland schreef meerdere boeken over het onderwerp en Murray komt uit een familie van Britse parachutisten en is ook historicus. Elke week praten beide heren een uur vol over militaire gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog.

“We zijn geïnteresseerd in meerdere aspecten van de Tweede Wereldoorlog. In de podcast nodigen we historici uit om daarover te praten. Zoals vrienden in een pub. Die sfeer wilden we naar een festival halen, zodat onze luisteraars en andere geïnteresseerden bij het gesprek zitten en mee kunnen praten.”

Veel voertuigen

“Maar we zijn ook een beetje nerds als het om uitrusting gaat”, geeft Holland toe. “Dus ook daarvan is een grote hoeveelheid aanwezig. Ik denk dat je, naast de geschiedenis uit boeken, ook veel kunt leren door het bekijken van voertuigen en objecten. Hoeveel weegt de uitrusting van een militair, hoe voelt het om in een voertuig te stappen en hoe ruikt die?”

De hoeveelheid verschillende voertuigen op het festival laat volgens Holland ook de enorme technologische ontwikkeling tijdens de oorlog zien. “Dat kun je zeggen, maar door ze hier te zien, is het veel beter voor te stellen.”

Lachen om oorlog?

Ander belangrijk component van dit driedaagse evenement is de Britse humor, maar kan dat wel als het om oorlog gaat? “Al en ik zijn twee vrienden die over de geschiedenis praten en met twee vrienden worden er al snel grappen gemaakt. Maar we zijn ook heel serieus. Hoewel Al van beroep cabaretier is, is hij ook een belezen historicus.”

En zodoende is het ’t ene moment muisstil wanneer de Nederlandse holocaustoverlevende Maurice Blik vertelt over zijn naoorlogse familietrauma. En menig bezoeker zit met een brok in de keel bij de ‘Family Stories’, waarbij oorlogsbelevenissen van familieleden worden voorgelezen. En ’s avonds joelt het publiek weer bij zowel de betere als slechtere klassieke oorlogsfilms.

Gelijkgestemden

Holland denkt dat een festival als deze de interesse in de Tweede Wereldoorlog levend houdt. “Op school moest je geschiedenis volgen terwijl je bezig was met hele andere dingen, zoals jong zijn en achter de meisjes aan zitten. Maar je ziet dat als mensen ouder worden en hun horizon verbreden, ze vaak weer terugkomen bij de historie. Dat hoor je niet over scheikunde of natuurkunde”, grapt Holland. “Je kunt zelf kiezen wat je interessant vindt aan de geschiedenis en op het festival kan dat onder gelijkgestemden.”