Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto sergeant Aaron Zwaal

Nieuw rangeervoertuig voor defensie-treinspecialisten

Jaarlijks rijden zo’n honderd treinen met defensiematerieel naar verschillende oefenterreinen of inzetgebieden. Onder meer als gevolg van de inzet aan de Europese oostflank gebeurt dat steeds vaker. Via het spoor kunnen bij uitstek grote en zware spullen worden vervoerd en dat is ook nog eens duurzamer en goedkoper dan met ander transport. Reden te meer om een gloednieuw rangeervoertuig aan te schaffen.

Van alles een ‘treintje’ maken

Het samenstellen van treinen voor transport is een vak op zich. CV90-infanteriegevechtsvoertuigen, Leopard-bergingstanks, Boxer-pantserwielvoertuigen, Scania Gryphus-transportvoertuigen en ramvolle containers…Met de trein kun je veel tegelijkertijd vervoeren, mits je alles óp de treinstellen krijgt en daarvan een ‘treintje’ weet te maken. Dat laatste was nog weleens een dingetje, want het rangeervoertuig uit 1962 liet het defensiepersoneel nog wel eens in de steek.

Kolonel Heiligers: “Met één trein kunnen we tot 2.000 ton vracht vervoeren. Voor de beeldvorming: dat zijn zo’n 30 tot 35 zware rups- en wielvoertuigen of negentig volle zeecontainers.”

Neventaak

Het nieuwe exemplaar is dus een feest om mee te werken, vindt machinist Benji Kooiman. Als (burger) projectofficier railvervoer bij de Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO) is hij één van de vijf gelukkigen die als neventaak het voertuig mag besturen. Want zeg nou zelf, werk als dit is toch een jongensdroom?

Geen uitval meer wegens ouderdomskwaaltjes

Kooiman lacht: “Ja, misschien wel”, geeft hij toe. Maar tachtig procent van het werk wordt uitgevoerd door zijn collega die logistiek medewerker is. De overige gaten in het ‘machinistenrooster’ worden opgevuld door de drie treinplanners. Zij zijn dagelijks in de weer om alle vracht en ritten in te plannen met de defensie-eenheden en DB Cargo, het railtransportbedrijf dat het geheel uiteindelijk van A naar B vervoert.

Als een trofee met de afstandsbediening van hun nieuwe werktuig. Projectofficier railvervoer tevens machinist Benji Kooiman en commandant DVVO kolonel Merlijn Heiligers zijn maar wat blij.

Ouderdomskwaaltjes

Het nieuwe tweeweg-rangeervoertuig maakt het werk van de defensie-treinspecialisten veel efficiënter. Behalve dat de machine het niet laat afweten wegens ouderdomskwaaltjes, is ‘ie een stuk sterker. “Deze heeft een veel hogere capaciteit aan lucht waardoor we wagons sneller van de rem krijgen en meer gewicht kunnen trekken”, vertelt Kooiman. “We hoeven de trein dus niet op te splitsen en klaar te zetten op twee sporen.”

‘Doet-ie het wel of doet-ie het niet’

“Bovendien,” voegt commandant DVVO kolonel Merlijn Heiligers toe, “kunnen we hem ook makkelijker inzetten op een andere locatie dan thuisbasis ‘t Harde. Met zijn rubberbanden rijden we hem zo een dieplader op en af en het spoor op. Anders moet er een hijskraan aan te pas komen. Ook kunnen we ermee naar de BOS-pomp (een tankstation voor defensievoertuigen op de kazerne, red.) om hem af te tanken. We hoeven dus geen brandstofwagen meer op te voeren.”

De ‘treinentrekker’ is ook geheel op afstand bestuurbaar. Kooiman: “Heel handig wanneer je tegen een koplading aanrijdt, want daar heb je vanuit de cabine geen zicht op.”

Spannend

Gemak dient de mens. En niet te vergeten de planning van iedere rangeeroperatie. “Met het oude voertuig was het elke ochtend spannend: ‘doet-ie het wel of doet-ie het niet?’”, vertelt Kooiman. “We planden altijd reservetijd in, zodat we vertragingen konden opvangen. Die onbetrouwbaarheid vroeg veel personeelsuren. En soms kregen we het voertuig niet aan de praat en moesten we er alsnog een inhuren. Het ding kostte ons dus onnodig veel tijd en geld.”

Met het nieuwe tweeweg-rangeervoertuig is DVVO onafhankelijker geworden van externe partijen. Dat scheelt tijd én geld.

Geen doorsnee model

Het is een state-of-the-art voertuig, vat Heiligers de nieuwe variant samen. En met maar één exemplaar ervan binnen de hele krijgsmacht een bijzondere aankoop. “En geen doorsnee model”, weet de commandant.

‘Flink eisenpakket neergelegd’

“We hadden bij het Materieellogistiek Commando van de Koninklijke Landmacht een aardig eisenpakket neergelegd. Zij zijn daarmee de markt opgegaan en hebben er uiteindelijk voor gezorgd dat de Belgische leverancier Molcy een voertuig heeft gebouwd dat aan alle, minimale, wensen voldoet. Bij de overhandiging hebben we met z’n allen dan ook een klein feestje gevierd.”

DVVO nam het tweeweg-rangeervoertuig na een feestelijke onthulling in ontvangst.

Zwaar en veel materieel vervoeren

Materieel voor oefeningen en uitzendingen wordt meestal via een mix aan transportmiddelen vervoerd. De wijze hangt af van de aard van de spullen, de bestemming, tijdsframe en de wensen van de eenheid. Treintransport is in ieder geval erg handig als het gaat om veel en zwaar materieel dat via land een grote afstand moet overbruggen.

Bovendien heb je via het spoor vaak met weinig reisbeperkingen te maken. In Duitsland geldt bijvoorbeeld een weekend- en feestdagenverbod op zwaar wegtransport, maar niet voor treinverkeer. Daarbij kun je gemakkelijk ’s nachts reizen, wanneer het rustiger is op het spoor. Ook kom je met de trein vaak heel dichtbij de eindbestemming en is lang vervolgtransport vaak niet nodig; zeker niet in bijvoorbeeld Duitsland en Polen.

Verder is een treinrit in de meeste gevallen goedkoper en beter voor het milieu dan ander vervoer. Wat wel nadelig is, is de langere reisduur en de mindere mate van flexibiliteit. Treintransport moet langer van tevoren worden ingepland.