Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Paul Tolenaar

Eerste negen waterstofvoertuigen in gebruik genomen

Geen dure benzine en diesel of elektrische batterij die urenlang moet opladen, maar relatief betaalbaar en milieuvriendelijk waterstof. Met een kilo of zes in de tank kan een slordige zeshonderd kilometer worden gereden. Een tankbeurt duurt slechts een paar minuten en net als bij een elektrische auto is de uitstoot nul. Defensie nam deze week de eerste negen waterstofvoertuigen in gebruik. In september zullen dat er ruim dertig zijn.

‘Blij dat waterstof tot de alternatieven behoort’

Het gaspedaal hoeft maar lichtjes te worden ingetrapt en de auto zoeft soepeltjes weg. Geruisloos, als wuivend riet. De wegligging is zeer comfortabel. Accelereren gaat lekker vlot. En vergeet het uiterlijk van deze nieuwe generatie waterstofauto’s niet. De Toyota Mirai en Hyandai Nexo, die Defensie nu aan het wagenpark toevoegt, zijn 'knappe' verschijningen. Zeker de matte, legergroene demo-uitvoering.

Defensie heeft verschillende typen en uitvoeringen aangeschaft. De groene variant is een eenmalig demo-model. Met dit ‘paradepaardje’ moet de organisatie enthousiast gemaakt worden.

Alternatief

“Toen we jaren geleden gingen nadenken over de vervanging van het wagenpark door een milieuvriendelijk alternatief, ging het alleen maar over elektrische auto’s. Ik ben blij om te zien dat waterstof tot de alternatieven behoort”, vertelt brigadegeneraal Laurens Jobse, commandant Divisie Facilitair, Logistiek en Beveiliging bij het Defensie Ondersteuningscommando.

Brigadegeneraal Laurens Jobse is blij dat er verder wordt gekeken dan alleen de mogelijkheden van elektrische voertuigen.

Aan elektrische voertuigen kleven ook nadelen

Blindstaren

Volgens projectcoördinator Intern Wagenpark Beheer Dave Aben staart men zich momenteel inderdaad blind op elektrische voertuigen als dé ‘zero-emissie auto’ (zonder CO2-uitstoot, red.) van de toekomst. “Maar hier kleven ook nadelen aan”, legt de luitenant ter zee der 2e klasse oudste categorie uit. “De krijgsmacht heeft bijvoorbeeld zoveel auto’s in gebruik, dat de laadcapaciteit een uitdaging wordt. Als we volledig overgaan, moet de complete ondergrondse infrastructuur worden aangepast. Dat kost veel tijd, geld en capaciteit.”

Wat is waterstof?

Waterstof is een kleurloos, reukloos en smaakloos gas dat nog sneller vervliegt dan normaal gas. Het ontstaat door elektriciteit en water ‘samen te voegen' door middel van elektrolyse.

Onderzoeken hoe de auto’s zich in de praktijk gedragen

Negen

De negen nieuwe personenauto’s worden op verschillende plekken binnen de organisatie in gebruik genomen. “We willen de komende tijd onderzoeken hoe de auto’s zich in de praktijk gedragen, wat de gebruikers ervan vinden en wat eventuele bezwaren of juist pluspunten zijn”, verduidelijkt Aben.

Zo gaat er één naar het Opleiding en Trainingscentrum Rijden (OTCRIJ) voor het opleiden van instructeurs en één naar Schiphol. Hier wordt het ‘striping voertuig’ operationeel ingezet bij de marechaussee. Voor politietaken, onder meer om te kijken of ‘ie wel geschikt is voor achtervolgingen.

Er zijn twee merken aangeschaft en de voertuigen worden voor verschillende doeleinden ingezet. Bijvoorbeeld operationeel voor de marechaussee op Schiphol en ‘poolauto's’ voor defensiemedewerkers.

Voor- en nadelen

Maar met al die voordelen, waarom rijdt nog niet iedereen op waterstof dan? Aben: “Met name de kosten. Deze auto’s van circa zeventigduizend euro zijn duur. Elektrische auto’s zijn er al in veel meer, ook goedkopere uitvoeringen. Maar dan komt er soms wel een dure laadpaal bij die de kosten opvoert.”

Waarom rijdt nog niet iedereen op waterstof?

Een ander heikel punt is dat de bestuurder het waterstofvoertuig niet op iedere hoek van de straat kan ‘volgooien’. Er zijn op dit moment circa dertien waterstofstations verspreid over ons land. In Duitsland zijn dat er bijna honderd. Het draait bij het tanken overigens niet om liters, maar kilo’s. Afhankelijk van het type auto past er vijf tot zeven kilo in de brandstoftank. Het rijgedrag bepaalt vanzelfsprekend de actieradius: gemiddeld tussen de vijf- en zevenhonderd kilometer. En die lege tank is met een paar minuten weer gevuld.

Daarnaast gelden voor waterstofauto’s momenteel nog dezelfde beperkingen als voor LPG-voertuigen. Zo is er in sommige parkeergarages een LPG-verbod van kracht en mogen deze voertuigen niet in de Eurotunnel tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk komen.

Tanken met een waterstofauto kan op circa dertien locaties in Nederland. Een kilo kost om en nabij de zeventien euro.

Toekomstmuziek

En hoe nu verder? Defensie moet volgens de afspraken uit de Energietransitie in 2030 ‘emissieloos’ rijden met de civiele voertuigen. Of dat elektrisch, op waterstof of een combinatie wordt is op dit moment de vraag. “Op dit moment pakken we iets sneller door met waterstof, omdat de markt snel kan leveren. Uiteindelijk zal het een goede mix worden. Alles valt of staat met de ontwikkelingen in de markt de komende jaren, besluit Aben.

Waterstof versus elektrisch: het verschil?

Waterstof en elektrische auto’s stoten geen CO2 uit. Beide voertuigen maken gebruik van een elektrische motor en hebben een accu. Het verschil zit ‘m in de manier waarop energie wordt opgeslagen. De elektrische auto slaat elektriciteit via de laadpaal op in een groot accupakket. Een dergelijk voertuig haalt zijn energie uit waterstof. Door een chemische reactie komt energie vrij in de vorm van elektriciteit en daarmee worden de elektromotoren gevoed. De auto laadt dus niet op met stroom, maar tank je met waterstof.