Tekst kapitein Charlotte Snel
Foto ANP, Dienst Landelijke Recherche

‘Met een simpel printertje kom je al een heel eind’

De politie treft steeds vaker vuurwapens aan die zelf gemaakt zijn met behulp van een 3D-printer, zo bleek recent uit onderzoek. Om het potentiële gevaar van deze geprinte wapens te beproeven werd een beroep gedaan op experts van de Koninklijke Marechaussee (KMar). Zij plukten een blauwdruk van internet en gingen aan de slag met het printen en testen van deze ‘gadgets’. 

Kinderlijk eenvoudig wil hij het niet noemen. “Je hebt wel íets van expertise nodig, maar met een simpel 3D-printertje en een digitale handleiding kom je al een heel eind.”

KMar-reservist Ivan Kalkman werd vorig jaar benaderd om voor een grootschalig onderzoek van de politie, het Openbaar Ministerie, het Nederlands Forensisch Instituut en de marechaussee op basis van zo’n handleiding een aantal wapens te printen. Voor de 24-jarige student robotica geen rocket science. Hij is aardig thuis in de wereld van het 3D-printen en hielp in opdracht van Deep Vision, het innovatieteam van de KMar, mee aan de productie van geprinte tools voor marechaussees op de werkvloer.

Deep Vision is vier jaar geleden opgericht om te kijken hoe techniek kan helpen om het werk van de marechaussee in de toekomst te blijven moderniseren. Onder andere op het gebied van kunstmatige intelligentie, robotica en 3D-printen zijn al de nodige prototypes ontwikkeld.

Community

“Als je weet hoe een 3D-printer werkt en een beetje achtergrondkennis hebt, kom je er vaak wel uit. Of je dan een zaklamphouder of wapenonderdelen print, dat maakt niet zo’n verschil. Maar ik kwam tijdens dit onderzoek wel in een fascinerende wereld terecht. Met een paar muisklikken zat ik in een soort gemeenschap van mensen die allemaal hun eigen wapens maken. Op een openbare website werden allerlei tips én handleidingen gedeeld. Heel bizar.”

Hij wil natuurlijk met alle liefde uitleggen hoe het printen van een wapen precies in zijn werk gaat, maar dit verhaal moet geen ‘gebruiksaanwijzing voor thuis’ worden, beaamt Kalkman.

“Houd het erop dat het net iets meer werk is dan alleen het aanzetten van een 3D-printer. Tussen het downloaden van de blauwdruk en het printen van spullen zit nog een stukje software dat ervoor zorgt dat een object netjes in laagjes wordt opgebouwd. Die instellingen zijn best ingewikkeld, maar ook daar bestaan weer handleidingen voor.”

“Het is net iets meer werk dan alleen het aanzetten van een 3D-printer.”

Mankementen

In het kantoor van Deep Vision rolden eind vorig jaar de eerste plastic wapenonderdelen uit de printer. Met collega’s stelde Kalkman een lijst op met overige benodigdheden om het wapen in elkaar te kunnen meubelen; denk aan gereedschap en metalen componenten als een loop, veer en afsluiter. Samen met deze paklijst werden de geprinte wapenonderdelen overgedragen aan een afdeling van de politie die de assemblage voor haar rekening nam. Vervolgens konden de vuurwapens op de schietbaan worden getest. 

Kalkman: “Daar ondervonden we dat je potentieel veel schade met die geprinte wapens kunt aanrichten. En, minstens zo gevaarlijk: ze bleken niet altijd even betrouwbaar. In het ergste geval klapt het wapen uit elkaar als je afvuurt. Maar die ontwikkelingen op het gebied van 3D-technologie gaan zo hard. Over een poosje kunnen er zomaar betere handleidingen en wapens op de markt zijn.”

In deze video van de politie is te zien hoe een geprint vuurwapen wordt getest.

Verbod

Om dit probleem voor te blijven praten de politie en Europol onder meer met producenten van 3D-printers over mogelijkheden om de handel in geprinte wapens te stoppen. Zo zou er bijvoorbeeld een optie moeten komen die ervoor zorgt dat printers automatisch blauwdrukken voor wapens weigeren.

Het hebben van 3D-wapens of onderdelen daarvan is in Nederland verboden. Maar makers kunnen op dit moment ongestraft handleidingen publiceren, downloaden en delen. Ook dat moet veranderen, vinden politie en Openbaar Ministerie. Minister Dilan Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid stelt naar aanleiding van dit onderzoek een verbod serieus te overwegen.

In beslag genomen 3D-geprinte vuurwapens in de VS (archieffoto).

Ellende voorkomen

Of dat gaat werken? Kalkman betwijfelt het. “Je kunt natuurlijk niet het héle internet in de gaten houden. Maar ik denk wel dat het een drempel kan zijn voor ‘normale’ mensen die ermee willen experimenteren. Dat zou al heel veel ongelukken en ellende voorkomen.” 

De Koninklijke Marechaussee kijkt momenteel samen met ketenpartners hoe de resultaten van dit onderzoek vertaald kunnen worden naar de werkvloer. 

Printerfarms

Vorig jaar zijn in veertien onderzoeken in Nederland 3D-geprinte vuurwapens en geprinte onderdelen in beslag genomen. Ook dit jaar zijn ze al aangetroffen, meldt de politie. Verder is een aantal werkplaatsen of zogeheten ‘printerfarms’ ontdekt, bedoeld om op grotere schaal wapens te printen.

In andere landen zijn 3D-geprinte wapens gevonden bij terroristische aanslagen, zoals bij de aanslag op een synagoge in het Duitse Halle in oktober 2019.