Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Studio 38C
‘Betrek je gezin in het proces’
Wie kampt met PTSS worstelt logischerwijs vaak ernstig met een trauma. Geliefden worden daar meestal buitengehouden, terwijl het gezin betrekken juist kan bijdragen aan een goed herstel. Maar hoe vertel je met name kinderen over een aandoening die voor jezelf al nauwelijks te bevatten is? Voormalig politieagente Maaike Zegers (36) schreef er het kinderboek ‘Een kast vol’ over. Met hulp van oud-militair Richard Peper (46) maakte ze een extra uitgave, toegespitst op Defensie.
De titel van het boek werd niet zomaar gekozen. “'Een kast vol' staat symbool voor een hoofd vol PTSS”, begint Maaike. In 2015 werd ze zelf gediagnostiseerd met het Posttraumatisch Stressstoornis, na verschillende heftige meldingen op haar werk. “Ik trek in het boek de vergelijking van een kast vol kleding met een hoofd vol herinneringen. Soms hele nare herinneringen. Met name voor kinderen een ideale manier om uit te leggen wat PTSS is.
‘Kinderen voelen vaak feilloos aan dat er iets mis is’
Iets mis
Het verhaal bedacht Maaike toen ze zelf werd behandeld bij Centrum 45 in Oegstgeest. “Veel ouders behoeden hun kinderen voor zorgen die ze zelf hebben. Ik ook. Maar ondertussen voelen kinderen vaak feilloos aan dat er iets mis is. Mijn kinderen vroegen vaak waarom ik boos of verdrietig was of waarom ik niet thuis sliep als ik naar Oegstgeest moest. Ik zei constant dat er niets aan de hand was en verzon smoesjes over mijn afwezigheid. Maar dat geloofden ze niet.”
Er ontstonden situaties waarbij haar kinderen aanvoelden dat Maaike boos was, maar dat zelf ontkende. “En ondertussen werd ik wel woest als per ongeluk een glas limonade omviel.”
Hulp van een professional
Het tweetal kreeg bij het schrijven van de boekjes hulp van GGZ-systeemtherapeut Mariëlle Hoekstra. Deze professional toetst telkens of het educatief verantwoord is wat de auteurs schrijven en of het bijdraagt aan herstel.
Afghanistan
‘Een kast vol’ bood opheldering. Maaike besloot, eenmaal uitbehandeld, haar ervaringen te delen in boekvorm. Eerst een versie met haar eigen ervaringen vanuit de politie, recent een nieuwe versie toegespitst op Defensie. Daarbij kreeg ze hulp van majoor der mariniers buiten dienst Richard Peper die in 2010, na een uitzending in Afghanistan, PTSS kreeg. “Je kunt ons ‘ervaringsdeskundigen’ noemen”, reageert hij. “Wij weten heel goed wat lotgenoten en hun families doormaken. Daarom vind ik deze boeken ook zo belangrijk!”
‘Met de emotiekaartjes kan een kind zelf duidelijk maken wat diegene wil’
Ook bij Peper had PTSS een enorme impact op zijn gezin. “Ieder gezinslid beleefde het anders. Mijn dochter voelt enorm met mij mee, die moet ik veel bij mijn proces betrekken. Mijn zoon vind het genoeg om te weten hoe het met mij gaat.”
Emotiekaartjes
Bij het boekje kunnen 'emotiekaartjes' worden besteld. Aan de hand hiervan leren kinderen over verschillende emoties en welke emoties je herkent bij bijvoorbeeld papa of mama. "Het laat zien wat iemand voelt en als reactie daarop nodig heeft. Papa kan bijvoorbeeld het boze of verdrietige kaartje pakken en daarbij het kaartje dat hij met rust gelaten wil worden”, legt Richard Peper uit, die de kaarten ook met z’n eigen kinderen gebruikte. Maaike voegt daaraan toe: “Als een kind verdrietig is neem je als ouder diegene vaak snel op schoot om te troosten. Maar wie zegt dat het kind daar op dat moment behoefte aan heeft? Met de emotiekaartjes kan een kind zelf duidelijk maken wat diegene wil.”
Bonaire
Inmiddels is een derde versie in de maak voor het eiland Bonaire. Niet één waarin PTSS centraal staat, maar psychische klachten. Zorgprofessionals vroegen ernaar, omdat het onderwerp daar een groot taboe is. “Er wordt niet over gesproken en dat heeft z’n weerslag op de thuissituatie. Dus willen we het probleem op een laagdrempelige manier bespreekbaar maken”, benadrukt Maaike.
‘Un kashi yen speciaal voor Bonaire’
Niet alleen het onderwerp, ook de inhoud van ‘Un kashi yen’ verschilt van z’n voorgangers. “De dynamiek op het eiland is heel anders dan in Nederland”, benadrukt Maaike. “Kinderen stellen doorgaans veel minder vragen en de gezinssamenstelling is anders. Vader heeft meestal een minder prominente rol, grootouders en tantes een des te grotere. Daarom vertelt bijvoorbeeld oma in dit boekje het verhaal.
Brandweerlieden
Maaike zou het liefst een versie maken voor een zo groot mogelijke doelgroep. Denk aan brandweerlieden of zorgmedewerkers. "Vanwege COVID-19 hebben zij extreem veel meegemaakt en lopen op hun tandvlees. Het draait weliswaar niet om PTSS, maar deze mensen komen ook iedere dag met enorm veel vervelende ervaringen thuis. Ook kinderen in die gezinnen moeten weten waarom papa of mama zoveel werkt en soms boos is.
Helaas voor Maaike heeft haar stichting niet voldoende geld om tekeningen te laten maken en de verschillende boekjes te laten drukken. "Maar als er een ziekenhuis of ander bedrijf is dat ze op bestelling wil hebben, dan beginnen we direct!"
