Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Mediacentrum Defensie, dvids
Zr.Ms. Evertsen op Sinterklaasavond terug in Den Helder
De bemanning zet alle zeilen bij en het schip gaat momenteel volle kracht vooruit om aanstaande zondag weer de haven van Den Helder binnen te varen. Na een kleine zeven maanden op zee zal de terugkeer van Zr.Ms. Evertsen het grootste Sinterklaascadeau zijn dat het thuisfront op Pakjesavond kan wensen.
Het is woensdag 1 december als het luchtverdedigings- en commandofregat de haven van Palma de Mallorca verlaat, met op de achtergrond de imposante kathedraal van Santa María. De 180-koppige bemanning zet koers richting de Straat van Gibraltar. “Daarna zwaaien we nog één keer naar het eskader waarmee we maandenlang hebben opgetrokken en gaat het gas erop terug naar Nederland.”
In vijf vragen blikt commandant Zr.Ms. Evertsen kapitein-luitenant-ter-zee Rick Ongering terug op deze historische reis:
Jullie hebben een aardige trip achter de rug, hoeveel zeemijl is er afgelegd?
"43.000! Omgerekend bijna tachtigduizend kilometer. Veel meer dan verwacht. Als we die afstand in rechte lijnen hadden gevaren, dan konden we twee keer de wereld rond. Maar tijdens oefeningen leg je heel wat extra mijlen af voor de de verschillende manoeuvres."
Grootste vlootverband in twintig jaar
Al die maanden van huis, wat doet dat met de bemanning?
"De afgelopen jaren duurden vaarperiodes gemiddeld vier maanden. Maar wat ik terugkrijg is dat tijd een relatief begrip is. Verschillende bemanningsleden vonden dat deze reis veel sneller ging dan andere reizen die korter waren. Maar natuurlijk zijn we ook blij dat we weer naar huis mogen."
Hoe zat het ook alweer met de Evertsen
Zr.Ms. Evertsen deed sinds 22 mei mee aan de vaartocht van de UK Carrier Strike Group 21, onder leiding van het nieuwe Britse vliegkampschip HMS Queen Elizabeth. Een van de grootste vlootverbanden in twintig jaar (negen schepen en een onderzeeboot) voer over een groot deel van de wereld om met zoveel mogelijk partners te oefenen en te leren samenwerken. Aan de Evertsen de taak het vliegkampschip te verdedigen tegen aanvallen vanuit de lucht.
Wat was een onverwacht obstakel?
"Een vulkaanuitbarsting, iets waar de Nederlandse marine de afgelopen decennia nooit last van heeft gehad. We wisten van een uitbarsting bij Japan, waardoor we niet door de aswolken hoefden te varen. Maar er bleek ook een onderwatervulkaan te zijn. Daardoor kwamen lavasteentjes in het water terecht en daar zijn we wel doorheen gevaren. We zijn ruim een week bezig geweest om dat uit de koelingsystemen van de diesel- en gasturbines te krijgen. Een onverwachte bijkomstigheid van varen in onbekende wateren."
‘Dan gaat je marinehart sneller kloppen en bloed sneller stromen’
Welke van de vijftien oefeningen onderweg is u het meest bijgebleven?
"Net voordat we terugvoeren uit de Zuid-Chinese Zee werd de Amerikaanse Carrier Strike Group afgelost. Daar was ook de HMS Queen Elizabeth bij (waar wij dus onder vielen) en een Japanse helikoptercarrier. Daar werd een oefening omheen gebouwd en toen deze afgelopen was kwam alles samen voor de PHOTEX (fotomoment, red). Vier carriers en in totaal achttien schepen en bijna honderdvijftig vliegtuigen. Een hoogtepunt! Iedereen stond op dek. Dan gaat je marinehart sneller kloppen en het bloed sneller stromen."
De UK Carrier Strike Groep 21 bezocht in totaal veertig landen. Nederland gaf acte de presence bij twaalf havenbezoeken. Welke is u het meest bijgebleven?
"Voor de bemanning was dat het bezoek aan het Amerikaanse eiland Guam in de Filipijnenzee. Dat was écht een cadeautje. Dit bezoek stond niet in het programma, maar werd toch gepland omdat andere havens gesloten waren door het coronavirus. Het is een geweldig tropisch eiland met witte stranden en azuurblauwe zee. En natuurlijk een hele grote Amerikaanse PX (een winkelketen op militaire bases met onder meer elektronica en kleding tegen zeer gunstige prijzen, red.). Een welkome afleiding halverwege de reis."
‘Het samenwerken met niet NAVO-landen blijft lastig’
Uw voorganger zei voor vertrek: ‘Ik vergelijk deze reis met een voetbalelftal. We spelen individueel op het hoogste niveau, maar dat maakt ons nog geen goede ploeg’. Vormen we inmiddels een topteam met partnerlanden?
"Met een groot aantal landen. Het samenwerken met niet NAVO-landen blijft lastig. Met name communicatie is een probleem en ze hebben andere procedures. Al gaat het steeds beter, zeker nu we de afgelopen maanden veel hebben optrokken. Met de Britse collega's van de UK Carrier Strike Group daarentegen lezen en schrijven we. Daar kunnen we wel eens het WK mee winnen."
Als je het Nederlands elftal maanden in een trainingskamp zet gaan ze vanzelf samenwerken. Maar als ieder weer zijn eigen gang gaat, zal dat ook weer verminderen. Is dat hier ook het geval?
"Als je de komende jaren nooit meer samen optrekt verlies je inderdaad je vaardigheden. Daarom verwacht ik dat we elkaar wel opzoeken als het kan. De UK Carrier Strike Group zal ongetwijfeld meer korte reizen opzetten naar bijvoorbeeld de Middellandse Zee of Noorwegen. Weer zo’n lange reis over een paar jaar is ook denkbaar. Al kan ik niets zeggen over de frequentie. Maar het zou logisch zijn als wij ons daar ook weer bij aansluiten."
Wat was de belangrijkste les?
"Dat varen in een groep met een vliegkampschip heel anders is dan we gewend zijn. Vliegoperaties gaan hier 24/7 door. Het schip is altijd operationeel. En het feit dat zo’n carrier group veel aandacht naar zich toetrekt was nieuw voor ons. Waar we ook kwamen, iedereen wilde met ons oefenen.
Ook de tegenstanders toonden interesse, weliswaar met andere bedoelingen. Zo werd ons schip in de Zwarte Zee geschaduwd door Russische schepen en lastiggevallen door bewapende gevechtsvliegtuigen. Ook manipuleerde een nog onbekende partij de AIS-vaargegevens."
Tot slot, gaat u Pakjesavond vieren?
"Jazeker! Gezellig samen met mijn gezin!"
