Sef komt thuis op het Ereveld

Limburgse verzetsheld herbegraven

Het Onze Vader klinkt zacht over het Nationaal Ereveld in Loenen. Aalmoezenier majoor Niek Nijhuis krijgt bij graf nummer 1459 vocale steun van een twintigtal Limburgse stemmen; nabestaanden van verzetsman Joseph ‘Sef’ van Megen. Hij heeft in Loenen nu zijn laatste rustplaats gevonden. Ruim 76 jaar na zijn wrede dood langs een kleine weg in Dohnsen, Duitsland. “Hij was misschien geen militair, maar wel een echte Stoter”.

Het is de eerste keer sinds de uitbraak van het coronavirus dat er een herbegrafenis plaatst heeft. “Door de omstandigheden heeft het stilgelegen, maar we hopen na de winter een inhaalslag te maken”, legt majoor Frank Torrombacco van Ceremonie en Protocol (C&P) van de landmacht uit.

En dat is van belang. Vooral voor de familie van de omgekomen verzetsstrijder(s), zo blijkt wel. “Het is geweldig dat dit bestaat”, zegt Jan Huys (83), woordvoerder van de familie. “We zijn nog maar met een klein clubje nabestaanden. Er komt een moment dat niemand meer bij Sef z’n graf in Broekhuizen kan langskomen. Na lang beraad hebben we daarom besloten dat zijn stoffelijke resten hier worden begraven. Dat verdient hij ook.”

Bijzondere Croix de Guerre

Het verhaal van Sef, de geuzennaam die hij in het Limburgs verzet droeg, is zonder meer bijzonder. De ‘meester’ in het lager onderwijs kwam direct na de bezetting door de Duitsers in het geweer. Eerst met illegale krantjes, later als een van de leiders van het verzet. Zo zorgde hij er mede voor dat geallieerde piloten die waren neergeschoten (via de zogenoemde Pyreneeënroute) weer in Engeland terechtkwamen.

Onder hen een aantal Franse vliegers. Vandaar ook de aanwezigheid van sergeant (reserve) Laurent Cecillon namens de Franse ambassade. “Hij heeft echt heldendaden verricht”, zegt de veteraan gedecideerd. “Het is niet voor niets dat generaal De Gaulle hem de Croix de Guerre (Oorlogskruis) heeft toegekend. Het is bijzonder dat een burger deze onderscheiding krijgt, want deze eer is eigenlijk voorbehouden aan militairen.”

Indrukwekkend

Sef werd in 1943 opgepakt. Er was vanzelfsprekend verraad in het spel. “Hij moet een sterke man zijn geweest, als je het twee jaar volhoudt in gevangenschap vol ontberingen. Aanvankelijk hadden de Duitsers niet door dat ze een grote vis hadden gevangen, maar toen dat duidelijk werd, was zijn lot bezegeld”, spreekt luitenant-kolonel Laurens van Leussen tot de familie. Zijn 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel Stoottroepen ‘Prins Bernhard’ is immers in 1944 opgericht als strijdend deel van de Binnenlandse Strijdkrachten, waarvan Sef deel uitmaakte. “Indrukwekkend”, noemt hij de plechtigheid waarbij ook de draagploeg uit zijn eenheid komt.

Ontsnapt?

Wat er precies is gebeurd in de laatste uren van het te korte leven van Joseph ‘Sef’ van Megen wordt nooit helemaal duidelijk.

Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie heeft getracht alle details te vinden. Zeker is dat Van Megen met zijn lotgenoten in april 1945 van gevangenkamp naar gevangenkamp moest lopen om de oprukkende geallieerden voor te blijven. De zogenoemde dodenmarsen. Mensen die te zwak waren om mee te lopen, werden ter plekke gedood. Dat zou zijn dood kunnen zijn geweest. Een andere mogelijkheid is dat hij met nog twee man ontsnapte, maar toch werd ontdekt tijdens de vlucht.

In 1946 is Sef geïdentificeerd, nadat z’n stoffelijk overschot werd gevonden in Duitsland op aanwijzing van een medegevangene. In 1953 kende prinses Wilhelmina hem postuum de Bronzen Leeuw toe.

Niet verdwenen

Volgens aalmoezenier Niek Nijhuis wist Sef dat hij de oorlog niet zou overleven. “In zijn laatste brief schreef hij: ik ga met goede moed, het ongewisse tegemoet.” Dat in een rotsvast vertrouwen in een hogere macht. Nijhuis stipt daarbij aan dat er in zijn ogen weinig verschil is tussen een heilige en een held. “Ze willen beiden het goede doen. Hij is niet verdwenen en mag tot voorbeeld zijn voor de strijd voor vrijheid.”

Eisenhower

Neef Jan Huys, die zijn oom nog daadwerkelijk kan herinneren, koestert de persoonlijke brieven die zijn opa in 1946 kreeg van koningin Wilhelmina, generaal De Gaulle én de latere president van de Verenigde Staten, generaal Dwight D. Eisenhower.

In Limburg blijft Joseph ‘Sef’ van Megen in herinnering. Er zijn straten naar hem vernoemd en de grafsteen in Broekhuizen, zo’n vijftien kilometer ten noorden van Venlo, blijft daar staan. “Met een QR-code die verwijst naar informatie, zodat de herinnering niet verloren gaat.”