Tekst kapitein Jessica Bode
Foto korporaal Gregory Fréni | video: adjudant Richard Frigge

NAVO zoekt oplossing voor dit onbemande wapen

Drones zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij. Het merendeel wordt gebruikt ter vermaak, maar terroristen zetten de onbemande vliegtuigjes ook steeds vaker in als wapen. Om op deze relatief nieuwe dreiging een antwoord te zoeken organiseerde de NAVO de afgelopen twee weken een grootscheepse counterdrone-oefening op de Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel.

Want drones en systemen om de dreiging ervan tegen te gaan worden aan de lopende band geproduceerd. Probleem is alleen dat die commerciële systemen niet samenwerken. De radar van bedrijf A heeft bijvoorbeeld andere software dan de sensor van bedrijf B. “Het is een soort wildwest”, omschrijft commandant van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando kolonel Jos Kuijpers de situatie.

Voorbeelden van radarsystemen en sensoren om drones te detecteren.

Dronehunters

Daarom zoekt de Communications and Information Agency van de NAVO naar een protocol. Een ‘standaard’ waaraan de apparatuur van civiele bedrijven moet voldoen. Denk aan radarsystemen en sensoren om drones op te sporen. Maar ook ‘effectoren’ waarmee je drones kunt uitschakelen. Zoals jammers, lasers en dronehunters die andere drones met een net vangen.

Kuijpers treft de vergelijking met een app op de smartphone: “Je kunt wel een app ontwikkelen. Maar die moet voldoen aan de standaarden van Android en Apple anders komt deze niet in de appstore.”

Drones kun je op verschillende manieren neerhalen, bijvoorbeeld met een dronehunter. Deze vangt een andere drone met een net.

Waarom drones een dreiging zijn en hoe ze uitgeschakeld kunnen worden:

Een jammer, waarmee de radiofrequentie van drones verstoord kan worden waardoor die ‘neergehaald’ kan worden.

‘Apple en Android zijn twee goede systemen, maar niet samen’

Apple en Android

Maar kolonel, wat is het voordeel van zo’n gezamenlijke standaard? “Het maakt mogelijk dat systemen van verschillende fabrikanten uit verschillende landen met elkaar kunnen communiceren.” Als er één drone nadert zullen verschillende radarsystemen deze los van elkaar detecteren. Maar dan kan het zijn dat die ene drone op de luchtbeelden als meerdere drones worden gepresenteerd. Dat wil je niet. Als systemen samenwerken kan die informatie worden samengevoegd en op luchtbeelden worden gepresenteerd als één.  

Kuijpers haalt Apple en Android er nog eens bij. “Dit zijn afzonderlijk van elkaar twee goede systemen, maar samen werkt het niet.”

Een drone met bijvoorbeeld een explosieve lading eronder kan voor flink wat problemen zorgen. Laat staan een zwerm van driehonderd stuks. Ook deze dreiging werd in Vredepeel onder de loep genomen.

Sapient

Na jaren onderzoek werd deze week één zo’n standaard voorgesteld, de Engelse Sapient. “Driehonderd drones en zeventig systemen van twintig fabrikanten gingen de afgelopen weken in Vredepeel met deze digitale werkwijze aan de slag. Uit de eerste tests blijkt dat de systemen wel degelijk kunnen samenwerken op basis van Sapient, al moet het doorontwikkeld worden. Alleen poppen nu ook andere aanbieders op die zeggen een soortgelijk protocol te hebben. Het is aan de NAVO om te beslissen wat er uiteindelijk in gebruik wordt genomen.”  

De drone-commandopost in Vredepeel de afgelopen weken. Uit test blijkt dat de drones en systemen van verschillende fabrikanten tóch kunnen samenwerken.

Nederland en drones

Ondertussen breekt ook de Nederlandse krijgsmacht het hoofd over het dronevraagstuk. Het Joint Nucleus Counter Unmanned Aircraft Systems (C-UAS) Test Center in Vredepeel is er zelfs speciaal voor opgericht. “Dit moet hét testcentrum worden voor het onderzoek naar drones. Hier zal ook de aanschaf van drones worden geregeld en de apparatuur die nodig is om drones te detecteren en uit te schakelen”, legt kolonel Kuijpers uit. “We hebben al apparatuur om drones te detecteren en te identificeren. Bestrijden kunnen we nog niet zelf, maar dat is een kwestie van tijd.”