Tekst kapitein Jessica Bode
Foto archief Mediacentrum Defensie
Wat betekent de geweldsuitbarsting voor Nederlandse militairen?
Het Palestijns-Israëlisch conflict is een van de langstlopende conflicten ter wereld, maar deze maand kwam het tot een van de meest ernstige geweldsuitbarstingen sinds jaren. Ondertussen werken in deze regio nog altijd Nederlandse militairen. Defensieattaché luitenant-kolonel Chris Brouns vertelt vanuit Tel Aviv hoe hij de situatie momenteel ervaart.
Wat doet een defensieattaché?
Een militair attaché vertegenwoordigt Defensie in een bepaald land.
Tel Aviv
"Als er ’s avonds raketaanvallen zijn vanuit Gaza, zitten inwoners ’s ochtends weer op het terras met een kopje koffie”, beschrijft Brouns het leven in de stad, waar hij sinds 2018 namens Defensie werkt. “Men gaat ook gewoon naar het strand. Bij een luchtalarm vlucht iedereen naar een schuilplek, om tien minuten later weer naar z’n handdoekje te lopen.”
Hij benadrukt dat het leven wel degelijk verandert bij dit soort extensief geweld. Zo worden planningen vaker aangepast, bijeenkomsten kunnen niet altijd doorgaan en zeker collega’s met jonge kinderen maken zich meer zorgen. “Maar de Israëliërs in deze stad blijven doorgaans nuchter onder de situatie.”
Ingesteld op geweld
Hoewel het momenteel even rustig is in de kustplaats, vonden de afgelopen dagen meerdere raketaanvallen plaats. “Na het luchtalarm heb je ruim een minuut de tijd om naar een bunker of andere schuilplek te verplaatsen. Daarna gaat het leven weer door”, deelt de overste zijn ervaringen. “Dat moet ook wel. Dit conflict duurt al decennia en lijkt ook niet zomaar opgelost.”
De samenleving is bovendien ingesteld op geweld. “Na de Golfoorlog in 1991 is zelfs het bouwbesluit dusdanig aangepast, dat het verplicht werd om alle nieuwe woningen van een bunker te voorzien. Die in mijn huis fungeert tevens als werkkamer. Met extra dikke wanden, een stalen deur en raam.”
Ramallah
In Ramallah in Palestijns gebied, waar twee Nederlandse militairen zijn gestationeerd, is het een heel ander verhaal. Daar is het niet onrustig vanwege raketaanvallen vanuit Israel, maar daar gaat de Palestijnse jeugd de strijd aan met Israëlische veiligheidstroepen. “Onze collega’s moeten oppassen dat ze niet per ongeluk bij dit soort opstootjes betrokken raken. Zij moeten vaker binnenblijven en verplaatsen minder. Normaliter reizen ze dagelijks tussen Ramallah en Jericho om de Palestijnse veiligheidsdiensten te ondersteunen, maar daarvoor moeten ze langs checkpoints waar het nu soms te gevaarlijk is.”
Jeruzalem, Golanhoogten, Libanese grens
De overige Nederlandse officieren zitten in Jeruzalem, op de Golanhoogten en bij de Libanese grens. Van de Nederlandse commandanten (SNR’s) die verantwoordelijk zijn voor deze collega’s heeft Brouns geen signalen ontvangen dat het leven daar momenteel wezenlijk anders is. “Maar vrede is hier altijd relatief. Er kan zomaar iets gebeuren.”
De ervaring van overste Bolder, die hier eerder woonde en werkte.
Luitenant-kolonel Patrick Bolder werd in 2012 en 2018 naar Ramallah uitgezonden. Hij vindt de woorden van de attaché heel herkenbaar. “Zeker de eerste keer was het er erg onrustig. Ik denk vergelijkbaar met nu.”
Bolder reisde dagelijks reizen tussen Ramallah en Jericho, maar vaak waren er opstanden bij checkpoints. “Dan moesten we alternatieve routes vinden om weer veilig thuis te komen.
Normaal gesproken is er relatieve vrijheid in Israël, maar mijn ervaring is dat bij een geweldsuitbarsting zoals nu de bewegingsvrijheid sterk wordt beperkt. Ook werd ons sterk geadviseerd om binnen te blijven.” Destijds kwamen de raketten van Hamas vanuit Gaza niet zo ver als nu. Maar met de huidige rakettechnologie komen ze veel verder. Tot Jeruzalem. “Dat vind ik wel beangstigend.” Het valt Bolder op dat er in de gemengde en ‘Arabische’ steden in Israël nu ook rellen tussen Palestijnse en Joodse inwoners zijn. “Dat heb ik voorheen nooit zo gezien.”
Hoewel de overste inmiddels drie jaar uit het gebied weg is, volgt hij de ontwikkelingen op de voet. “We beseffen ons te weinig dat het hier gaat om twee strijdende partijen, maar dat aan beide kanten ook mensen wonen die niets liever willen dan een rustig en normaal leven met een goede toekomst voor hun kinderen.”
Missies in Israël
Nederland draagt al sinds de oprichting van de staat Israël in 1948 bij aan missies die toezien op de veiligheid in het gebied en het verbeteren van de relatie tussen de buurlanden. Op dit moment gaat het om UNTSO in Libanon, Syrië en Israël, UNDOF op de Golanhoogten, USSC in Jeruzalem en Ramallah en EU BAM bij Gaza.
Voorzichtigheid is geboden
De missies waar de Nederlandse krijgsmacht een bijdrage aan levert staan overigens los van het geweld dat er momenteel tussen Israël en de Palestijnen plaatsvindt. “Het is niet dat die nu massaal in actie komen en plannen uit de kast trekken om de vrede te bewerkstelligen”, reageert Brouns. “Ons normale werk gaat onveranderd door, maar het kost iets meer tijd om de defensiestaf op de hoogte te houden van de politieke en militaire situatie.”
Dichtbij huis
De meeste conflicten van de afgelopen jaren speelden zich af rond Gaza. Dit is de eerste keer sinds jaren dat er zoveel raketten worden afgevuurd tot in Tel Aviv en de ‘Israëlische randstad’ in het midden van het land. Maar zijn Brouns en z’n collega’s dan helemaal niet bang dat er een raket inslaat? “Nee, want de kans dat je hier wordt aangereden door een taxi is groter. Van de honderd raketten wordt negentig procent in de lucht vernietigd of komt op plekken terecht waar ze geen kwaad kunnen. Ja, er kan er één doorheen glippen. En ja, er zijn burgerslachtoffers gevallen. Maar die kans is zeer klein.”
Bovendien is er een nauwkeurig systeem dat het inslagpunt van binnenkomende raketten berekend. “Is dat bij je in de buurt, dan gaat op die locatie het luchtalarm af, waarop je de bunker in moet. Je kunt het alarm zelfs op je telefoon ontvangen. Maar het is ook een kwestie van relativeren.”
Wat is er in Israël nu precies aan de hand?
Het Palestijns-Israëlisch conflict beschrijf je niet in één A4’tje. Kort samengevat; ondanks tientallen jaren van onderhandelingen en regelmatig oplaaiend geweld is het nooit gekomen tot een definitieve oplossing voor de verdeling van het grondgebied tussen Israël en de Palestijnen. Omdat die onderliggende oorzaak niet wordt opgelost, laaien de conflicten bij tijd en wijle op.
