‘Bij 39,5 graden stoppen we’

Project Hittebelasting moet militair wapenen tegen hitte

In samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam doet Defensie onderzoek naar een manier om militairen tijdens missies te beschermen tegen hitte en hitteziekte. In het project Hittebelasting testen vrijwilligers de nieuwe militaire gevechtsuitrusting, het Verbeterd Operationeel Soldaten Systeem (VOSS), onder extreme omstandigheden. De eerste onderzoeksresultaten worden over ongeveer een maand verwacht.

Het onderzoek is opgezet door Trainingsgeneeskunde en Trainingsfysiologie (TGTF) van het Commando Landstrijdkrachten. “We willen antwoord op de vraag hoe snel een militair met VOSS opwarmt en wat de gevolgen zijn. Als je zware bepakking draagt, loop je namelijk de kans op hitteziekte, wat tot complicaties kan leiden in je zenuwstelsel of zelfs tot de dood”, legt de leider van het onderzoek, dr. Koen Levels, uit. Hij is specialist in ‘presteren in extreme omstandigheden’. 

Het TGTF onderzoekt hoe je in hitte effectief werkt met VOSS en hoe je na afloop verantwoord afkoelt. “Met de resultaten op zak kun je veiliger opereren. Alleen de fabrikant heeft tot dusver basiswarmtetesten met het VOSS gedaan. Dat gebeurt standaard met nieuwe militaire uitrusting."

Tamelijk logisch

Aan het project doen elf vrijwilligers van alle krijgsmachtdelen mee, in de leeftijd van negentien tot circa veertig jaar. Allen zijn in het bezit van het nieuwe VOSS en zijn benaderd door instructeurs die er uitleg over geven. 

De keuze van de VU Amsterdam als proeftuin lag tamelijk voor de hand. Als één van de weinige kennisinstituten in ons land herbergt die een klimaatkamer, waarin extreme weersomstandigheden worden nagebootst. Daarnaast heeft de VU veel ervaring in onderzoek naar presteren in hitte, ofwel thermofysiologie. “Amsterdam was the place to be”, weet Levels.  

Sensor

De proefpersonen zullen weten dat ze aan het onderzoek meedoen...Wat heet! Als eerste stap worden ze ‘behangen’ met sensoren. Bijvoorbeeld om gedurende de proef de huidtemperatuur te meten. Ook worden de kandidaten voorzien van een hartslagmeter. Als klap op de vuurpijl krijgen ze een sensor rectaal ingebracht. “Best een ding, maar als-ie er eenmaal inzit, heeft de persoon in kwestie er geen last van”, vertelt Levels. 

Marsen

Stap twee, het ‘epicentrum’ van de proef, is een mars in marstempo van zes kilometer op een lopende band. De proefpersoon is uitgerust met lichte of zware VOSS-attributen. Denk aan rugzak, protectievest, helm, gevechtsriem, camouflagebroek, beschermingspanelen, gevechtslaarzen, wapen. In de ruimte is het dertig graden Celsius met een luchtvochtigheidspercentage van 65 procent. De fysieke toestand van het ‘proefkonijn’ wordt continu in de peiling gehouden. “Bij 39,5 graden stoppen we, want daarboven wordt het gevaarlijk”, verduidelijkt Levels. 

Badje met koud water

Na de exercitie op de lopende band wacht de proefpersoon een ‘afkoelingsperiode’. Gekleed in ondergoed en eventueel druipnat T-shirt puft diegene uit voor een draaiende ventilator. Een leeg badje kan daarbij als ‘stoel’ dienen. De andere kandidaat ploft neer in een met water gevuld zeil dat de onderzoekers heen en weer schudden. In alle gevallen wordt gemeten hoe snel iemands lichaamstemperatuur terugloopt naar de veilige zone van 38 graden. Daarna zit het erop. 

“De combinatie van fysieke inspanning en het mentale aspect maken de test loodzwaar. Constant doorstampen, heftig transpireren met een torenhoge hartslag; je knokt in feite tegen jezelf. De kandidaten mogen uitstappen, maar tot nu toe deed niemand dat”, vertelt Levels, die de test zelf ook deed.

Hartverwarmend

Als het aan Levels ligt krijgen commandanten in de toekomst een Quick Reference Card waarmee bepaald wordt met welke uitrusting de militair een missie ingaat. Ook krijgt de afdeling TGTF wat hem betreft een klimaatkamer voor eigen onderzoek en waarin instructie kan worden gegeven. Een hartverwarmend idee.