Fast-ropen met een rem

Speciaal rack maakt heli-afdaling met zware bagage mogelijk

Fast-ropen is een risicovolle onderneming. Helemaal als je niet alleen jezelf, maar ook kilo’s aan materiaal veilig op de grond moet zien te krijgen. Daar is nu een oplossing voor: het fast rope rack. 

Uit een stil hangende helikopter klimmen en via een vuistdik touw naar beneden glijden. Maximaal dertig meter met enkel je handen en voeten om veilig je weg naar de grond te vinden. De zwaartekracht zijn werk laten doen: het ziet er makkelijk uit, maar dat is het allerminst. 

Fast-ropen is een inzetmethode van speciaal opgeleide operators binnen de krijgsmacht. Een actie bedoeld voor de snelle insertie van eenheden op een plek waar de helikopter niet kan landen. De specialistische actie vereist gedegen opleiding, ervaring en uiteraard bakken aan training. Maar waar de situatie nog niet op berekend was, was de toename van materiaal dat de Special Forces moeten meenemen naar de operatie die voor hen ligt. 

Naar de grond met hond

Dat is waar adjudant Ed van Rens op inspeelt. De stafonderofficier werkt bij het Defensie Expertisecentrum 3^e Dimensie op de School Grond Lucht Samenwerking (SGLS) op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Het thuis van de Luchtmobiele Brigade, militairen gespecialiseerd in grond-lucht optreden. “Fast-ropen is een gevaarlijke activiteit. Geen zekering, geen hulpmiddelen behalve het touw en je handschoenen: je moet het op eigen kracht doen”, vertelt Van Rens. 

“Dat Special Forces tegenwoordig meer spullen meenemen naar de operatie, maakt het nog moeilijker. Het Korps Commandotroepen bijvoorbeeld gaat steeds vaker op pad met een hond.” Deze Military Working Dogs worden op verschillende manieren tijdens acties ingezet, onder andere om geïmproviseerde explosieven op te sporen. Maar niet enkel de commando’s reizen met bijzondere bagage. “De Dienst Speciale Interventies (DSI) kan erop uit gestuurd worden om een gebouw binnen te dringen en een verdachte op te pakken. In zo’n geval gaan zij op pad met een cirkelzaag en een stormram om deuren te openen, maar ook met een kevlar schild om zich te beschermen.”

Fast-ropen in slow motion

Het mag geen verrassing zijn: die noodzakelijke middelen hakken er qua gewicht in. Fast-ropend je entree maken behoort dan al snel niet meer tot de opties: de restrictie voor de afdaling per touw ligt namelijk op 150 kilo. De behoefte om méér mee te kunnen nemen was een verzoek waar de enthousiaste Van Rens meteen mee aan de slag ging. Het resultaat is het fast rope rack. De operator klikt het stalen rek als het ware in het touw, dat zich vastklemt. Het resultaat: de afdaling vertraagt. “Je haalt eigenlijk het fast uit het fast-ropen.”

Op de rem

Het product van Engelse makelij is al volop in gebruik bij de Britse Special Forces. Kortom: een beproefd concept. Dat weerhield Van Rens er niet van een kritische blik te werpen op het hulpmiddel. Want het fast rope rack vertraagt de afdaling, maar de militair glijdt evengoed nog naar beneden. En dat terwijl de operator een momentum in moet bouwen om de zware lading aan te pakken en te borgen. 

Het zou dus ideaal zijn om ook stil te kunnen hangen aan het touw. Een noodzakelijke, maar kwetsbare actie. “In gesprek met de makers hebben we de rack positioner ontwikkeld”, zegt Van Rens. Deze toevoeging is als een rem. Pas als de despatcher in de helikopter de pin van de rack positioner lostrekt, glijdt de operator met zijn toebehoren naar beneden. 

Sneller, veiliger, beter

SF’ers hebben het fast rope rack inmiddels getest op de transporthelikopters Chinook en Cougar. Dezelfde mensen die een jaar geleden met de behoefte kwamen. De conclusie: “Het is echt een uitkomst”, vertelt Van Rens. Waar de restrictie bij het fast-ropen eerst op 150 kilo lag, maakt het rek straks een afdaling van 250 kg mogelijk. ‘Straks’, want voor de eenheden op pad gaan met het rek, moeten de gebruiksinstructies afgerond zijn. Een harde voorwaarde. Van Rens legt de laatste hand aan het boekwerk, dat dit jaar gepubliceerd wordt. “Vanaf dat moment kunnen de eenheden meteen met het rek gaan trainen.” 

In de portefeuille van Van Rens zitten nog meer innovaties en plannen voor de toekomst. “Ik zie het zo: ik zit in de spreekwoordelijke ivoren toren, maar ik doe mijn werk om dat van de eenheden beter, sneller en/of veiliger te maken. Ik vraag mezelf bij mijn werkzaamheden af of ik operationeel relevant ben. Alleen dan kan ik voor onze mensen het verschil maken.”