Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto sergeant-majoor Hille Hillinga, archief
Academisch onderwijs succesvol
Het is bijna tien jaar geleden dat Defensie begon met academisch onderwijs, waarvan de opleidingen en diploma’s officieel erkend worden zoals ook bij andere universiteiten in ons land. De bachelors en masters zijn een succes en scholieren, ook van buitenaf, zijn steeds enthousiaster over de faculteit Militaire Wetenschappen.
Er zijn drie militair academische bachelors en vier masters
De faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) bestaat al sinds 2005, maar het duurde tot begin 2011 voordat het wetenschappelijk onderwijs ook civiel erkend werd. “Dat was onze voorwaarde, want na lang studeren moet je academische graad ook buiten Defensie iets waard zijn”, benadrukt luitenant-generaal buiten dienst Richard Tieskens (63), voorzitter van de Stichting SWOON die achter de faculteit schuilgaat. “Dat blijken scholieren ook interessant te vinden, want de afgelopen tien jaar kiezen steeds meer jongeren voor een wetenschappelijke opleiding bij Defensie.”
Stichting SWOON
Iedere instelling voor hoger onderwijs die wil dat haar opleidingen geaccrediteerd worden, moeten een zelfstandig rechtspersoon zijn. Voor de Nederlandse Defensie Academie is dat de Stichting Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek NLDA (SWOON).
Vanuit militair perspectief
Een academische opleiding kun je bij tal van universiteiten volgen. Verschil met die van Defensie is dat bepaalde materie vanuit militair perspectief wordt bestudeerd. Voor krijgswetenschap is het militaire perspectief evident, maar je kunt bijvoorbeeld ook de economie vanuit defensieperspectief bestuderen.
Ook officier
Er zijn inmiddels drie militair academische bachelors: Krijgswetenschappen en Militaire Bedrijfswetenschappen in Breda en Militaire Systemen en Technologie in Den Helder. “Bedoeld voor scholieren die net van de middelbare school komen. Zij die al een studie (universiteit of hogeschool) hebben afgerond volgen delen van het curriculum. In beide gevallen worden de kandidaten officier. We hebben dit collegejaar zevenhonderd studenten.”
De bachelors sluiten aan op minstens één masterstudie buiten Defensie, maar zelf heeft de NLDA ook vier masters, waarvan drie in deeltijd. Military Strategic Studies (MSS) is daarvan het meest populair. “Die masters zijn ook bij civiele studenten in trek”, benadrukt Tieskens. “Het gaat dan met name om studenten die tijdens een andere bachelor zoals internationale veiligheidsstudies, met ons vakgebied in aanraking zijn gekomen en enthousiast raken.”
Marije (die niet met achternaam genoemd wil worden, red.) volgt sinds deze zomer de tweejarige master Military Strategic Studies, waaraan zowel beroepsmilitairen als ‘burgerstudenten’ deelnemen.
Na de bachelor European Studies in Maastricht en tijdens de master Bestuurskunde in Leiden kwam Marije in contact met het Defensity College, waar universitaire studenten een bijbaan als reservist hebben en waar ze hun kennis direct in de praktijk kunnen toepassen. “Ik was op zoek naar een relevante bijbaan, waarbij ik ook iets voor de maatschappij kon betekenen. Sindsdien werk ik twee dagen per week als reservist bij Defensie. Op dit moment bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie.” Daar doet ze onderzoek en maakt analyses voor een encyclopedie internationale operaties. “De rest van de tijd is onder meer voor mijn studie. Mijn belangstelling voor de krijgsmacht wordt steeds groter.”
Na Bestuurskunde wilde ze dan ook graag binnen Defensie verder studeren. “De master die ik nu volg sluit perfect op mijn wensen aan.” Vooral van de bijzondere vakinhoud wordt ze enthousiast. “Je krijgt lessen die op civiele instellingen niet worden aangeboden. Het zijn originele invalshoeken. Ik ben bovenmatig geïnteresseerd in internationale betrekkingen en nu maak ik de verdiepingsslag naar het militaire domein. En ik studeer als ‘burgerstudent’ met beroepsmilitairen. Dat levert een goede dynamiek op.”
“Op dit moment vind ik Defensie zo interessant dat ik ook na mijn master best zou willen blijven. Alleen weet ik nog niet waar. Via het Defensity College wissel je om de zes maanden van werkplek. Ik heb dus nog even om te kijken wat me het meeste aanspreekt.”
Gelijkwaardig diploma
Een opleiding aan de faculteit Militaire Wetenschappen en het diploma zijn gelijkwaardig aan die van bestaande universiteiten zoals Groningen, Amsterdam of Nyenrode in Breukelen. Ook heeft de faculteit eigen, soms militaire, hoogleraren. “Verschil met hoogleraren van andere universiteiten is alleen dat ze bij ons geen promotierecht hebben. Dat is aan de veertien traditionele universiteiten voorbehouden. Daarom hebben zij vaak een dubbelaanstelling; fulltime op ons instituut en op basis van onderlinge afspraken bij universiteiten waar ze als promotor kunnen optreden”, verduidelijkt Tieskens.
Er moet ook wetenschappelijk onderzoek worden gedaan
Vraagstukken
Omdat het om een wetenschappelijk instituut gaat, moet er ook wetenschappelijk onderzoek worden gedaan. Die taak is weggelegd voor de hoogleraren en hun universitair (hoofd)docenten. “Die hebben dus feitelijk een dubbeltaak; lesgeven en onderzoeken.” Dat onderzoek maakt dat de faculteit ook een belangrijke kennispartner voor Defensie is. “We behandelen met regelmaat defensievraagstukken, waar bijvoorbeeld commandanten mee zitten. Met die adviezen kunnen we de top ondersteunen en is het cirkeltje rond.”
Lauren
De 21-jarige Lauren (die niet met achternaam genoemd wil worden, red) zit in het derde jaar van de bachelor Krijgswetenschappen. Haar interesse voor Defensie ontstond toen ze nog op het gymnasium zat en een keer naar Techbase Rotterdam ging. “Het was overweldigend. Al die prachtige schepen en helikopters. Dit vond ik leuk.”
Ze dook in de defensiewereld om te onderzoeken wat zij hier na haar middelbare school zou kunnen doen. “De luchtmacht sprak me het meest aan. In eerste instantie focuste ik me op de functie ‘actieve luchtverdediging’. Een echte gevechtsfunctie, dat paste me wel. Maar uiteindelijk rolde ik naar de inlichtingen en veiligheid. Hier doe je zulk uniek werk. Het is veel dingen opzoeken en leren, echt iets voor mij. Het is ook veel praktischer dan het lijkt. Je maakt bijvoorbeeld briefings voor vliegers en schetst scenario’s zodat een vlieger weet waar hij of zij aan toe is.”
De militaire bachelor Krijgswetenschappen duurt vier jaar. Hier leren de studenten niet alleen de basisprincipes van het militaire vak, maar worden ze vooral opgeleid om op academisch niveau te denken. Na deze bachelor gaat Lauren nog naar de vaktechnische opleiding die ongeveer een half jaar duurt. Hier leert ze van alles over haar functie, zodat ze na zes maanden aan de slag kan gaan als ‘Officier Inlichtingen en Veiligheid’ bij de luchtmacht.
“Dat klinkt misschien als een kantoorbaan, maar je zit meer in het veld dan je zou denken”, benadrukt de cadet sergeant. “Er zijn ook paarse optredens waarbij je met bijvoorbeeld het Korps Commandotroepen of 11 Luchtmobiele Brigade samenwerkt. Zij maken immers ook gebruik van de helikopters. Ik heb er zin in!”
