Tekst Jan Malschaert
Foto sergeant Aaron Zwaal

Aangepast pantservoertuig gaat elektronische strijd aan in missiegebieden

Deze week kreeg 102 Elektronische Oorlogvoering-compagnie (102 EOV-cie) het 1e exemplaar overhandigd. Het gaat om een bestaande Bushmaster die volledig is omgebouwd voor elektronische oorlogvoering. Daarvoor is ‘ie uitgerust met apparatuur om radiogolven ‘op te vangen’ en zo het vijandelijke radioverkeer af te luisteren of te verstoren. 

Er kunnen zelfs vijandelijke drones mee bestreden worden

Een nieuwe serie van de gepantserde Bushmaster kan nog dit jaar zijn opwachting maken in missiegebieden. Het gaat om de zogenoemde Multirole Electronic Warfare-uitvoering. Elektronische oorlogsvoering is een compleet nieuwe taak voor het infanterievoertuig en een tak van sport die steeds belangrijker wordt.

En er zijn meer voordelen. Er kan mee worden voorkomen dat vijandelijke bermbommen op afstand worden geactiveerd en dat komt de veiligheid van de eigen mensen ten goede. Er kunnen zelfs vijandelijke drones mee bestreden worden. In vaktermen counter-UAV.

Oorlogsvoeringsystemen

De belangrijkste aanpassingen zitten aan de binnenkant. Het voertuig is voorzien van complete werkplekken met beeldschermen voor de 5-koppige ploeg. De chauffeur en boordschutter vervullen daarbij een dubbelfunctie. Het echte hart wordt gevormd door de verschillende elektronische oorlogsvoeringsystemen. Die zijn via een netwerk gekoppeld tot een samenwerkend geheel.

Het voertuig is gepantserd en kan mee op patrouilles

Het voertuig is gepantserd en kan dus mee op patrouilles naar de meest afgelegen streken. Ook rijdend werkt alles. Majoor Mark is commandant van 102 EOV-compagnie, dat valt onder de inlichtingeneenheid van de landmacht, en vertelt dat ze voorheen losse systemen meenamen in het infanterievoertuig. “In deze nieuwe editie zitten meerdere systemen die met elkaar communiceren en samenwerken. We konden bijvoorbeeld wel radiosignalen opvangen, maar door de nieuwe combinatie van middelen kunnen we nu nauwkeurig de positie van een vijandelijk communicatiesysteem bepalen. En verstoren konden we eerder helemaal niet.”

Stekelig uiterlijk

Aan de buitenkant vallen verschillende antennes bovenop het voertuig het meest op. Daardoor doet ‘ie ietwat stekelig aan. Met 1 druk op de knop komen die antennes omhoog. Aan boord is nog een extra set aanwezig. “Die kunnen we met 2 man op een tactische plek met goed overzicht neerzetten. Je kunt dan vanaf 2 plekken hetzelfde meten en die informatie combineren, een zogenoemde kruispeiling. Daarmee is de positie van vijandelijke radiosystemen nóg veel exacter te bepalen.” 

‘Hij kan alles, of in ieder geval heel veel’

Speciale bril

Een EOV-eenheid kijkt met dit voertuig als het ware door een speciale bril naar het elektromagnetisch spectrum. Dat is niet alleen om passief informatie te vergaren voor meer situational awareness. Nu kunnen ook actief, defensieve en offensieve acties worden gemaakt. 

De Bushmaster beschermt zichzelf en andere voertuigen tegen IED’s, maar de specialisten van 102 EOV-compagnie kunnen ook actief vijandelijke communicatiesystemen zoeken en die platleggen of verstoren. 

“Hij heet niet voor niets ‘multirole’. Hij kan alles, of in ieder geval heel veel”, vertelt Mark enthousiast. Ook kunnen we onze eigen datastromen camoufleren en vijandelijke storingsactiviteiten in kaart brengen. Die counter-UAV-mogelijkheid maakt hem zelfs inzetbaar voor nationale taken. Mochten er bij Schiphol bijvoorbeeld problemen zijn met drones.” 

EOV en cyber

Elektronische Oorlogvoering (EOV) en cyber in het algemeen zijn nauw verbonden. EOV is in de eerste plaats gericht op elektromagnetische golven, terwijl cyber gaat over datastromen, netwerken en ICT-applicaties. Radioverbindingen vormen echter vaak de draadloze toegang tot ICT-systemen. Daar komen ze dus samen. 

Egbert Jan Waller, gedetacheerd vanuit Capgemini, leidde het project namens Defensies IT-bedrijf JIVC: “Het was een uitdaging om alle systemen op tijd te integreren, werkend te krijgen én te testen voor operationele inzet. Daarbij stond de veiligheid centraal. Denk aan straling, weggedrag, bescherming tegen bermbommen en elektrische veiligheid. Het is gelukt dankzij de goede samenwerking met 102 EOV-compagnie en ondanks de afwezigheid van de Britse leverancier door de coronacrisis.”